Bất kể thế nào, nếu bạn không lắng nghe những nhận xét trong công việc từ những người khác, bạn sẽ không bao giờ có thể giỏi lên được (không kể đến việc bạn là một người bảo thủ).

Việc tôi luyện những kỹ năng trong công việc sẽ tạo ra sự khác biệt giữa thăng tiến lên một chức vị mới, chạm tới công việc mơ ước hay là giậm chân tại chỗ, trở thành một người có tiền đồ hay là nhìn những người khác sở hữu nó? Câu hỏi được đặt ra ở đây là, những kỹ năng nào là cần thiết nhất?

Dù bạn là một nhân viên đầy kinh nghiệm hay mới bước vào nghề, 3 kỹ năng dưới đây sẽ giúp bạn bất kể bạn muốn thăng tiến đến đâu trong công việc:

1. Sự tập trung cao độ trong công việc

Trong cuốn Chìm sâu vào công việc: Nguyên tắc để tập trung giữa một thế giới hỗn loạn, tác giả Cal Newport đã chỉ ra được những lợi ích của việc tập trung cao độ vào công việc mình đang làm (không kiểm tra tin nhắn hay lướt qua mạng xã hội dù chỉ một giây).

3 lý do được Newport đưa ra minh chứng cho việc tại sao tập trung lại là chìa khóa của sự thành công. Thứ nhất, khi tập trung cao độ bạn sẽ có một hiệu suất làm việc cao hơn bình thường. Thứ hai, hầu hết mọi người dễ dàng để ý đến việc khác như kiểm tra email nhiều hơn so với việc hoàn thành nhiệm vụ (những thứ mà bạn đã trì hoãn), sự tập trung sẽ giúp bạn chống lại sức ì dễ dàng hơn. Thứ ba, sự tập trung giúp bạn tối đa hóa việc sử dụng khả năng của mình để có thể làm việc dễ dàng hơn, hiệu quả hơn.

Hãy tạo ra một khoảng thời gian, không gian riêng

Bạn sẽ cải thiện khả năng tập trung bằng cách nào nếu như bạn cứ liên tục bị gián đoạn bởi những cuộc gặp gỡ ? Điều duy nhất bạn có thể làm lúc này chính là từ chối mọi cuộc gặp với bất kì ai, bất kì đâu trong một khoảng thời gian nhất định. Hãy dành ra khoảng 2 tiếng cho bản thân chỉ để nghĩ và làm việc – hãy nhớ đánh dấu vào lịch trình của mình là thời gian đó mình luôn bận nhé.

Tiếp theo, hãy tạo cho mình một không gian riêng để bạn có thể tập trung mà hoàn thành những công việc “khó nhằn” mà không bị cám dỗ bởi bất cứ thứ gì khác. Bạn cũng có thể cân nhắc đến việc sử dụng những ứng dụng kiểm soát bản thân miễn phí. Đặt điện thoại ở chế độ máy bay, tắt thông báo trên máy tính và đổi trạng thái online sang chế độ “đừng làm phiền”. Khi đó, bạn sẽ có cho mình nhiều thời gian luyện tập và tập trung vào công việc hơn, và tất cả công việc sẽ được giải quyết một cách triệt để dễ dàng hơn.

2. Kỹ năng đón nhận những sự phê bình

Bất kể thế nào, nếu bạn không lắng nghe những nhận xét trong công việc từ những người khác, bạn sẽ không bao giờ có thể giỏi lên được (không kể đến việc bạn là một người bảo thủ). Mọi người sẽ không những ít làm việc cùng bạn hơn mà còn không muốn khuyên bảo bạn thêm chút nào nữa.

Cũng như trong cuốn Cảm ơn vì lời phản hồi: Nghệ thuật đón nhận sự phê bình, hai tác giả Douglas Stone và Sheila Heen đã tự mình vượt qua những thách thức khi đón nhận sự phê bình. Ví dụ, khi bạn nghe được những lời phê bình, phản ứng một cách tự động sẽ là “bạn sai rồi”. Nhưng nó sẽ không giúp bạn phát triển lên được đâu.

Hãy lắng nghe một cách chân thành

Thay vì phê bình người khác một cách trực diện, Stone và Heen gợi ý cho mọi người một cách khác: “Thật thú vị ! Tôi muốn hiểu thêm về lý do tại sao chúng ta lại thấy điều này khác biệt. Bằng cách xác định rõ tư duy và quan sát của họ dẫn đến những phán đoán sai lầm của họ.

Thông thường trong các cuộc phê bình, hai hoặc nhiều chủ đề được chỉ ra cùng lúc. Tuy nhiên đừng cố gắng hòa giải tất cả cùng lúc.

Giả sử bạn đi vào văn phòng của cấp trên và nhận được một loạt những lời trách mắng từ cấp trên như trễ hạn công việc hay sếp đang lo ngại việc bạn làm đang không đi đúng hướng.

Có hai vấn đề đang xảy ra ở đây chính là tiến độ công việc và định hướng phát triển công việc. Nếu như cố gắng giải quyết cả hai vấn đề cùng lúc, điều đó đó nghĩa là mỗi thứ đều bị rút gọn đi một chút. Thay vào đó, khi bạn nhận thấy điều này đang xảy ra trong chính cuộc phê bình của mình, hãy sử dụng câu trích dẫn từ sách của Stone và Heen: “Tôi nhìn thấy có hai vấn đề cần chúng ta thảo luận ở đây. Và tất nhiên là chúng đều quan trọng cả. Chúng ta hãy thảo luận chúng một cách đầy đủ nhưng riêng biệt cho mỗi vấn đề riêng”.

Chắc chắn một điều rằng, khi bạn nói điều này và thực sự lắng nghe mọi người sau đó – bạn sẽ gây ấn tượng với đồng nghiệp của mình trong cách khéo léo của lắng nghe và đón nhận những phản hồi của họ.

3. Kỹ năng xử lý vấn đề

Đây được xem là sự hăng hái cho kế hoạch mới. Nhưng nó cũng là một khả năng khác để trông chờ vào sự hoàn thiện công việc.

Thi thoảng bạn sẽ phải làm việc quá sức, nhưng bạn không muốn nó trở thành một thói quen hàng ngày. Theo một nghiên cứu về sự tận tâm quá nhiều đã chỉ ra rằng, rất khó để biết được kế hoạch tương lai sẽ chiếm mất bao nhiêu thời gian để hoàn thành. Vì thế, chúng ta thường đánh giá nhầm nhiệm vụ và hy vọng có nhiều thời gian hơn trong tương lai so với khoảng thời gian thực sự mà chúng ta cần. Hơn nữa, mọi người thường đánh giá thấp về thời gian mà kế hoạch đó sẽ kéo dài trong bao lâu.

Hãy đánh giá đúng mức nhiệm vụ của bạn và lên kế hoạch cho những rủi ro

Sử dụng nguyên tắc Scotty: xác định khoảng thời gian bạn nghĩ rằng công việc đó sẽ được hoàn thành. Sau đó, thêm khoảng 25 đến 50% và đảm bảo rằng nó sẽ được hoàn thành sớm hơn hoặc ít nhất là đúng dự định. Cách tốt nhất là hãy hoàn thành nó trong khoảng thời gian ít nhất có thể.

Nếu bạn đang phải loay hoay với những deadline của mình, hãy ngừng lên kế hoạch cho bản thân mình dựa trên bản giấy ban đầu. Giả sử rằng có một vấn đề đang không đi theo định hướng của bạn, hãy dành ra một khoảng thời gian để xác định và xử lý những điều phát sinh.

Ví dụ, khoảng 3-4 ngày một tuần, tôi để dành 45 phút để giải quyết hết những công việc ngẫu nhiên phát sinh. Bằng cách này, bạn đang tạo ra kế hoạch cho những dự phòng để bạn có thể đáp ứng được thời hạn công việc và được mọi người hoàn toàn tin tưởng.

Ông Hoàng Tùng, người sáng lập chuỗi Pizza Home đã có những chia sẻ về sự “bành trướng” của trà sữa cũng như khả năng tồn tại của mô hình kinh doanh này.

* Gần đây, mô hình kinh doanh trà sữa nhượng quyền nở rộ. Theo ông vì sao?

– Đầu tiên là nhu cầu về trà sữa của thị trường rất lớn, đặc biệt thu hút khách hàng là giới trẻ. Giới trẻ cũng chính là nhóm khách hàng tiềm năng mà các thương hiệu có thể khai thác.

Yếu tố thứ hai chính là mức chi phí để đầu tư một cửa hàng trà sữa khá vừa phải, nằm trong điều kiện, khả năng kinh tế của nhiều người.

Tiếp đó, giá bán của loại hình đồ uống này khá tốt, dao động 40.000-80.000 đồng mỗi ly. Khách hàng văn phòng gọi nhiều khiến doanh số/đơn hàng rất khả thi tạo nên tính khả quan trong doanh số cửa hàng so với mức đầu tư.

Cuối cùng, công thức làm trà sữa ngày càng trở nên dễ dàng so với ngành nghề khác. Mọi người có thể trải qua một khóa học ngắn là có thể nắm bắt được công thức tạo nên những loại trà sữa ưa chuộng. Chính điều này cũng giúp cho nhiều người có thể dễ dàng tạo ra sản phẩm, từ đó tự tin kinh doanh trà sữa.

* Năm 2010, trà sữa đã vào Việt Nam, và cũng như nhiều trào lưu kinh doanh khác nhưng đến năm 2017, cũng chính trà sữa lại trở lại tương đối mạnh mẽ, vì sao? Theo ông thì đâu là điểm khác biệt giữa hai giai đoạn?

– Thời gian đầu, khi trà sữa mới du nhập, cũng như bất cứ món đồ mới nào khi mới vào thị trường, nó sẽ cần phải có thời gian để thích ứng. Những món đồ ăn/đồ uống rất phổ biến ở nước ngoài những chưa chắc đã có thể điều khiển được khẩu vị của người dân bản địa và trở thành một phần của văn hóa ẩm thực bản địa. Bánh burger là một ví dụ rõ ràng cho chuyện này.

Ban đầu, trà sữa cũng vấp phải rào cản về thói quen tiêu dùng. Tuy nhiên, điều quan trọng hơn là những “ông lớn” trong ngành trà sữa cũng chưa vào thị trường một cách mạnh mẽ. Điều đó khiến cho quá trình đưa sản phẩm vào đời sống người dân không nhanh chóng được.

Tuy nhiên, sau khi thấy được tiềm năng thị trường, một loạt ông lớn đã nhảy vào thị trường trà sữa. Và khi có được lực đẩy từ các ông lớn thì mức đáp ứng của thị trường là rất mạnh.

Theo tôi, điểm khác biệt chủ yếu của hai giai đoạn đó là sự tham gia của những tay chơi lớn, những thương hiệu trà sữa quốc tế vào thị trường này.

* Từng làm khởi nghiệp về cà phê và nhiều loại hình đồ ăn uống khác, ông thấy làm nhượng quyền trà sữa có những ưu nhược điểm gì so với làm những loại hình trên?

– Mức giá của nhượng quyền trà sữa khá tốt nếu so với việc nhận nhượng quyền của những thương hiệu quốc tế như McDonald’s, KFC, Lotteria… Ngoài ra, mức cam kết về vốn đầu tư và những điều kiện khác theo tôi cũng dễ dàng hơn so với việc nhận nhượng quyền từ những ông lớn về đồ ăn uống quốc tế.

Điều này thực ra cũng dễ hiểu, bởi những thương hiệu trà sữa nổi tiếng cũng chỉ có tuổi đời rất nhỏ so với các ông lớn kể trên, chưa kể tín nhiệm về thương hiệu ở mức độ toàn cầu cũng không thể nào sánh bằng.

Tuy nhiên, nhược điểm cũng từ đó mà ra. Đó là có thể những thương hiệu trà sữa bán nhượng quyền cũng chưa thực sự có quy trình, quy chuẩn và hành lang pháp lý đủ mạnh như những ông lớn quốc tế, mà việc một nhãn hàng trà sữa gần đây có tới vài đơn vị đều tự nhận là đơn vị nhận nhượng quyền chính hãng tại Việt Nam là rủi ro chúng ta đều có thể thấy rõ.

Ông Hoàng Tùng, người sáng lập chuỗi Pizza Home.

* Vậy mức độ rủi ro khi đầu tư làm trà sữa nhượng quyền so với các loại hình khác thì ra sao?

– Rõ ràng, xu hướng kinh doanh ngành trà sữa đang lên. Nhu cầu thị trường cũng đang rất lớn và sự sôi động là điều ai cũng có thể cảm nhận thấy được. Tại thời điểm này, đúng là kinh doanh trà sữa hay đầu tư trà sữa nhượng quyền có mức độ rủi ro thấp hơn nhiều so với các loại hình hàng quán khác.

Khi thị trường bùng nổ thì ai cũng có “quả ngọt”. Nhưng nhìn xa hơn, khi thị trường dần ổn định, cơn sốt qua đi thì sẽ có sự thanh lọc dần. Chỉ có những thương hiệu đủ mạnh, sản phẩm tốt mới tồn tại và phát triển được. Những thương hiệu không đáp ứng được hai điều trên sẽ dần bị thải loại.

* Theo ông, trà sữa có “chìm” một lần nữa trong tương lai gần hay sẽ còn tiếp tục tồn tại?

– Nhiều người cho rằng cơn sốt trà sữa là nhất thời nhưng nếu nhìn rộng ra trên bình diện khu vực thì đây sẽ là xu hướng phát triển “dài hơi”. Những thương hiệu ẩm thực lớn trên thế giới cũng đã để mắt đến việc kinh doanh trà sữa, có động thái cho món trà sữa vào menu hoặc phát triển thương hiệu trà sữa riêng, điều này cho thấy tiềm năng thực sự của dòng sản phẩm này.

Theo tôi, trà sữa sẽ không chết yểu như những trên ngắn hạn kiểu mỳ cay 7 cấp độ hay chè khúc bạch. Nó sẽ là xu hướng phát triển dài hạn và sẽ trở thành một phần thói quen tiêu dùng ẩm thực của người Việt, đặc biệt là giới trẻ

* Nếu thời điểm hiện tại được đầu tư nguồn lực, ông sẽ làm trà sữa chứ?

– Dĩ nhiên tôi sẽ tham gia ngành trà sữa khi có đủ nguồn lực. Bản chất của một người kinh doanh sẽ rất hứng thú và muốn có một phần trong một làn sóng kinh doanh đang đi lên. Trà sữa là một làn sóng như vậy.

“Khi còn ở trường đại học, tôi đã muốn tham gia vào những công việc có thể làm thay đổi thế giới”, Elon Musk đã ​đề cập đến ước mơ thay đổi thế giới từ nhiều năm về trước. Tuy nhiên, có lẽ trong hành động gần đây của ông về việc xây dựng lại mạng lưới điện ở vùng Puerto Rico mới chứng minh được nó đúng hơn bao giờ hết.

Musk cho biết ông có thể xây dựng lại mạng lưới điện đã bị phá hủy do siêu bão Maria ở Puerto Rico bằng cách áp dụng năng lượng mặt trời hiện tại của Tesla hoặc công nghệ lưu trữ pin. Trong một bài tweet được đăng ngày 5/10, Musk cho biết: “Tesla đã làm điều này cho nhiều hòn đảo nhỏ trên thế giới mà không bị giới hạn khả năng mở rộng, vì vậy nó cũng có thể áp dụng cho Puerto Rico”.

Elon Musk “tweet” về việc xây dựng lại mạng lưới điện cho Puerto Rico sau siêu bão Maria

Trong vòng 12 tiếng đồng hồ, Thống đốc ​bang​ Puerto Rico đã phản hồi lại​ dòng​ tweet: “Chúng ta hãy cùng nói chuyện”. Có thể nói, trước khi bị siêu bão Maria phá hủy nặng nề, mạng lưới điện của Puerto Rico cũng đã không được tốt và một vài nhà dự báo thời tiết cũng cho biết họ sẽ có thể bị mất điện trong nhiều tháng.

Không chỉ nói được mà còn làm được

Elon Musk không chỉ nói được mà ông còn làm được. Đó cũng là cách để một người hấp dẫn người khác. Họ không chỉ nói được, họ còn có thể truyền cảm hứng, thách thức chúng ta. Họ không ngại đặt câu hỏi, và làm thay đổi cách nghĩ của chúng ta.

Không quảng cáo, mà kết nối

Các thương hiệu lớn không chuộng xu hướng quảng cáo. Họ hấp dẫn người khác bằng giao tiếp, bởi mọi người thường không muốn kết nối với thương hiệu, mà họ muốn kết nối với người khác. Vì vậy, muốn hấp dẫn mọi người, các thương hiệu có thể tạo ra nhiều cơ hội để mọi người được kết nối với người khác.

Càng nhiều người muốn giao lưu với bạn, nói về bạn, học hỏi từ bạn, và đặc biệt là thông qua bạn để kết nối với người khác, thì giá trị thương hiệu của bạn càng lớn. Và thực tế là giờ đây, cả thế giới đang nói về dòng tweet của Elon Musk đến Puerto Rico.28

Nhiều tên tuổi như Nissan Motor, Mitsubishi Motors, Toshiba và gần đây nhất là Kobe Steel đều vướng bê bối về hoạt động kinh doanh. 

Nhật Bản từ lâu đã nổi tiếng với các sản phẩm chất lượng, đồng đều với độ bền cao. Tuy nhiên, scandal làm giả số liệu mới đây nhất của Kobe Steel có thể khiến thương hiệu Made in Japan ảnh hưởng đáng kể.

Rắc rối của hãng thép lớn thứ 3 Nhật Bản bắt đầu từ cuối tuần trước, khi họ thừa nhận làm giả số liệu về chất lượng, độ cứng và độ bền của một số sản phẩm nhôm, đồng giao cho hơn 200 công ty. Trong đó có nhiều tên tuổi lớn như Boeing, Nissan hay Toyota.

Hôm qua, Kobe Steel cho biết số công ty bị ảnh hưởng đã lên tới 500. Thông tin này khiến vốn hóa của hãng chốt tuần mất tổng cộng 1,8 tỷ USD.

Kobe Steel không phải trường hợp cá biệt. Vài năm gần đây, nửa tá công ty lớn của Nhật Bản thừa nhận làm sai số liệu và sai quy trình. Việc này đã làm dấy lên câu hỏi vì sao nó lại xảy ra và liệu có Nhật Bản có tồn tại một vấn đề hệ thống hay không.

Các chuyên gia cho rằng nguyên nhân lớn là Nhật Bản tăng trưởng chậm lại từ thập niên 90. Việc này buộc các công ty thay đổi mô hình kinh doanh, và có vẻ đã gây ra tác dụng phụ.

“Các tập đoàn lớn từng hoạt động trong môi trường tăng trưởng tốt, dễ đoán và ổn định. Tuy nhiên, mọi thứ đã thay đổi. Và nhiều công ty phải tìm cách tiết kiệm chi phí”, Takuji Okubo – kinh tế trưởng tại hãng tư vấn Japan Macro Advisors giải thích.

Cho đến cách đây 20 năm, các công ty Nhật Bản vẫn tập trung vào chiến lược tăng trưởng. Tuy nhiên, khi nhận ra nền kinh tế trong nước không còn mạnh nữa, họ phải chuyển sang tái cấu trúc, cắt giảm chi phí và tối ưu hóa hiệu suất.

Trên BBC, Martin Schulz – nhà nghiên cứu cấp cao tại Viện Nghiên cứu Fujitsu tại Tokyo cho biết những điều chỉnh “đau đớn” này đã khiến nhiều công ty chật vật “thích nghi với luật chơi mới”. Bị thúc giục phải cải thiện hiệu suất, các lãnh đạo đã điên cuồng tìm cách đạt kết quả tốt.

Việc này khiến các nhân viên chủ chốt và quản lý phải căng mình làm việc. Trong một số trường hợp, họ phải làm quá giờ rất nhiều và tìm cách gian lận.

Nhu cầu mở rộng thị trường ra nước ngoài để đẩy cao lợi nhuận cũng làm nảy sinh các vấn đề khác với công ty Nhật, đặc biệt là chi nhánh ở nước ngoài. Florian Kohlbacher – Giám đốc Economist Corporate Network khu vực Bắc Á cho rằng một số công ty cố gắng tăng trưởng quá nhanh, bằng cách mở rộng ra nước ngoài khi chưa có quản lý đủ kinh nghiệm để giám sát.

Trước Kobe Steel, nhiều công ty tên tuổi của Nhật Bản cũng dính scandal, như Nissan Motor, Mitsubishi Motors và đại gia túi khí Takata. Takata đã phải nộp đơn xin phá sản hồi tháng 6, sau đợt thu hồi toàn cầu liên quan đến việc nổ túi khí, khiến 16 người thiệt mạng và nhiều người bị thương.

Mới 2 tuần trước, Nissan Motor cũng phải thu hồi 1,2 triệu xe, vì chúng do kỹ sư không đủ thẩm quyền kiểm định. Còn Toshiba vẫn đang chật vật khắc phục hậu quả từ scandal thổi phồng lợi nhuận cách đây vài năm.

Giới quan sát cho rằng chất lượng sản phẩm và mức độ tuân thủ quy định tại Nhật Bản vẫn thuộc top thế giới. Tuy nhiên, scandal liên quan đến giả mạo số liệu và làm sai quy trình vẫn có thể xuất hiện nhiều trong tương lai.

Kohlbacher cho biết việc này một phần do các công nghệ mới, như Internet of Things và các loại cảm biến, giúp việc phát hiện sai sót dễ dàng hơn. Bên cạnh đó, quá trình số hóa lại giúp lan truyền thông tin về việc này nhanh hơn.

Dù vẫn chưa rõ số liệu tại Kobe Steel đã bị phát hiện như thế nào, Schulz cho rằng “trong môi trường doanh nghiệp ngày càng minh bạch như hiện nay, các công ty cần thành thật về các sai sót càng sớm càng tốt”. Sau khi luật bảo vệ người tố giác có hiệu lực năm 2006, nhiều vụ lừa đảo và làm sai nữa có thể được công bố.

Trường hợp tiêu biểu nhất là của đại gia thiết bị y tế Olympus năm 2011. Khi ấy, chính giám đốc người Anh của công ty này – Michael Woodford đã cho biết công ty gian lận kế toán tới 1,4 tỷ USD. Olympus đã che giấu khoản các khoản lỗ đầu tư từ thập niên 90.

Woodford cho rằng văn hoá của Nhật Bản phần nào khiến những vấn đề của Olympus thêm trầm trọng. Sự tôn trọng những thành viên kỳ cựu tạo ra một môi trường khiến những quyết định quản lý yếu kém tồn tại suốt nhiều năm.

Dù vậy, nhiều người tin rằng các scandal gần đây cũng có thể tạo ra ảnh hưởng tích cực. “Có vẻ ngày càng nhiều công ty nhận ra rằng chỉ tập trung vào chi phí và tăng lợi nhuận không phải là chiến lược cho tương lai”, Schulz cho biết. Kohlbacher thì kỳ vọng “các công ty sâu sát hơn với hoạt động của mình, và đảm bảo khắc phục bất kỳ vấn đề nào trước khi nó quá lớn”.

Tuy vậy, nhiều người cũng cho rằng cần có các biện pháp trừng phạt mạnh tay hơn với công ty vi phạm. Vì việc tự kiểm điểm, tự giải quyết dường như không có tác dụng. Đại gia quảng cáo Nhật Bản – Dentsu tuần trước bị phạt hơn 500.000 yen (4.400 USD) vì vi phạm luật sử dụng lao động.

Thay vì nhấn mạnh vào vấn đề hệ thống tại Nhật Bản, ông Okubo cho rằng các sự việc xuất hiện ngày càng nhiều là bằng chứng cho thấy “quản trị doanh nghiệp tại Nhật Bản đang có tác dụng”. Vì các công ty đã dám công bố vấn đề nội bộ để giải quyết chúng.

Còn với những doanh nghiệp muốn tránh mắc phải scandal, Okubo khuyên “đã đến lúc mỗi công ty cần ngừng quảng bá mình là hàng Nhật Bản. Thay vào đó, họ nên bắt đầu xây dựng thương hiệu cho riêng mình”.