Chuỗi cà phê: Highlands Coffee dẫn đầu thị trường

Thị trường chuỗi cà phê bắt đầu bùng nổ trong gần một thập kỷ gần đây với sự xuất hiện của ngày càng nhiều những thương hiệu lớn.

Thị trường có sự góp mặt của những chuỗi đi lên từ các startup như Cộng Cà phê, The Coffee House, cho tới những tên tuổi lớn hơn như Phúc Long, Highlands, Trung Nguyên hay sự du nhập của những “người khổng lồ” thế giới như Starbuckshay Coffee Bean. Sức hút của thị trường này đến từ việc thay đổi thói quen của người tiêu dùng và thu nhập ngày càng tăng tại những đô thị lớn.

Đến cuối tháng 11/2018, dẫn đầu thị trường là Highlands Coffee với tổng cộng 233 cửa hàng trên toàn quốc – nhiều hơn 100 cửa hàng cho với chuỗi đứng thứ 2 là The Coffee House. Những chuỗi lớn có tên khác như Starbucks, Trung Nguyên Legend, Phúc Long hay Cộng Cà phê có từ 40-60 cửa hàng.

Con số này chắc chắn sẽ còn tiếp tục bùng nổ khi mà nhiều chuỗi vẫn dồn lực để gia tăng độ phủ của mình.

Có thể thấy hầu hết các chuỗi cafe lớn hiện nay đều là những thương hiệu Việt Nam, ngoại trừ 2 thương hiệu ngoại là The Coffee Bean & Tea Leaf và Starbucks.

The Coffee Bean đã có hơn 10 năm hiện diện trên thị trường cafe Việt Nam nhưng dường như gặp thách thức lớn với bài toán tăng trưởng. Năm 2013, khi Starbucks – một đối thủ cùng phân khúc – gia nhập thị trường Việt Nam thì The Coffee Bean có 11 cửa hàng. Sau 5 năm, số cửa hàng của The Coffee Bean chỉ ở con số 15 trong khi Starbucks đã có trên 40 cửa hàng.

Việc có 40 cửa hàng sau hơn 5 năm của Starbucks có thể coi là “chậm” so với tốc độ của Highlands hay The Coffee House. Chuỗi cafe này chỉ ở mở những vị trí đắc địa, gần các khu văn phòng có nhiều tập đoàn lớn.

Thị trường chuỗi cà phê còn nhiều tiềm năng nhưng để phát triển bền vững thì bắt buộc mỗi thương hiệu phải chọn ra một thế mạnh của riêng mình, đồng thời đảm bảo sự đồng nhất về sản phẩm và dịch vụ giữa các cửa hàng. Và phần lớn quyết định sự thành công của thương hiệu là nhờ việc định vị phân khúc khách hàng, thương hiệu và lợi thế sở hữu mặt bằng thoáng đãng tại những vị trí đắc địa.

Việc định vị ở phân khúc cao cấp với mặt bằng giá cao hơn hẳn thì đây có thể coi là bước đi “chậm nhưng chắc” của Starbucks. Giờ đây thương hiệu cafe Mỹ này đã dẫn đầu phân khúc cao cấp – mảng thị trường không có mấy cái tên nổi bật.

Khi Starbucks bắt đầu thâm nhập thị trường Việt Nam, khi đó chủ tịch Trung Nguyên Đặng Lê Nguyên Vũ đã tỏ ra hết sức tự tin và không ngại chê đối thủ.

Dù có mức giá cũng không kém cạnh gì Starbucks nhưng có thể thấy hiện giờ Trung Nguyên Legend khó có thể coi là một thương hiệu ngang hàng với Starbucks ở phân khúc cao cấp.

Trong khi đó, ở phân khúc tầm trung đang là sự cạnh tranh khốc liệt giữa một loạt cái tên đầy tham vọng như Highlands, The Coffee House, Cộng Cà phê hay Phúc Long…

Và kết quả thể hiện rất rõ qua doanh số. Năm 2017, Cty TNHH Thực phẩm & Nước giải khát Ý tưởng Việt (Coffee Concepts) – đơn vị vận hành hệ thống Starbucks Việt Nam – đạt 449 tỷ đồng doanh thu, tăng gấp rưỡi so với năm 2016 và gấp đôi so với năm 2015. Một kết quả có thể nói là khả quan với tốc độ mở rộng khá chậm của chuỗi cafe này.

Trong khi Highlands phải mất cả chục năm mới bắt đầu gặt hái lợi nhuận thì Starbucks chỉ chịu lỗ trong 3 năm đầu với tổng mức lỗ chỉ 52 tỷ đồng. Từ năm 2016, công ty bắt đầu có lãi gần 5 tỷ đồng và năm 2017 tăng lên 22 tỷ đồng.

So với chuỗi đang đứng đầu là Highlands thì doanh thu năm 2017 Starbucks vẫn chỉ bằng 1/3 nhưng vẫn lớn hơn hẳn 2 chuỗi đình đám khác là Phúc Long và The Coffee House – với doanh thu mỗi hệ thống năm 2017 đạt 340 tỷ đồng.

Tuy vậy, với số lượng cửa hàng áp đảo, doanh thu năm 2018 của Starbucks nhiều khả năng sẽ bị The Coffee House vượt qua. Gia nhập thị trường năm 2014 – tức sau cả Starbucks – The Coffee House đã có quá trình tăng trưởng rất ấn tượng: từ 42 tỷ năm 2015 lên 143 tỷ năm 2016 và 346 tỷ đồng năm 2017.

Tham vọng của The Coffee House là rất lớn. Trong một lần trả lời phỏng vấn tờ Nikkei, nhà sáng lập kiêm CEO The Coffee House Nguyễn Hải Ninh chia sẻ rằng: “Chúng tôi nhắm tới việc mở khoảng 700 cửa hàng trên khắp Việt Nam trong vòng 5 năm tới, trung bình 10 cửa hàng mới mỗi tháng”.

Kiến Khang

Doanh thu ngành bán lẻ cán mốc 3 triệu tỷ đồng

Doanh thu ngành bán lẻ tháng 11 đạt 288,6 nghìn tỷ đồng, góp phần làm doanh thu bán lẻ trong 11 tháng cán mốc 3 triệu tỷ đồng.

Theo số liệu từ Tổng cục Thống kê, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng tháng 11/2018 ước tính đạt 385 nghìn tỷ đồng, tăng 1,1% so với tháng trước và tăng 12,2% so với cùng kỳ năm trước.

Trong đó, doanh thu bán lẻ hàng hóa đạt 288,6 nghìn tỷ đồng, tăng 0,8% so với tháng trước và tăng 13,1% so với cùng kỳ năm 2017. Doanh thu dịch vụ lưu trú, ăn uống đạt 47 nghìn tỷ đồng, tăng 2,3% và tăng 8,2%; doanh thu du lịch lữ hành đạt 3,4 nghìn tỷ đồng, tăng 0,7% và tăng 3%; doanh thu dịch vụ khác đạt 46 nghìn tỷ đồng, tăng 1,6% và tăng 11,7%.

Tính chung 11 tháng năm 2018, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng ước tính đạt 4 triệu tỷ đồng, tăng 11,5% so với cùng kỳ năm trước, nếu loại trừ yếu tố giá tăng 9,34%.

Xét theo ngành hoạt động, doanh thu bán lẻ hàng hóa 11 tháng năm nay ước tính đạt 3 triệu tỷ đồng, chiếm 75,2% tổng mức và tăng 12,3% so với cùng kỳ năm trước.

Trong ngành bán lẻ, mặt hàng lương thực, thực phẩm có mức tăng cao nhất 12,7%. Tiếp đó là mặt hàng may mặc có tốc độ tăng trưởng 12,3%. Đồ dùng, dụng cụ, trang thiết bị gia đình cũng có mức tăng khá trong 11 tháng năm nay, tăng 12,1%.

Sau cùng là mặt hàng vật phẩm văn hoá, giáo dục tăng 10,8% và phương tiện đi lại tăng 11,3%.

Doanh thu dịch vụ lưu trú, ăn uống 11 tháng cũng ước đạt 488,6 nghìn tỷ đồng, chiếm 12,2% tổng mức và tăng 8,6% so với cùng kỳ năm ngoái.

Doanh thu du lịch lữ hành 11 tháng năm nay ước tính đạt 37 nghìn tỷ đồng, chiếm 0,9% tổng mức và tăng 14,7% so với cùng kỳ năm trước.

Doanh thu dịch vụ khác 11 tháng ước tính đạt 467,3 nghìn tỷ đồng, chiếm 11,7% tổng mức và tăng 9,8% so với cùng kỳ năm 2017.

Duyên Duyên

10 xu hướng chuyển đổi kỹ thuật số hàng đầu năm 2019

Chuyển đổi kỹ thuật số không chỉ là một sự thay đổi về công nghệ, mà đó còn là một sự thay đổi về tổ chức, kinh doanh và con người. Dưới đây là 10 xu hướng chuyển đổi kỹ thuật số được dự đoán sẽ lên ngôi trong năm 2019.

1. 5G

Được mệnh danh là “kẻ hủy diệt” mạng Wi-Fi trong tương lai, 5G có tốc độ tối đa cao hơn, kết nối được nhiều thiết bị cùng lúc hơn, do đó ứng dụng của 5G không chỉ đóng vai trò quan trọng với điện thoại thông minh và máy tính bảng, mà còn hỗ trợ rất nhiều cho các ứng dụng ngoài đời thực khác.

2019 sẽ là thời điểm thú vị cho 5G và thiết bị di động khi Qualcomm, Intel, Nokia, Ericcson, Samsung và Huawei hiện đã tham gia vào “cuộc đua 5G”.

2. Chatbot

Có thể nhiều người đã có những trải nghiệm chatbot cực kỳ tệ hại trong năm 2018 nhưng vào năm sau, công nghệ này sẽ cải tiến hơn, được đào tạo bằng AI và học máy để xử lý ngôn ngữ tự nhiên và phân tích cảm xúc của người dùng.

Ngoài ra, mặc dù sự xuất hiện của chatbot có thể tác động đến lực lượng lao động, nhưng điều này không có nghĩa các công ty sẽ thay thế toàn bộ nhân sự bằng chatbot, chỉ dùng chatbot khi cần thiết để mang đến trải nghiệm mới mẻ hơn cho khách hàng.

3. Điện toán đám mây

Các đám mây được kết nối sẽ liên tục phát triển để đáp ứng nhu cầu thay đổi của người dùng, cho dù bạn muốn lưu trữ, bảo mật mạng, hoặc triển khai ứng dụng trên đám mây.

Thuật ngữ “multicloud” sẽ sớm được sử dụng thường xuyên hơn khi nhiều nhà cung cấp đám mây công cộng hiện đang nghiên cứu tích hợp nhiều chức năng và cung cấp nhiều tùy chọn mới cho công nghệ này.

4. Blockchain

Đến thời điểm này, khái niệm blockchain dường như chỉ gắn với tiền điện tử, nhiều người còn cho rằng đây là một chiến lược tiếp thị hơn là một công nghệ thật sự.

Hiện IBM đã công bố sẽ nghiên cứu tiềm năng của blockchain trong vận chuyển hàng hóa và dịch vụ. Các nhà phát triển công nghệ khác cũng đã có động thái tìm hiểu sâu hơn để nhận ra tiềm năng của blockchain trong năm 2019.

5. Phân tích dữ liệu, trí tuệ nhân tạo và máy học

Nhiều nghiên cứu cho thấy phần lớn doanh nghiệp chỉ đang sử dụng 1% dữ liệu một cách hiệu quả. Đó là lý do rất nhiều công ty như Microsoft, SAP, SAS và Salesforce đã thúc đẩy phân tích dữ liệu bằng trí tuệ nhân tạo (AI) và máy học (machine learning) để đưa con số 1% tăng lên 3% hoặc 4% vào năm sau.

6. GDPR

Tuy không phải là một công nghệ nào đó, nhưng Quy định Bảo vệ Dữ liệu chung của châu Âu (GDPR) vẫn có ảnh hưởng không nhỏ đến quá trình chuyển đổi kỹ thuật số. Trong năm 2019, GDPR sẽ là sự khởi đầu của một xu hướng toàn cầu khi các công ty có ý thức chịu trách nhiệm về cách mình ứng xử với quyền riêng tư và dữ liệu cá nhân.

7. AR và VR

AR và VR của năm 2018 chỉ mới dừng lại ở việc thử nghiệm trên game và các ứng dụng chuyên biệt cao. Trong xu hướng chuyển đổi kỹ thuật số năm 2019, AR và VR được dự đoán sẽ sớm được sử dụng trong đào tạo lực lượng lao động của doanh nghiệp.

8. IoT tích hợp

IoT hiện đang rất phát triển với số lượng thiết bị được kết nối ngày càng tăng lên. Các khái niệm về các thành phố thông minh và các phương tiện tự lái không còn xa lạ nữa. Điều đó có nghĩa là công nghệ này cần thêm không gian để xử lý dữ liệu và tối đa hóa việc sử dụng dữ liệu. Chính vì thế, có thể IoT sẽ tích hợp với AI, máy học và điện toán đám mây trong năm 2019 để phù hợp với xu hướng chuyển đổi kỹ thuật số mới.

9. Dịch vụ công nghệ thông tin

Với ngành công nghiệp dịch vụ ngày càng phát triển, các công ty đang trở nên tinh vi hơn trong việc lựa chọn các dịch vụ công nghệ thông tin phù hợp với nhu cầu của họ. Điều này cho phép các chuyên gia công nghệ nhiều khả năng mở rộng hơn trong việc phát kiến công nghệ mới và đưa ra nhiều dịch vụ công nghệ thông tin mới trên cơ sở phát triển các công nghệ sẵn có.

10. Nhân sự chất lượng cao

Dù các công nghệ có phát triển cỡ nào thì yếu tố con người vẫn rất quan trọng. Xu hướng đầu tư vào nhân sự công nghệ thông tin và marketing chắc chắn còn quan trọng hơn cả quá trình chuyển đổi kỹ thuật số đang diễn ra. Các giám đốc điều hành cần phải ưu tiên xu hướng này để nhận ra bản chất quan trọng của việc xây dựng văn hóa doanh nghiệp chính là nền tảng con người chất lượng cao.

Liên Hoa

Cơ hội cho startup Việt từ quỹ đầu tư Singapore

Cocoon Capital ra mắt nguồn quỹ 20 triệu USD dành cho startup ở Đông Nam Á trong lĩnh vực công nghệ chuyên sâu, fintech và công nghệ y tế.

Cocoon Capital từ Singapore mới đây công bố ra mắt quỹ đầu tư mới với giá trị 20 triệu USD dành cho các startup ở giai đoạn đầu. Quỹ đặt mục tiêu rót vốn 25-30 thương vụ tập trung vào các nền kinh tế đang nổi như Việt Nam, Myanmar, Philippines và Indonesia. Giá trị lớn nhất cho một thương vụ có thể lên đến 727.000 USD. Các lĩnh vực tập trung vào công nghệ chuyên sâu, công nghệ tài chính (fintech) và công nghệ y tế (medtech).

Trong thông cáo báo chí, Cocoon Capital cho biết việc này nhằm giới hạn số thương vụ đầu tư mỗi năm với mục tiêu đảm bảo nhiều vai trò hoạt động của hãng trong việc hỗ trợ các công ty được đầu tư.

Will Klippgen, nhà đồng sáng lập và quản lý đối tác của quỹ đầu tư từ Singapore cho rằng với hàng tỷ USD sẵn có của quỹ dành cho khu vực Đông Nam Á, chỉ một phần đang tập trung vào các công ty ở giai đoạn hạt giống. Vì thế, họ muốn hỗ trợ để lấp đầy khoảng không này.

“Những khoảng trống của quỹ thậm chí còn phổ biến hơn bên ngoài Singapore, đó là lý do chúng tôi quyết định mở rộng sang các quốc gia láng giềng như Việt Nam, Indonesia và Philippines, những nơi có tiềm năng rất lớn”, ông nói.

Cocoon Capital

Michael Blakey (trái) và Will Klippgen, hai đồng sáng lập và quản lý đối tác của Cocoon Capital. Ảnh: Cocoon Capital.

Các nhà đầu tư của quỹ bao gồm Vulpes Innovative Technologies Investment, Martin Hauge (Đối tác tại Creandum, nhà đầu tư đầu tiên của Spotify), Playfair Capital từ Anh, Jani Rautiainen (Nhà đồng sáng lập PropertyGuru), Martin Roll (Nhà tư vấn chiến lược toàn cầu và tác giả sách), Oliver Tonby (Chủ tịch văn phòng McKinsey tại châu Á và Michelle Yong (Giám đốc đầu tư của Aurum Singapore).

Quỹ lần này là hoạt động tiếp nối của nguồn quỹ 7 triệu USD mà Cocoon Capital ra mắt vào năm 2016. Các công ty đầu tiên được đầu tư có SensorFlow – startup nhắm đến việc giảm tiêu thụ năng lượng trong các tòa nhà thương mại và See-Mode Technologies – startup lĩnh vực công nghệ y tế dự báo sự thay đổi của các lần tái phát đột quỵ. Ngoài ra, trong danh sách còn có các startup như Hapz, Poundit, Dexecure và Hiip. Đại diện quỹ đầu tư cho biết sẽ còn nhiều thương vụ được công bố trong thời gian tới.

Cùng với đồng sáng lập và quản lý đối tác Michael Blakey, Will Klippgen trở thành nhà đầu tư quen thuộc tại Đông Nam Á từ năm 2004. Những thương vụ đầu tiên của họ là với PropertyGuru, Anchanto và Tickled Media.

An Yên

Tương lai nào cho kinh tế nền tảng Việt Nam?

Trong thời đại công nghệ số, việc ứng dụng công nghệ vào lĩnh vực đời sống đang là xu hướng phát triển tất yếu của xã hội.

Dựa trên kinh tế nền tảng (Platform Economy), nền kinh tế thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng đã đạt được những bước tiến nhanh chóng với sự ra đời của hàng loạt mô hình kinh tế mới dựa trên nền tảng kỹ thuật số. Tuy nhiên bên cạnh đó sự phát triển của kinh tế nền tảng vẫn còn đang gặp nhiều thách thức đến từ cơ chế quản lý.

Kinh tế nền tảng đang khẳng định được vị thế

Trong thập kỷ qua mô hình kinh tế nền tảng (Platform Economy) phát triển mạnh mẽ trên thế giới và thâm nhập sâu rộng vào Việt Nam trong nhiều ngành nghề, lĩnh vực như tài chính ngân hàng, dịch vụ, chăm sóc sức khoẻ, cung ứng lao động,… Có thể hiểu kinh tế nền tảng là hoạt động kinh tế và xã hội dựa trên các hạ tầng nhất định và thường được hiểu là các hạ tầng kỹ thuật số.

Dựa trên mục đích sử dụng có thể chia kinh tế nền tảng thành hai loại gồm: nền tảng giao dịch (transaction platform) được sử dụng để tối ưu hóa giao dịch giữa những người tiêu dùng và người bán (Uber, Grab, Amazon, Ebay…); nền tảng sáng tạo (innovation platform) thực hiện vai trò là nền móng phát triển nên các nền tảng kinh doanh và hình thành hệ sinh thái giữa các nền tảng thế hệ sau đó (Apple App Store, Google Play…).

So sánh tăng trưởng của mô hình Kinh tế chia sẻ và truyền thống (Đơn vị tính: tỉ USD). Ảnh: VnEconomy.

Năm nền tảng sáng tạo lớn nhất là Microsoft, Oracle, Intel, SAP và Salesforce được định giá lên tới 911 tỉ đô la Mỹ; Trong khi đó các nền tảng tích hợp giữa giao dịch và sáng tạo như Apple, Google, Facebook, Amazon, Alibaba và XiaoMi có giá lên đến 2.000 tỉ đô la.

Kinh tế nền tảng giúp cho người tiêu dùng và doanh nghiệp tiết kiệm được các chi phí giao dịch trung gian, thúc đẩy sự phát triển của các sản phẩm hàng hóa mới dựa trên nền tảng sáng tạo sẵn có. Chính vì vậy kinh tế nền tảng nhận được sự quan tâm và ủng hộ mạnh mẽ từ người dùng và doanh nghiệp nhận được lợi ích từ nó. Tuy nhiên với cơ quan quản lý thì sự phát triển của kinh tế nền tảng vẫn đan xen những thuận lợi và thách thức khác nhau.

Các nhà quản lý vẫn lúng túng với kinh tế nền tảng

Sự phát triển nhanh chóng của kinh tế nền tảng đã đưa các nhà quản lý vào một thế khó khăn nhất định. Trong đó sự xuất hiện của các hình thức sản xuất, kinh doanh hoàn toàn mới khiến các nhà chính sách lúng túng trong việc định danh và quản lý những hoạt động kinh tế này. Đây cũng là bài toán mà hầu hết các quốc gia gặp phải, bao gồm cả các nước phát triển.

Một ví dụ tiêu biểu là trường hợp ra đời của Grab và Uber. Tại Việt Nam, sự xuất hiện của hình thức vận tải mới này cũng gây ra sự bối rối cho cơ quan quản lý. Bộ GTVT vẫn công nhận Uber – Grab là bên thứ ba nhưng gắn với một hình thái cung cấp dịch vụ vận tải có sẵn – vận tải theo hợp đồng mà cụ thể là hợp đồng điện tử. Dự thảo Nghị định sửa đổi Nghị định 84/2014/NĐ-CP cũng tiếp tục đưa ra quy định gắn phù hiệu với xe hợp đồng và đã gặp phải những phản ứng trái chiều từ dư luận.

Hay ví dụ về hoạt động thương mại điện tử, kinh doanh online đang gây nhiều “đau đầu” cho các nhà quản lí chính sách về vấn đề thu thuế. Thương mại điện tử đem lại sự thuận lợi cho người dùng và kích thích tiêu dùng khi khách hàng có thể mua sắm từ bất kỳ đâu. Tuy nhiên chính điều này lại gây khó khăn với các cơ quan quản lý do giao dịch thương mại điện tử khó nhận dạng, khó kiểm chứng thông tin và khó truy thu thuế. Các hình thức thu thuế đối với kinh doanh online hiện nay vẫn chỉ phụ thuộc và sự tự giác của chủ cửa hàng mà chưa có hình thức gì để truy thu thuế hiệu quả.

Tuy nhiên nếu xem xét mục tiêu ra đời của kinh tế nền tảng mà cụ thể là nền tảng giao dịch là tối thiểu hóa về mặt chi phí giao dịch và tăng sự tiện ích của quá trình giao dịch thì dường những chính sách quản lý hiện nay đang triệt tiêu đi những lợi ích này.

Nguyên nhân là do mặt dù các loại hình kinh tế mới được xây dựng dựa trên những nền tảng mới của thời kỳ cách mạng 4.0 nhưng tư duy chính sách của những nhà quản lý vẫn dựa trên cách thức quản lý các loại hình kinh tế truyền thống. Thay vì xây dựng chính sách quản lý mới cho ngành nghề kinh doanh mới thì các nhà quản lý đang tìm cách chuyển những ngành nghề này về những loại đã có sẵn để thuận tiện cho việc quản lý, qua đó làm triệt tiêu những lợi ích mà những nền tảng công nghệ này mang lại. Đây cũng là điểm nghẽn quan trọng nhất trong sự phát triển của kinh tế nền tảng tại Việt nam.

Sự phát triển của nền tảng giao dịch cũng đồng nghĩa với việc sẽ có thêm nhiều hình thức sản xuất, kinh doanh hoàn toàn mới sẽ tiếp tục xuất hiện trong thời gian tới.

Triển vọng nào cho kinh tế nền tảng ở Việt Nam?

Tại Việt Nam, kinh tế nền tảng vẫn chủ yếu là nền tảng giao dịch và được phát triển dựa trên các nền tảng sáng tạo đã có sẵn của thế giới. Trong khi đó các nền tảng sáng tạo chưa thực sự phát triển do quá trình phát triển nền tảng sáng tạo đòi hỏi chi phí cao cho R&D (Research and Development). Sự phát triển của nền tảng giao dịch cũng đồng nghĩa với việc sẽ có thêm nhiều hình thức sản xuất, kinh doanh hoàn toàn mới sẽ tiếp tục xuất hiện trong thời gian tới. Và để có thể đón đầu xu hướng phát triển của kỷ nguyên số, tư duy quản lý cũng cần bắt đầu được thay đổi để có thể quản lý dựa trên chính những nền tảng công nghệ này thay cho các phương pháp truyền thống như hiện nay.