Sự cố Hãng hàng không quốc gia Việt Nam (Vietnam Airlines) bị những kẻ tấn công mạng (hacker) xâm nhập và điều khiển một phần hệ thống công nghệ thông tin (CNTT) của hãng vào chiều ngày 29-7 được chuyên gia của Công ty an ninh mạng Bkav cho rằng do hacker đã xâm nhập được sâu vào hệ thống của Vietnam Airlines.

Nhận định về sự việc trên, ông Ngô Tuấn Anh, Phó chủ tịch phụ trách an ninh mạng Bkav cho biết: “Việc website bị tấn công thay đổi nội dung và hệ thống âm thanh, màn hình thông báo tại nhà ga bị chiếm quyền cho thấy hacker đã xâm nhập được sâu vào hệ thống.

Khả năng lớn là máy quản trị viên đã bị kiểm soát, theo dõi bởi phần mềm gián điệp (spyware). Đây là cách thức tấn công không mới, thông thường các phần mềm gián điệp này lợi dụng lỗ hổng an ninh trong file văn bản (Word, Excel, Power Point) để phát tán. Các phần mềm gián điệp này không phải là những virus lây nhiễm một cách ngẫu nhiên vào hệ thống mà được phát tán một cách có chủ đích”.

Một kịch bản tấn công đơn giản thường được sử dụng để phát tán phần mềm gián điệp là gửi email đính kèm các file văn bản với nội dung là một văn bản có thật của nơi bị tấn công, địa chỉ email là có thật, mở file ra thì đúng là có nội dung đó thật nhưng đồng thời lại bị nhiễm virus do trong file có chứa sẵn phần mềm gián điệp. Khi các file văn bản này được mở ra, phần mềm gián điệp sẽ xâm nhập, kiểm soát máy tính. Chúng ẩn náu bằng cách giả dạng các phần mềm phổ biến như Windows Update, Adobe Flash, bộ gõ Unikey, từ điển…

Chúng chỉ hoạt động khi có lệnh của hacker điều khiển từ xa nên rất khó phát hiện. Các mã độc này âm thầm đánh cắp thông tin gửi về máy chủ điều khiển của hacker, đồng thời chúng nhận lệnh để thực hiện các hành vi phá hoại khác.

“Cụ thể trong vụ việc này có thể cấu hình thay đổi tên miền của website để trỏ về trang web giả mạo, cấu hình thay đổi thông tin hiển thị trên màn hình và nội dung trên hệ thống loa phát thanh thông báo…”, ông Tuấn Anh nói.

Được biết, những năm qua, Bkav đã nhiều lần cảnh báo về phần mềm gián điệp tại Việt Nam. Trong năm 2013, Bkav đã cảnh báo và phân tích 2 lỗ hổng MS13-051 và MS12-027 trên phần mềm Microsoft Word là 2 “vũ khí” được tin tặc sử dụng trong chiến dịch phần mềm gián điệp hoành hành tại Việt Nam.

Theo Bkav, lỗ hổng MS13-051 tồn tại trong cơ chế xử lý ảnh PNG của Microsoft Office 2003 đã bị hacker âm thầm khai thác từ năm 2009, và trong suốt 4 năm 2009 – 2013, nhiều người dùng tại Việt Nam có thể đã trở thành nạn nhân của tội phạm mạng mà không hề hay biết.