Category Archives: News

Lợi ích khi tuyển lại người cũ

Thật sự thì hiện tượng nhân viên quay lại công ty cũ đang trở nên bình thường và phổ biến hơn bao giờ hết.

Lợi ích khi tuyển lại người cũ

Hiện tượng nhân viên quay lại công ty cũ đang trở nên bình thường và phổ biến hơn bao giờ hết.

Chuyện người xưa trở về nhà cũ không phải là mới. Steve Jobs từng trở lại Apple. Không ít ngôi sao thể thao quay về và thăng hoa cùng câu lạc bộ cũ. Dù vậy, trong quá khứ, chính sách của các công ty không mặn mà với việc tuyển lại nhân viên cũ. Nhưng xu thế đang thay đổi trên thị trường lao động và các công ty hiện sẵn sàng chào đón người cũ quay lại hơn trước kia.

Ngày nay, chuyện nhân viên đổi việc xảy ra thường xuyên hơn và sự ra đi của một ai đó dường như không hẳn là sự phản bội mà là một lựa chọn thông minh để tìm kiếm trải nghiệm mới. Người trẻ hiện nay có thể nghỉ việc để khởi nghiệp, trải nghiệm lĩnh vực mới hoặc đi học lên cao. Nhưng không phải cánh đồng mới nào cũng xanh hơn.

Và khi họ muốn quay lại thì các công ty cũng có những lý do để chào đón họ.

Tiết kiệm tiền và thời gian, “người mới” nhập cuộc nhanh hơn

Một cựu nhân viên chỉ cần được cập nhật về những thay đổi ở công ty là có thể bắt nhịp và nhập cuộc. Trong trường hợp cần được đào tạo thêm thì “quá trình nhập môn” của họ sẽ đỡ mất thời gian và ít tốn kém hơn so với huấn luyện một nhân viên hoàn toàn mới. Họ có thể sớm tạo ra kết quả trong công việc và công ty sẽ giảm được “khoảng thời gian chờ” đối với một nhân viên mới.

Trong thị trường lao động cạnh tranh cao như hiện nay, việc tuyển dụng các ứng viên chất lượng cao đòi hỏi chi phí và tiêu tốn nhiều thời gian. Nhiều doanh nghiệp phải đầu tư chi phí đáng kể cho các đơn vị tuyển dụng chuyên nghiệp. Khi đưa một người cũ trở về, doanh nghiệp có thể bỏ qua quá trình tìm kiếm tốn kém này.

Loại bỏ “yếu tố ngạc nhiên”

Quá trình tuyển dụng và thuê nhân sự cũng thường là một “canh bạc” vì doanh nghiệp đang dựa vào ấn tượng từ những cuộc gặp nhanh chóng và năng lực mà ứng viên vẽ ra trong hồ sơ của họ. Nếu người tìm việc có được vài lời giới thiệu tốt thì việc tuyển dụng họ thường đến từ một quyết định bằng trực giác. Với người cũ, doanh nghiệp không cần phải phỏng đoán về họ và chờ xem liệu họ có phù hợp với văn hóa công ty hay không.

Dễ dàng “tái hòa nhập” với văn hóa công ty

Những ngóc ngách trong văn hóa công ty thường là trở ngại lớn nhất cho một nhân viên mới. Ngay cả khi người này có những kỹ năng và nền tảng phù hợp với công việc, nhưng nếu thiếu hòa hợp với văn hóa của nơi làm việc thì vẫn có thể gặp rắc rối và thất bại về sau. Nhưng nếu thuê lại nhân viên cũ, người trở lại đã biết rõ họ có thể mong đợi những gì từ tổ chức này và cả hai phía đều không phải lo lắng về sự va chạm văn hóa.

Bổ sung những kỹ năng mới cho công ty

Nhân viên quay lại có thể mang theo nhiều thứ, từ những kỹ năng mới trong ngành cho đến mạng lưới quan hệ đã được mở rộng hơn của họ.

Nâng cao tinh thần

Nếu doanh nghiệp tuyển dụng lại một nhân viên cũ từng được yêu mến và kính trọng trong thời gian trước khi rời khỏi công ty, điều đó có thể giúp nâng cao tinh thần làm việc. Tuy nhiên, nên nhớ rằng, dù hầu hết nhân viên đều vui vẻ đón chào sự trở lại của một đồng nghiệp cũ, nhưng người mới mà cũ này giờ đây có thể sẽ nắm giữ vị trí quản lý những người từng là đồng cấp với họ. Và điều này có thể sẽ gây xáo động với một vài người.

Củng cố lòng trung thành đối với công ty

Sự thiếu gắn kết và chủ động của nhân viên đối với vị trí hiện tại có thể dẫn đến tình trạng sụt giảm năng suất và gây thiệt hại cho doanh nghiệp. Thủ phạm là do tinh thần thấp và thiếu sự trung thành đối với công ty. Việc thuê lại nhân viên cũ có thể giúp nâng cao lòng trung thành của mọi người đối với công ty, đặc biệt là khi “bắt” trở lại một nhân viên “ngôi sao”.

Không phải tất cả nhân viên cũ đều là sự chọn lựa tốt để tuyển lại. Nhưng với một số người, đặc biệt là những người từng ra đi để theo đuổi những mục tiêu nghề nghiệp khác – mở công ty riêng hoặc để học cao hơn, hay do một sự thay đổi về hoàn cảnh gia đình, thì việc tuyển dụng lại nên là cơ hội để ngỏ.

Vậy thì, lần tới, khi doanh nghiệp cần tìm một vị trí mới, đừng loại trừ khả năng tìm lại và đón chào người cũ.

Sát thủ công nghệ Trung Quốc: Pony Ma

Pony Ma – ông chủ Tencent hiện 46 tuổi, sở hữu 8,6% cổ phần của công ty. Tổng giá trị cổ phần nắm giữ ở công ty và khối tài sản cá nhân của ông đã tăng gần gấp đôi trong 1 năm qua.

Sát thủ công nghệ Trung Quốc: Pony Ma

Là người đàn ông giàu nhất Trung Quốc với khối tài sản trị giá 42 tỷ USD, Ma Huteng đang điều hành đế chế kinh doanh trải rộng trong nhiều lĩnh vực từ mạng xã hội tới trí thông minh nhân tạo. Ngoài ra công ty của ông cũng đầu tư vào nhiều doanh nghiệp hot bậc nhất tại Mỹ như Snapchat và Tesla. Và thông tin mới nhất là gã khổng lồ công nghệ này thậm chí còn có vốn hóa thị trường vượt Facebook.

Pony-Ma-3-doanhnhansaigon-8520-151344624

Vậy Ma Huteng là ai?

Nhà sáng lập của Tencent – có biệt danh là “Pony” bởi Ma tức là Mã, trong tiếng Trung có nghĩa là ngựa. Pony trong tiếng Anh cũng có nghĩa là ngựa con.

Ma làm việc tại một doanh nghiệp viễn thông sau khi tốt nghiệp từ Đại học Thâm Quyến của Trung Quốc vào năm 1993 với bằng khoa học máy tính.

Tuy nhiên, 5 năm sau khi ra trường, ông thành lập nên Tencent và bắt đầu hoạt động trong lĩnh vực nền tảng giao tiếp để sau này biến đây thành một công ty công nghệ khổng lồ.

Tencent đã phát triển được danh tiếng nhờ việc sớm sao chép những mô hình nước ngoài và áp dụng chúng tại thị trường Trung Quốc. Nền tảng tin nhắn trên máy tính cá nhân của họ là một ví dụ, sản phẩm này hoàn toàn giống với AOL.

Tuy nhiên, công ty internet này sau đó đạt được thành công vang dội nhờ WeChat – một dịch vụ tin nhắn di động hiện được sử dụng bởi 1 tỷ người, hơn 1/3 trong số đó dành tới hơn 4 giờ một ngày sử dụng dịch vụ này. Trong khi đó, trung bình một người trên thế giới dành ít hơn 1 giờ mỗi ngày sử dụng Facebook, Instagram, SnapChat và Twitter gộp lại. Hơn nữa, WeChat không chỉ là nền tảng tin nhắn. Đây là nơi chứa hệ sinh thái sản phẩm bao gồm cỗ máy tìm kiếm (search engine), mạng xã hội và nền tảng thanh toán.

Tencent cũng xây dựng một doanh nghiệp game khổng lồ – mảng kinh doanh tạo ra doanh thu 10 tỷ USD vào năm ngoái nhờ những tựa game hot như “Clash of Clans” hay “Honor of Kings”.

Công ty này cũng sở hữu 4 trong 5 tựa game được chơi nhiều nhất ở các quán cà phê Internet ở Trung Quốc trong năm 2011 và kiếm được khoản tiền khổng lồ nhờ những vật phẩm bán trong game. Công ty cũng sở hữu mạng xã hội phổ biến Qzone. “Tencent chính là người tiên phong khi kết hợp mạng xã hội và game”, theo nhà đầu tư người Nga là Yuri Milner.

Pony Ma hiện 46 tuổi, sở hữu 8,6% cổ phần của công ty. Tổng giá trị cổ phần nắm giữ ở công ty và khối tài sản cá nhân của ông đã tăng gần gấp đôi trong 1 năm qua.

Pony Ma sinh ra tại miền Nam Trung Quốc. Ông bước chân vào đại học Thâm Quyến năm 1989. Sau thời gian đó, Trung Quốc đã thay đổi, theo đuổi một nền kinh tế theo kiểu tư bản. Trong bối cảnh đó Pony Ma đã chọn ngành khoa học máy tính.

Người khai sinh ra mạng xã hội

Sau khi tốt nghiệp, Ma làm việc tại một công ty viễn thông. Sớm thấy trước cơ hội của nền kinh tế Trung Quốc, ông và một vài người bạn nữa đã sáng lập ra Tencent năm 1998 với một sản phẩn nhắn tin trên máy tính có tên gọi OICQ. Công nghệ này gần như giống hệt với công nghệ của công ty máy tính ICQ của Israel và vì vậy Tencent đổi tên sản phẩm của mình thành QQ.

QQ đã nhanh chóng trở thành cú “hit” lớn với giới trẻ Trung Quốc, những người luôn mong muốn được tương tác và liên lạc với nhau. Một nhà đầu tư ngân hàng có nhiều năm hợp tác với công ty đã phát biểu: “Trước khi Facebook ra đời rất lâu, Tencent đã cơ bản tạo ra toàn bộ những gì liên quan đến mạng xã hội”.

Một doanh nhân họ Ma hoàn toàn khác

Năm ngoái, Pony Ma đã cam kết tặng 2 tỷ USD cho rất nhiều tổ chức từ thiện tại Trung Quốc nhằm cải thiện sức khỏe và giáo dục cho người dân.

Hình ảnh của Pony Ma được cho là hoàn toàn đối lập với hình tượng Jack Ma của Alibaba.

Pony-Ma-2-doanhnhansaigon-8564-151344624

Dù không có mối liên hệ nào nhưng cả 2 người đàn ông họ Ma đều nhiều năm liền có mặt trong bảng xếp hạng những người giàu có nhất thế giới.

Điểm khác biệt duy nhất là nếu như Jack Ma thường xuyên xuất hiện trên truyền thông thì Pony Ma lại khá kín đáo. Các đồng nghiệp và bạn bè nói rằng anh là một doanh nhân người Thâm Quyến điển hình: Rụt rè và thận trọng!

Thứ 3 vừa qua khi công ty chính thức vượt Facebook về vốn hóa thị trường, Tencent cũng đánh bại cả Alibaba trở thành công ty Trung Quốc đầu tiên vượt mốc vốn hóa thị trường 500 tỷ USD.

Kinh nghiệm khởi nghiệp: Nghĩ lớn, bắt đầu nhỏ

Nghĩ lớn, hướng về tương lai, theo đuổi đến cùng mục tiêu lớn, bắt đầu từ việc nhỏ, tập trung vào kết quả hiện tại là một công thức quan trọng để biến giấc mơ thành sự thật.

Kinh nghiệm khởi nghiệp: Nghĩ lớn, bắt đầu nhỏ

Nhiều bạn trẻ khi khởi nghiệp rất băn khoăn với câu hỏi “Mình sẽ phải bắt đầu như thế nào?”.

Năm 2004 tôi khởi nghiệp bằng cách mở một công ty phân phối. Sau 2 năm hoạt động, doanh số công ty ổn định tầm 2 tỷ đồng/tháng. Nhân sự của công ty chủ yếu là tuyển mới và tự tay đào tạo, riêng có một trường hợp một nhân viên là “bà con” của tôi. Cậu này rất thông minh nên tôi đã “quy hoạch” và “nuôi” từ lúc cậu còn là sinh viên đại học kinh tế. Sau khi ra trường, cậu về làm với tôi, nhưng chỉ sau 1 năm là cậu đã nói lời chia tay với công ty.

Lúc đó tôi buồn ghê gớm, vì mình đã dày công đào tạo,  cuối cùng không giữ được người giỏi. Cậu ấy sau khi về Sài Gòn 2 năm đã trở thành trưởng phòng tín dụng của một ngân hàng tên tuổi. Bây giờ nghĩ lại, tôi thấy lúc đó mình phải vui mới đúng, chứ nếu cậu ấy tiếp tục làm với tôi thì bước đường tới thành công của cậu hẳn đã bị chậm lại, vì công ty này đã phải đóng cửa sau 6 năm hoạt động. Nếu có tồn tại thì công ty cũng chỉ là nhà phân phối cấp tỉnh và chẳng có gì nổi bật.

Tôi nghiệm ra rằng, để xây dựng một công ty lớn, có nhiều nhân tài giỏi thì phải nghĩ lớn. Nghĩ lớn thì mới có sự chuẩn bị chu đáo, nghĩ lớn thì mới thu hút và giữ được nhân tài, vì không người giỏi nào lại muốn “chôn vùi” cuộc đời mình vào một công ty bé tẻo teo.

Một lãnh đạo không có tầm nhìn, không có quyết tâm gây nghiệp lớn hoặc bằng lòng với thành tích của chính mình thì không thể đưa công ty vươn đến một tầm cao. Lãnh đạo phải là người phải có khí phách của bậc “trượng phu” – dám nghĩ dám làm, không quan trọng danh lợi cá nhân, sống một cuộc đời cống hiến, không tự giới hạn mình bằng những mục tiêu tầm thường.

Elon musk đã trở nên vĩ đại là vì như thế. Ông đã mang hết tài sản và dành thời gian còn lại của cuộc đời để hiến dâng làm thay đổi tương lai nhân loại và ông đã tập hợp được một tập thể những con người tài năng và khí phách, làm việc không biết mệt mỏi vì mục tiêu “để đời”.

Tôi đã nghiệm ra rằng hồi đó mình thất bại cũng vì đặt ra mục tiêu quá tầm thường, quá nhỏ nhoi nên không thể tập hợp được tài năng. Khi tôi đã sẵn sàng cho một “sân chơi” lớn, những nhân tài tự nhiên xuất hiện và đồng hành cùng với tôi.

Nhưng nghĩ lớn không hẳn là phải là vay tiền thật nhiều để làm lớn. Nghĩ lớn là phải có kế hoạch và lộ trình hẳn hoi, bắt đầu từ việc nhỏ là xây dựng công ty thật bài bản, chú trọng vào việc đào tạo con người và lực lượng kế cận. Lãnh đạo phải là người luôn học hỏi, bổ sung kiến thức và kỹ năng, rèn luyện bản thân để có nhân cách và suy nghĩ lớn.

Người lãnh đạo cũng phải biết chia sẻ cổ phần và quyền lợi để mọi nhân viên đều thấy mình có trách nhiệm của người chủ và xem công việc của công ty là việc của chính mình; xây dựng một môi trường lành mạnh, đoàn kết để mọi người cảm thấy hạnh phúc và cống hiến hết mình.

Nghĩ lớn, hướng về tương lai, theo đuổi đến cùng mục tiêu lớn, bắt đầu từ việc nhỏ, tập trung vào kết quả hiện tại là một công thức quan trọng để biến giấc mơ thành sự thật.

Startup: Ít tiền, nhiều thách thức, làm sao phát triển bền vững?

Là một startup, vấn đề cần giải quyết xem chừng như vô hạn nhưng nguồn lực thì giới hạn. Mai Trường Giang – TGĐ Công ty CP Khuông Việt đã chia sẻ những bài học rút ra từ hành trình khởi nghiệp của mình.

Startup: Ít tiền, nhiều thách thức, làm sao phát triển bền vững?

Là một startup, vấn đề cần giải quyết xem chừng như vô hạn nhưng nguồn lực thì giới hạn.

Những câu hỏi muôn thuở kiểu như: startup – không tiền, có nên nghiên cứu thị trường? Làm sao tránh bẫy khi phát triển nóng? Làm sao xây dựng tinh thần sáng tạo trong doanh nghiệp?… luôn xuất hiện trong đầu những nhà sáng lập. Giải quyết sao đây?

Trong bài viết này, tôi xin chia sẻ những bài học rút ra từ hành trình chông gai nhưng có phần may mắn của bản thân.

Nghiên cứu thị trường là việc bắt buộc

Khi mới đưa bánh su Chewy Junior về Việt Nam, trong 6 tháng đầu, lượng bánh chúng tôi bán được rất khiêm tốn mặc dù ai thử qua cũng khen ngon. Thu không đủ chi, nguồn vốn tích lũy và vay mượn lần lượt vơi dần rồi cạn hẳn. Tôi thật sự lo lắng, và rơi vào khủng hoảng.

Câu hỏi đặt ra là: Vấn đề nằm ở đâu?

Tôi bắt đầu thực hiện khảo sát khách hàng, và phát hiện ra kích thước bánh quá to so với hành vi tiêu dùng của người Việt. Người Singapore có thể ăn nguyên một cái bánh to, do vậy ai mua phần người ấy. Người Việt thì khác, chúng ta chuộng văn hóa chia sẻ, và với những món bánh ngọt tráng miệng như bánh su, người dùng sẽ thích hơn nếu họ có thể mua một set bánh dùng chung cùng đồng nghiệp, bạn bè, người thân.

Từ khảo sát đó, tôi tiến hành giảm kích thước bánh xuống còn 1/3 so với ban đầu – không cần phải cắn nhiều lần khi ăn. Nhờ sự thay đổi này, mọi thứ chuyển biến tích cực. Dòng tiền từ âm sang dương và Chewy Junior đã có mặt từ Nam ra Bắc.

Bạn thấy đấy, vì “cắm đầu” làm, không khảo sát thị trường mà tôi suýt phải đóng cửa startup đầu tiên của mình. Bài học này, tôi rất thấm và đang áp dụng cho chuỗi thực phẩm mới của mình.

Kể lại câu chuyện cũ, tôi muốn nhấn mạnh rằng, dù doanh nghiệp bạn chỉ là một startup mới chập chững bước vào thị trường thì khảo sát thị trường vẫn là điều bắt buộc phải làm. Nếu không, bạn sẽ bước đi vô định. Hên thì thành công, xui thì thất bại, mà dù thất bại hay thành công, bạn vẫn không nhận ra được lý do dẫn đến kết quả ấy chính là sự thiếu hiểu biết về thị trường.

Lúc này đây, hẳn bạn sẽ băn khoăn, không có tiền, làm sao mua được dữ liệu thị trường? Nhưng dù có tiền đi nữa thì câu hỏi tiếp theo sẽ là mua dữ liệu ở đâu? Đừng quá lo lắng! Bạn không cần phải có tiền để làm khảo sát. Bạn, ở vai trò người sáng lập, hãy đích thân đi khảo sát để thật sự hiểu khách hàng đánh giá về sản phẩm của mình như thế nào.

7 năm trước, khi tôi mới bước chân vào kinh doanh, khảo sát trực tuyến chưa phổ biến. Tuy nhiên ngày nay, nhờ các công cụ này, việc khảo sát thuận tiện hơn rất nhiều. Tuy vậy, lời chia sẻ của tôi cho nhà sáng lập là vẫn nên dành thời gian để có khảo sát cho riêng mình.

Bạn có thể có lý do: “Tôi bận quá, không có thời gian đi khảo sát”. Vậy hãy cứ làm và trông chờ vào may mắn. Làm đúng ngay từ đầu, dù chậm, vẫn tốt hơn là làm nhanh và quay lại điểm bắt đầu để điều chỉnh.

Cái bẫy khi phát triển nóng

Khi sản phẩm của bạn đáp ứng đúng nhu cầu khách hàng, doanh thu sẽ tăng lên vùn vụt. Từ trạng thái ngấp nghé bờ vực phá sản, rồi sống lại và phát triển mạnh mẽ, chúng ta dễ chủ quan. Trong giai đoạn này, có 2 sai lầm startup dễ mắc phải, đó là bài toán quản trị nhân sự và quản trị dòng tiền.

Hãy hiểu thế này: Lúc mới bắt đầu, bạn chỉ có một cửa hàng, quản lý 3 – 4 con người. Dù cửa hàng thành công thế nào thì cái bạn có mới chỉ là một chút niềm tin thương hiệu từ khách hàng, kinh nghiệm vận hành một cửa hàng, quy trình sản xuất sản phẩm. Khi công ty mở rộng, nhiều cửa hàng xuất hiện, đồng nghĩa nhân viên tăng lên. Hàng loạt bài toán đặt ra: làm sao tuyển người, tuyển người rồi đào tạo ra sao, đào tạo xong làm sao giữ chân họ? Rồi, hệ thống hậu cần tổ chức như thế nào cho tối ưu? Làm sao đảm bảo chất lượng đồng nhất giữa các cửa hàng?…

Tất cả những câu hỏi đó, khi lần đầu tiên đặt ra, bạn sẽ không dễ tìm được câu trả lời, và sai lầm là chuyện khó tránh. Một ví dụ nhỏ: Khách ăn ở cửa hàng này thấy chất lượng bánh khác với cửa hàng kia. Sự so sánh và không hài lòng xuất hiện. Đây là lúc chuỗi cửa hàng dễ rơi vào khủng hoảng nhất.

Nhân sự là cái nền của doanh nghiệp. Bạn phải có cái nền vững thì chuyện mở rộng mới đỡ rủi ro. Tương tự như một ngôi nhà, cái móng phải thật vững thì ngôi nhà mới có thể xây lên cao được. Hãy quan sát các chuỗi F&B: Khi vào Việt Nam, họ có hơn một năm để chuẩn bị từ nhà cung cấp, mặt bằng, và dĩ nhiễn, không thể không kể đến nhân sự.

Sai lầm thứ hai các nhà sáng lập thường vấp phải đó là thiếu kiến thức về tài chính. Bạn không cần phải là một chuyên gia về tài chính để khởi nghiệp, nhưng ít ra bạn phải biết đọc báo cáo tài chính, biết báo cáo lời – lỗ của từng cửa hàng theo từng ngày, và lý giải được tại sao lời lỗ.

Trong ngành ẩm thực, hiểu được cấu trúc chi phí của sản phẩm trong ngành là yếu tố tiên quyết để đảm bảo thành công. Ở đây có 2 từ khóa cần quan tâm. Thứ nhất là “cấu trúc chi phí”. Thứ hai là “trong ngành”, nghĩa là cấu trúc đó cần đặt trong bối cảnh của ngành mà bạn đang kinh doanh.

Ví dụ: chi phí để sản xuất thành phẩm (CoGS – Cost of Goods sold) của bạn là 50%, tức bạn cần 5 đồng nguyên liệu để sản xuất ra sản phẩm có giá bán 10 đồng; chi phí nhân sự 25%; chi phí marketing 5%. Với cửa hàng đầu tiên, nhờ tận dụng mặt bằng của gia đình, bạn có lời. Thế nhưng khi mở rộng cửa hàng thứ hai, phải trả tiền mặt bằng, tự nhiên lợi nhuận giảm sút, thậm chí thua lỗ. Bạn rơi vào cái bẫy định giá do chính mình đưa ra ban đầu. Lúc này, bạn muốn tăng giá sản phẩm. Được không? Không ai cấm bạn tăng giá, nhưng rất có thể khách hàng sẽ bỏ đi.

Do vậy, hiểu cấu trúc chi phí sẽ giúp doanh chủ quản trị tốt doanh nghiệp của mình. Nhưng chỉ hiểu như vậy chưa đủ, mà còn cần đặt cấu trúc chi phí trong mối tương quan với các doanh nghiệp cùng ngành. Nếu CoGS của bạn 50%, trong khi mức chung của ngành là 30%, bạn sẽ khó sống khi đối thủ bắt đầu cạnh tranh. Dĩ nhiên, để hiểu cấu trúc chi phí trong ngành, bạn phải là một người rất am hiểu về ngành đó hoặc có cộng sự lấp “khoảng trống” này của bạn.

Bước tiếp theo, bạn cần chuẩn hóa cấu trúc này và chia sẻ thông tin với các cấp quản lý. Để làm gì? Thứ nhất, để từ bộ máy lãnh đạo xuống từng cấp phòng ban cùng thấu hiểu những chỉ số kinh doanh mà doanh nghiệp phải đạt được nếu muốn tồn tại và phát triển. Nhờ vậy, sẽ tăng sự minh bạch, giảm rủi ro trong quản lý và truyền động lực để cả hệ thống vận hành, đưa doanh nghiệp đi lên.

Ngoài ra, việc chuẩn hóa thông tin tạo tiền đề để người lãnh đạo bàn giao công việc cho cấp quản lý làm thay mình dần dần. Điều này cũng tạo không gian cho nhân viên phát triển – một yếu tố cần thiết để giữ chân nhân tài. Và mặt khác, người lãnh đạo cũng có thêm thời gian để nghĩ những vấn đề xa hơn – đúng với vị trí CEO họ đang ngồi.

Khởi nghiệp kinh doanh ẩm thực: Đi tìm công thức thành công

Những trải nghiệm của CEO Pizza Home về công thức thành công khi kinh doanh

Khởi nghiệp kinh doanh ẩm thực: Đi tìm công thức thành công

Tôi không tự coi mình là một chuyên gia trong lĩnh vực chuỗi nhà hàng hay đồ ăn nhanh, nhưng tôi cũng đã có một số trải nghiệm cá nhân và tìm hiểu sâu trong lĩnh vực này. Đây là một vài chia sẻ theo quan điểm cá nhân.

1.”Bếp ăn của thế giới” cần thương hiệu mạnh

Vừa rồi khi hàng loạt thương hiệu chuỗi lớn sa lầy như Burger King, The KAfe v.v… thì hàng loạt bài báo đã cảnh báo việc về độ nóng của chuỗi và đưa ra nhiều “khuyến nghị”.

Thực ra, kinh doanh chuỗi nhà hàng fastfood nói riêng và kinh doanh chuỗi nói chung không sa lầy hay hết thời. Thực ra, kinh doanh chuỗi là xu hướng của thế giới và ở nước ta, nó mới chỉ ở giai đoạn khởi đầu

Cha đẻ của Marketing hiện đại, GS Phillip Kotler, khi đến Việt Nam đã đưa ra một gợi ý cho slogan của Du lịch Việt Nam: “Việt Nam – Bếp ăn của thế giới”. Đây là một ý tưởng xuất sắc.

Tuy nhiên, ngoài việc tự hào về sự phong phú của ẩm thực Việt, hay tự hào đồ ăn Việt là lành, là ngon, là v.v… thì hãy thực tế, chúng ta cần phải những thương hiệu ẩm thực mạnh nếu thực sự muốn Việt Nam thành “bếp ăn của thế giới”.

2. Cách tạo thương hiệu trong lĩnh vực F&B?

Cách thức để tạo thành thương hiệu ẩm thực mạnh? Câu trả lời là: Xây dựng chuỗi là con đường hiệu quả bậc nhất để có được những thương hiệu ẩm thực mạnh.

Một vài thương hiệu ẩm thực mua nhượng quyền từ những thương hiệu lớn quốc tế đang gặp khó, nhưng theo tôi, nguyên nhân đến từ việc khác chứ không phải đến từ mô hình vận hành theo chuỗi.

Bởi ngoài sự khó khăn của Burger King, chúng ta cũng chứng kiến rất nhiều thương hiệu Việt đã và đang phát triển chuỗi thành công trong thời gian gần đây. Chúng ta có thể kể ra hàng loạt cái tên đình đám như chuỗi thương hiệu nhà hàng của Golden Gate, Red Sun, Highland Coffee, Cộng, Urban Station, The Coffee House. Đó là chưa kể đến những thương hiệu khác như Bánh mỳ Minh Nhật, The Kafe, Phở Ông Hùng, Món Huế v.v…

3. Chuỗi F&B là Đại sứ Văn hóa

Vậy nguyên nhân không đến từ mô hình vận hành theo chuỗi. Trên thực tế, mô hình vận hành theo chuỗi là xu hướng từ lâu của thế giới mà chúng ta tất yếu sẽ phát triển theo xu hướng đó.

Xây dựng chuỗi là con đường hiệu quả bậc nhất để có được những thương hiệu ẩm thực mạnh.

Những thương hiệu ẩm thực quốc tế mạnh nhất đều ở dạng chuỗi. Và những thương hiệu ẩm thực đó đôi khi trở thành một đại sứ giới thiệu văn hóa quốc gia một cách cực kỳ hiệu quả đến những quốc gia khác.

Chúng ta thấy được tinh thần Mỹ trong các quán McDonald’s hay Burger King. Chúng ta cảm được văn hóa Hàn Quốc khi bước vào Lotteria hay BBQ Chicken. Chúng ta nhớ về Thái Lan khi ăn đồ ăn ở Thai Express v.v…

4. Phát triển chuỗi bằng nhượng quyền

Làn sóng nhượng quyền những thương hiệu ẩm thực quốc tế phát triển khá rầm rộ trong vòng 10 năm trở lại đây. Đó là một mô hình tạo nên sức mạnh của ngành công nghiệp fast food trong suốt thế kỷ 20. Bản chất công cụ nhượng quyền giúp giảm tải độ rủi ro hơn rất nhiều so với việc một công ty tự đứng ra xây dựng quy trình và phát triển chuỗi với một thương hiệu hoàn toàn mới.

Tuy nhiên, ngoài những thuận lợi thì việc mua nhượng quyền cũng có những rủi ro đi kèm.

Đó là:

– Mức giá để mua nhượng quyền tại 1 quốc gia chắc chắn là không rẻ;

– Áp lực phải mở rộng đủ điểm bán theo đúng hợp đồng nhượng quyền (thường thì bên mua nhượng quyền sẽ phải cam kết mở được bao nhiêu điểm trong thời gian bao nhiêu tháng)

5. Rủi ro khi kinh doanh F&B

Ngoài ra, còn những rủi ro khác của ngành F&B phải đối mặt như:

– Mức giá thuê nhà ở những vị trí đắc địa tại TP.HCM và Hà Nội là khá cao.

– Thời gian thuê nhà không dài.

– Nhân sự ít khi coi phục vụ trong nhà hàng là 1 nghề nghiêm túc.

– Chi phí vận chuyển một số nguyên liệu thực phẩm từ công ty mẹ sang Việt Nam rất cao dẫn đến mức giá của một số chuỗi “fast food” quốc tế tại Việt Nam quá cao so với nhu cầu của người tiêu dùng.

Đây là những điểm mà bất cứ thương hiệu “fast food” khi mua nhượng quyền quốc tế đều phải đối mặt khi kinh doanh tại thị trường Việt Nam.

Tuy nhiên, còn có một nguyên nhân khác nữa, rất hiển nhiên nhưng nhiều người không chú ý, xin viết kỹ ở phần dưới.

6. Sản phẩm chất lượng là không đủ…

Làm sản phẩm ngon hơn chưa chắc đã kinh doanh tốt hơn. Rất nhiều người khởi nghiệp trong lĩnh vực ăn uống bởi khi bước vào một nhà hàng nào đó, chứng kiến nhà hàng đông nghịt khách và sau khi thử món ăn thì thấy món ăn của nhà hàng đó sao cũng tầm thường, mình làm còn ngon hơn.

Và thế là bạn về nhà, nung nấu ý tưởng và một quán ăn ra đời. Sau đó, rất nhiều trường hợp phải âm thầm đóng cửa với lời trách móc, tại sao mình làm ngon hơn “nó”, sạch hơn “nó” mà “nó” đông khách thế trong khi mình chẳng có khách?

Nếu một ngày nào đó, bạn tìm ra được một công thức làm bán burger ngon hơn BigMac của McDonald’s thì cũng đừng vội nghĩ là bạn đã nắm trong tay vũ khí để có thể tạo dựng được một thương hiệu như McDonald’s.

Làm sản phẩm ngon hơn chưa chắc đã kinh doanh tốt hơn. Không khó để bạn có thể làm cánh gà ngon hơn KFC nhưng sẽ là cực kỳ khó để bạn có thể xây dựng được một thương hiệu tầm vóc quốc tế như KFC, như McDonald’s hay Burger King.

7. Quy trình tổng thể tạo thành sức mạnh

Việc mua nhượng quyền và đưa sản phẩm mới vào một thị trường mới như Việt Nam không dễ thành công. Tuy nhiên, nhượng quyền kinh doanh là một trong những cách thức tốt và phù hợp với nhiều người muốn kinh doanh.

Nói đơn giản, nhiều người thích kinh doanh nhưng không có kinh nghiệm về quản lý hệ thống, không có kinh nghiệm về xây dựng thương hiệu, không có kinh nghiệm về chế tạo sản phẩm. Việc mua nhượng quyền từ một thương hiệu tốt với hệ thống quản trị và hỗ trợ đào tạo tốt sẽ giúp người mua nhượng quyền có nhiều khả năng kinh doanh thành công.

Dĩ nhiên, việc nhận nhượng quyền không phải lúc nào cũng mang tới trái ngọt. Nhưng tôi nghĩ rằng việc một số thương hiệu mua nhượng quyền từ những thương hiệu quốc tế đang có những khó khăn tại thị trường Việt chủ yếu nằm ở sản phẩm.

8. Tại sao các ông lớn quốc tế gục ngã?

Vậy tại sao với thương hiệu mạnh, nguồn lực hùng hậu và tài chính vững vàng mà Burger King giờ có dấu hiệu chậm lại, còn McDonald’s dường như không thể đạt được tốc độ như đã tuyên bố khi mở cửa hàng đầu tiền tại Việt Nam?

Chuyên gia phân tích là bởi: “chuỗi mở rộng quá mức”, “phí thuê nhà cao”, “quy trình không linh hoạt”.

Nguyên nhân từ giá nhà cao ư? Vậy tại sao Lotteria cũng thuê những địa điểm giá cũng đắt ngang ngửa với Burger King mà Lotteria vẫn làm ăn tốt?

Nguyên nhân từ “mở rộng quy mô quá mức” ư? Hãy xem thử Buger King có tổng cộng bao nhiêu điểm bán? Những thương hiệu có nhiều cửa hàng nhất là KFC, Pizza Hut hay Highland vẫn hoạt động ngon lành, đâu có vấn đề gì về “mở rộng quy mô”?

Hay nguyên nhân từ “quy trình thiếu linh hoạt”? Thực tế trong kinh doanh chuỗi, quy trình “chặt chẽ” là yếu tố sống còn chứ không phải là “linh hoạt”. Burger King là thương hiệu hoạt động đa quốc gia với hàng nghìn điểm bán, quy trình của Burger King là niềm mơ ước của rất nhiều doanh nghiệp kinh doanh chuỗi, đó là điểm mạnh nhất chứ không phải điểm yếu.

9. Chuyện của tôi: Bắt trend burger

Năm 2013, khi tín hiệu ông lớn McDonald’s sẽ gia nhập thị trường Việt Nam ngày một rõ ràng, đó cũng là lúc tôi mở ra một thương hiệu Maxi Burger, kinh doanh bánh burger với suy nghĩ rằng khi McDonald’s vào đến thị trường Việt thì ông lớn này sẽ “đào tạo thị trường” và sẽ có một lượng lớn người dân sẽ khoái khẩu với món bánh burger.

Sản phẩm phù hợp thị hiếu thói quen ẩm thực của người dân vẫn là yếu tố lõi, quan trọng bậc nhất tạo nên sự thành công của một thương hiệu phát triển theo chuỗi.

Thương hiệu của tôi tập trung làm bánh cỡ to nhất (to gấp rưỡi bánh cỡ to nhất trên menu của Burger King) với mức giá chỉ bằng loại bánh cỡ lớn của Burger King. Cửa hàng của tôi nhỏ xíu nằm trong trung tâm thương mại (TTTM) Royal City, ngay sát cửa hàng to đùng của Carl Jr’s, 1 trong 5 thương hiệu bán bánh burger lớn nhất nước Mỹ.

Sau vài tháng, Carl Jr’s đóng cửa. Sau gần 2 năm, thương hiệu burger của tôi cũng ngừng kinh doanh trong TTTM.

Bài học tôi rút ra là kể cả thương hiệu mạnh đến mấy, chuỗi vận hành chuẩn đến mấy nhưng sản phẩm mới là yếu tố then chốt. Kể cả với sự góp mặt của ông lớn McDonald’s, bánh burger vẫn không là món ăn khoái khẩu và thường nhật của người dân Việt.

Thế nên khi sức mua không đủ lớn, thị trường quá nhỏ thì việc những thương hiệu với sản phẩm lõi là bánh burger như Burger King hay McDonald’s gặp khó là chuyện đương nhiên.

Sản phẩm phù hợp thị hiếu thói quen ẩm thực của người dân vẫn là yếu tố lõi, quan trọng bậc nhất tạo nên sự thành công của một thương hiệu phát triển theo chuỗi.

Đó là lý do những chuỗi burger chững lại nhưng những chuỗi bánh mỳ Việt đang nở rộ và tăng trưởng với tốc độ phi mã.