Tại Diễn đàn Kinh tế Thế giới 2016 (World Economic Forum) Davos, Industry 4.0 (Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4) được lấy làm chủ đề xuyên suốt trong 4 ngày làm việc của hội nghị (từ 20-23/1), với sự tham gia của 2.500 nhà lãnh đạo các quốc gia và các tập đoàn hàng đầu trên toàn cầu.

Đây là cuộc cách mạng đang diễn ra âm thầm và ngày càng trở nên mạnh mẽ, tác động sâu sắc lên các doanh nghiệp toàn cầu. Theo đó, những doanh nghiệp không hay chậm thay đổi để theo kịp xu hướng này sẽ dần dần bị thay thế và đào thải. Trong những năm gần đây, nhiều thương hiệu lớn bị phá sản hoặc sáp nhập là minh chứng cho điều đó.

Cho đến thời điểm hiện tại, thế giới đã diễn ra ba cuộc cách mạng công nghiệp lớn. Lần thứ nhất vào năm 1785 – chứng kiến sự trỗi dậy của nước Anh khi phát minh ra động cơ hơi nước và cơ khí hóa toàn bộ nền sản xuất đương thời. Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ hai diễn ra bắt đầu từ năm 1870, khi năng lượng điện được đưa vào sử dụng mở đầu thời đại sản xuất hàng loạt. Lần thứ ba bắt đầu vào khoảng cuối thập kỷ 1960, thế giới bước vào cuộc cách mạng tự động hóa cùng với sự phát triển của máy tính.

Cụm từ “Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư” ra đời từ một dự án quốc gia của nước Đức nhằm xúc tiến máy tính hóa, số hóa sản xuất trong các ngành công nghiệp vào những năm đầu thập kỷ 2010, nằm trong chiến lược tổng thể phát triển công nghệ cao của quốc gia hướng tới đáp ứng nhu cầu, giải quyết thách thức và tạo thế cạnh tranh một cách bền vững cho quốc gia, doanh nghiệp, công dân Đức trong tương lai xa. Từ những tiền đề ban đầu, các nhóm làm việc được lập ra tập trung vào các chủ đề khác nhau như Nhà máy Thông minh, Môi trường, Con người – Công việc, Yếu tố công nghệ. Chương trình này làm dấy nên phong trào các nước từ cường quốc đến các nước đang phát triển khởi xướng các chương trình chiến lược quốc gia tương tự như “Industry 4.0” phù hợp với đặc thù quốc gia mình.

Điểm chung ở các quốc gia này là giới lãnh đạo nhìn thấy một cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư tiềm ẩn đang và sẽ thay đổi hoàn toàn thế giới, xã hội, con người, doanh nghiệp trong tương lai không xa, mà nếu không chuẩn bị ngay sẽ có thể lỡ mất cơ hội để tồn tại, vươn lên hay duy trì vị trí trên bản đồ kinh tế – chính trị toàn cầu, hay đáp ứng các nhu cầu hay giải quyết các vấn đề trong tương lai ngay chính tại quốc gia đó.

Có ý kiến cho là đây chỉ là sự kéo dài của Cách mạng số hay Cách mạng công nghiệp lần thứ ba, nhưng theo ông Klaus Schwab – Chủ tịch điều hành Diễn đàn Kinh tế Thế giới thì chính tốc độ, phạm vi và tác động mang tính hệ thống của một cuộc cách mạng công nghiệp mới đang làm thay đổi cả chính cá nhân, xã hội, chính trị, kinh tế, doanh nghiệp trong hiện tai và tương lai. Những xu hướng, thành quả, ứng dụng công nghệ số cũng như công nghệ cao khác đã phá vỡ ranh giới giữa thế giới vật lý, thế giới ảo và thế giới sinh học.

Bao trùm lên tất cả là sự thay đổi của các doanh nghiệp qua một thời kỳ mới – thời kỳ của Business 4.0.

Business 4.0 đã làm thay đổi toàn bộ nền kinh tế, nhiều mô hình kinh doanh mới ra đời với sự sáng tạo mang tính hủy diệt (Disruptive Innovation). Nó thay đổi hoàn toàn cách thức doanh nghiệp tương tác với khách hàng, từ phân tích nhu cầu, tiếp thị, bán hàng, đến chăm sóc khách hàng. Nó cũng thay đổi cách thức chúng ta quản trị doanh nghiệp và làm việc hằng ngày.

Doanh nghiệp Việt Nam đang ở đâu trong xu hướng Business 4.0 trên toàn cầu? Các lãnh đạo Việt Nam đã thay đổi tư duy để đón nhận sự thay đổi hay chưa? Làm sao để hiểu xu hướng phát triển thế giới? Những giải pháp nào giúp doanh nghiệp có thể áp dụng ngay để thay đổi doanh nghiệp, từ tiếp thị, bán hàng đến số hóa quản trị doanh nghiệp?…

(Nguồn: Bài trình bày về Marketing 4.0 của Giáo sư Peter Fisk)

Theo ông Phan Thanh Sơn – chuyên gia tư vấn cao cấp, nguyên Tổng giám đốc CISCO Vietnam: “Industry 4.0 được nói đến như cuộc cách mạng số diễn ra rộng lớn trong các ngành công nghiệp sản xuất. Tuy nhiên những yếu tố tạo ra Industry 4.0 đã, đang và sẽ tạo ra những thay đổi lớn mang tính cách mạng trong các mặt quan hệ, quy trình của nền kinh tế như tài chính, kinh doanh, thương mại, hệ sinh thái, chuỗi cung ứng, cung – cầu…

Ngành ngân hàng đã đề cập đến Banking 4.0, marketing đã đưa ra khái niệm Marketing 4.0, và một số nhà nghiên cứu kinh tế, doanh nghiệp tiên phong, tổ chức đã đưa ra khái niệm Business 4.0 – có mối liên hệ hai chiều chặt chẽ với Industry 4.0. Ngay chính chủ đề “Industry 4.0” được nói đến trong Diễn đàn WEF tại Davos cũng là một khái niệm mở rộng so với ý nghĩa ban đầu của “Industry 4.0”. Nhiều nước xuất phát điểm từ nước nghèo đã chớp được cơ hội để phát triển thành cường quốc kinh tế, nhiều doanh nghiệp ở các quốc gia này đã trở thành các tập đoàn hàng đầu thế giới trong các cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ nhất, hai và ba.

Nếu nhìn lại lịch sử thì cứ khoảng 100 năm lại có một loạt sự soái ngôi của doanh nghiệp và quốc gia trên bản đồ kinh tế thế giới. Trong bức tranh kinh tế toàn cầu phát triển theo các quy luật mới, cơ hội và thách thức cho danh nghiệp ở Việt Nam là bình đẳng với các doanh nghiệp ở các quốc gia khác, kể cả ở các cường quốc. Nếu hình dung được thế giới, xu hướng của tương lai, của Industry 4.0, Business 4.0 và xây dựng tầm nhìn, chiến lược dài hạn ngay từ bây giờ thì doanh nghiệp Việt Nam sẽ có cơ hội thành công trong cuộc chơi của một nền kinh tế mới, nền kinh tế của Business 4.0 với các quy luật, thách thức và cơ hội hoàn toàn khác với những gì chúng ta có thể tưởng tượng được”.

Vietnam Business 4.0 Roadshow là một dự án cộng đồng ra đời với sứ mệnh nâng cao năng lực kinh doanh của các doanh nghiệp Việt Nam, bắt đầu bằng chuỗi sự kiện chia sẻ với các lãnh đạo (chủ tịch, tổng giám đốc) về xu hướng Business 4.0 và những mô hình điều hành doanh nghiệp mới dựa trên nền tảng công nghệ có thể áp dụng ngay vào doanh nghiệp Việt Nam

Ông Trần Ngọc Anh – Chủ tịch ANHGROUP, Trưởng BTC chia sẻ: “Vietnam Business 4.0 Roadshow sẽ đi đến các tỉnh thành trong cả nước và bắt đầu từ các thành phố lớn, chúng tôi mong muốn có nhiều doanh nghiệp Việt Nam phát triển bền vững và mạnh mẽ để thúc đẩy nền kinh tế Việt Nam. Chúng tôi cùng các đối tác đồng hành cùng nhau hỗ trợ các chủ doanh nghiệp thay đổi tư duy, hiểu sự thay đổi trong kinh doanh trên toàn cầu; cung cấp cho doanh nghiệp những giải pháp quản lý và giải pháp sales/marketing mới dựa trên nền tảng công nghệ để doanh nghiệp tối ưu hóa hoạt động kinh doanh. Đặc biệt, các doanh nghiệp sau khi tham dự chuỗi chương trình có thể mang các giải pháp về áp dụng ngay mà không phải tốn tiền đầu tư”.

Theo tờ Business Insider, chỉ có 10 công ty kiểm soát hầu như mọi thương hiệu thực phẩm và đồ uống lớn trên thế giới.

Mỗi công ty trong số này, bao gồm Nestlé, PepsiCo, Coca-Cola, Unilever, Danone, General Mills, Kellogg’s, Mars, Associated British Foods và Mondelez, sử dụng hàng ngàn lao động và thu về hàng tỷ đô la doanh thu mỗi năm.

Trong một nỗ lực thúc đẩy các công ty để thực hiện thay đổi tích cực – và để khách hàng để nhận ra ai là người kiểm soát những thương hiệu mà họ đang mua – Oxfam đã tạo ra một bản infographic cho thấy các nhãn hiệu tiêu dùng có liên quan chặt chẽ với nhau ra sao.

Dưới đây là một số thông tin về các công ty sở hữu những thương hiệu và sản phẩm mà chúng ta sử dụng mỗi ngày:

Kellogg’s

Doanh thu năm 2015: 13,5 tỷ USD.

Hãy quên đi Froot Loops và Frosted Flakes – Kellogg’s còn sở hữu các thương hiệu không phải là ngũ cốc như Eggo, Pringles và Cheez-It.

Associated British Foods

Doanh thu năm 2015: 16,6 tỷ USD.

Công ty Anh này sở hữu các thương hiệu như Dorset Cereals và trà Twinings, cũng như nhà bán lẻ Primark.

General Mills

Doanh thu năm 2015: 17,6 tỷ USD.

General Mills được biết đến với các sản phẩm ngũ cốc như Cheerios và Chex, đồng thời cũng sở hữu các thương hiệu như Yoplait, Hamburger Helper, Haagen-Dazs và Betty Crocker.

Danone

Doanh thu năm 2015: 24,9 tỷ USD.

Nổi tiếng với các loại sữa chua như Activa, Yocrunch và Oikos, Danone còn kinh doanh các sản phẩm dinh dưỡng y tế và nước đóng chai.

Mondelez

Doanh thu năm 2015: 29,6 tỷ USD.

Những thương hiệu của nhãn hàng chủ yếu sản xuất đồ ăn vặt này bao gồm Oreo, kẹo cao su Trident và Sour Patch Kids.

Mars

Doanh thu năm 2015: 33 tỷ USD.

Mars nổi tiếng nhất với các thương hiệu chocolate của mình, chẳng hạn như M&M, nhưng hãng cũng sở hữu Uncle Ben’s, Starburst, và kẹo cao su Orbit.

Coca-Cola

Doanh thu năm 2015: 44,3 tỷ USD.

Coca-Cola đang di chuyển ra ngoài thị trường nước giải khát có ga với các nhãn hiệu nước giải khát như Dasani, Fuze và trà Honest Tea.

Unilever

Doanh thu năm 2015: 59,1 tỷ USD.

Danh sách phong phú các thương hiệu của Unilever bao gồm thuốc xịt ngăn mùi Axe, trà Lipton, kem Magnum và mayonnaise Magnum.

PepsiCo

Doanh thu năm 2015: 63 tỷ USD.

Ngoài Pepsi và các loại nước giải khát có ga khác, PepsiCo còn sở hữu các thương hiệu như Quaker Oatmeal, Cheetos và Tropicana.

Nestlé

Doanh thu năm 2015: 87 tỷ USD.

Những thương hiệu có thể bạn không biết là do Nestlé sở hữu bao gồm thức ăn cho bé Gerber, Perrier, DiGiorno và Hot Pockets – ngoài ra là các nhãn hiệu kẹo như Butterfinger hay KitKat.

Không quá kiểu cách, thân thiện và giá rẻ, đó chính là công thức thu lợi nhuận bền vững của Hãng thời trang Shimamura trong bối cảnh nền kinh tế Nhật Bản đang đi xuống, giúp chuỗi kinh doanh quần áo lớn thứ hai của nước này vượt lên cả đối thủ Fast Retailing – chủ sở hữu thương hiệu Uniqlo đình đám – trong 5 quý gần đây.

Trong khi tiêu dùng của các hộ gia đình tại Nhật Bản giảm liên tục suốt 11 tháng của năm tài khóa kết thúc hồi tháng 9 vừa qua, và giá tiêu dùng (CPI) cũng giảm liên tiếp 7 tháng, doanh thu của Shimamura vẫn tăng mạnh.

Trong 3 quý đầu năm nay, doanh thu của Hãng tăng trung bình 6,2% mỗi quý, trong khi con số này của Fast Retailing (sở hữu doanh thu thường niên gấp 3 lần Shimamura) chỉ là 5,4%.

Trong 6 tháng tính đến 20/8 vừa qua, thu nhập ròng của Shimamura tăng 46% lên 16,7 tỷ yen, vượt mục tiêu đề ra là 14,8 tỷ yen. Hãng này dự kiến lợi nhuận trong cả năm nay sẽ là 46,2 tỷ Yên, tăng 15,8% so với năm trước.

Shimamura đạt mức lợi nhuận trên một phần là nhờ đồng yen tăng giá, khiến nguyên liệu nhập khẩu từ các nước, đặc biệt là từ Trung Quốc, về Nhật Bản trở nên rẻ hơn. Trong năm nay, đồng yen tăng so với tất cả các đồng tiền khác ở châu Á và tăng 15% so với đồng CNY của Trung Quốc.

Một năm qua, cổ phiếu Shimamura chỉ giảm 3,1%, thấp hơn nhiều so với mức giảm 15% của Fast Retailing. 5 trong số 13 nhà phân tích cổ phiếu của Bloomberg nhận định nên mua vào cổ phiếu của Shimamura, các ý kiến còn lại cho rằng nên tiếp tục nắm giữ.

Chiến lược kinh doanh nào đã giúp hãng thời trang này chiếm được thị phần từ tay một đối thủ lớn?

Shimamura mở cửa hàng quần áo đầu tiên tại Tokyo năm 1978, tức 15 năm sau khi có cửa hàng tại quận Saitama. Từ thập niên 90, hãng bán lẻ này bắt đầu mở ra nhiều cửa hàng trên toàn nước Nhật và cho đến cuối năm 2015, đã có 2.000 cửa hàng Shimamura và một vài hãng thời trang khác.

Theo Euromonitor International, năm 2011, với 4%, lần đầu tiên Shimamura dẫn trước World Co. trong cuộc đua thị phần ngành quần áo, nhưng vẫn bị Fast Retailing bỏ xa với 12%.

“Fast Retailing đang đi trên một con đường khác, giống như bay trên mây vậy, còn chúng tôi chỉ là một công ty bình thường”, chủ tịch Masato Nonaka nói và cho biết: “Chúng tôi không thể bắt chước họ. Chúng tôi phải tự đi trên con đường của riêng mình”.

Chiến lược của Shimamura là rất rõ ràng: giá rẻ và nhắm đúng đối tượng mục tiêu. Họ không có nhà thiết kế thời trang tên tuổi, không có người mẫu nổi tiếng để quảng cáo. Hầu hết cửa hàng trong hệ thống 2.000 chi nhánh của Hãng được đặt tại các khu dân cư, thay vì ở các trung tâm mua sắm cao cấp. Hàng hóa của họ, từ những chiếc áo cardigan giá 1.140 yen cho đến những chiếc quần skinny giá 900 yen, chủ yếu đến từ các nhà sản xuất giá rẻ nước ngoài.

Trong bối cảnh đối tượng khách hàng mà các chuỗi thời trang nhanh thường hướng đến là nhóm người trẻ tuổi, thì xu hướng “già hóa” dân số tại Nhật đã trở thành thách thức lớn. Bên cạnh đó, chi phí truy cập intenet trên điện thoại di động tăng cao cũng khiến cho giới trẻ Nhật Bản ít tiêu tốn vào quần áo hơn. Tuy vậy, Chủ tịch Nonaka – người đã gắn bó với Shimamura hơn 30 năm – nhận định rằng, tình trạng này không ảnh hưởng nhiều đến việc kinh doanh của một công ty bán đồ giá rẻ như Shimamura.

“Chúng tôi không đánh bạc, chúng tôi chỉ đi thẳng vào mảng mà mình có thể giành phần thắng và làm những gì mình am hiểu”, Chủ tịch Nonaka chia sẻ trên Bloomberg: “Đó là chính sách nền tảng của chúng tôi”.

Các nhà đầu tư và giới phân tích cũng cho biết, Shimamura và đối thủ Uniqlo rất khác nhau về định hướng phát triển. “Họ hoàn toàn khác nhau, cả ở những việc đã làm trong quá khứ lẫn những dự định cho tương lai. Trong khi Uniqlo có doanh số quốc tế chiếm tỷ lệ lớn thì Shimamura lại chủ yếu hoạt động ở nội địa”, Dairo Murata – nhà phân tích tại JP Morgan Securities nhận xét.

2 năm trước, Shimamura đã số hóa hệ thống quản lý hàng tồn kho. Hiện nay, họ sử dụng thuật toán để đưa ra quyết định triển khai các chiến dịch giảm giá, khuyến mãi. Dù vậy, Công ty vẫn chưa bán hàng online, nhiều cửa hàng của họ tại Trung Quốc vẫn đang chật vật do thiếu nhận diện thương hiệu suốt 4 năm qua kể từ khi thành lập. Do đó, Chủ tịch Nonaka cho biết, Công ty dự định sẽ đóng cửa các cơ sở hoạt động không tốt, thay vào đó là việc bổ sung các danh mục sản phẩm còn thiếu. Và hiện tại, Shimamura vẫn có thể hài lòng với mức tăng trưởng doanh thu ấn tượng sau mùa hè.

“Việc bán hàng của chúng tôi đang rất thuận lợi. Tôi có thể chỉ nói là ‘tốt’, nhưng sự thật là chúng tôi đang bán rất chạy. Điều đó khiến tôi không thể ngừng mỉm cười được”, ông Nonaka nói.