VietJet trước thách thức phải nhận quá nhiều máy bay

Một trong những lo ngại lớn nhất vào thời điểm này của VietJet là đơn đặt hàng máy bay số lượng lớn sắp được thực hiện trong thời gian tới, bao gồm hơn 100 máy bay Airbus A320 va 100 máy bay Boeing 737 Max 200s.

VietJet trước thách thức phải nhận quá nhiều máy bay

CEO Nguyễn Thị Phương Thảo trả lời phỏng vấn tại văn phòng ở TP.HCM (Ảnh: Nguyễn Huy Khâm/Reuters)

VietJet đang phát triển hoạt động tại thị trường quốc tế và tiếp nhận thêm hơn 200 chiếc máy bay để giữ đà tăng trưởng. Nhưng đây là một nhiệm vụ không dễ dàng tại thị trường Đông Nam Á đầy khốc liệt.

Được thành lập năm 2011, VietJet sử dụng hình ảnh các tiếp viên mặc bikini để quảng bá thương hiệu. Hãng hàng không giá rẻ này nắm bắt được cơ hội của một nền kinh tế đang phát triển nhanh và dân số trẻ – những người bắt đầu thích du lịch nhiều hơn.

Tuy nhiên, thách thức đang chờ đợi VietJet ở bước đi tiếp theo, khi công ty này vươn lên tầm khu vực và quốc tế. Tại đây, hạm đội nhỏ bé của VietJet khó có cửa cạnh tranh với các công ty tới từ Nga hay Trung Quốc.

Cơ sở hạ tầng tại khu vực Đông Nam Á đang chững lại và vị trí để xây dựng các sân bay mới không có nhiều. Ngay cả một sân bay kém đông đúc như Kuala Lumpur cũng đang chứng kiến sự cạnh tranh khốc liệt của các hãng hàng không.

Điều này dấy lên những nghi ngờ về khả năng tiếp nhận một trong những đơn hàng máy bay lớn nhất khu vực của VietJet. Nhà phân tích Brendan Sobie của công ty tư vấn CAPA nhận định rằng VietJet vô cùng thành công trong 5 năm qua nhưng những gì công ty này làm được chỉ gói gọn trong thị trường nội địa.

Ông Sobie dự báo thị trường Việt Nam sẽ bắt đầu giảm tốc trong khi việc phát triển ra thị trường toàn cầu còn khó khăn hơn. Khi đó, mọi người có quyền hoài nghi về khả năng duy trì tốc độ tăng trưởng hiện nay của VietJet.

Theo CAPA, thị trường hàng không nội địa của Việt Nam tăng trưởng 30% trong năm 2016 lên mức 28 triệu lượt khác. Tốc độ này gấp gần 5 lần tốc độ tăng trưởng kinh tế.

Người sáng lập kiêm giám đốc điều hành VietJet – bà Nguyễn Thị Phương Thảo – đang vạch ra kế hoạch phát triển kinh doanh tại Trung Quốc, Australia và Nga, nơi bà từng học tập và làm việc. Vị nữ tỷ phú đầu tiên của Việt Nam gạt bỏ những lo ngại cạnh tranh quá mức bất chấp thực tế rằng các hãng hàng không nội địa Trung Quốc đang bùng nổ. Kể từ khi các quy định hàng không được cởi bỏ năm 2013, có hơn 10 hãng hàng không mới xuất hiện tại quốc gia này.

Trong cuộc phỏng vấn với Reuters, bà Thảo cho biết các quốc gia khác vẫn đang làm việc với Trung Quốc và VietJet có lợi thế riêng của mình trong thương vụ này. Hãng hàng không tư nhân số 1 Việt Nam có thể kết hợp với các đối tác nội địa Trung Quốc để mở rộng thị trường tại đó.

Quá nhiều máy bay?

Một trong những lo ngại lớn nhất vào thời điểm này của VietJet là đơn đặt hàng máy bay số lượng lớn sắp được thực hiện trong thời gian tới, bao gồm hơn 100 máy bay Airbus A320 va 100 máy bay Boeing 737 Max 200s. Đây là là sự kết hợp hiếm thấy trong đơn hàng của các hãng hàng không giá rẻ thế hệ mới.

Đặc biệt, đơn hàng Boeing bị nhiều người đặt dấu hỏi về tính chính trị bởi nó được ký kết trong chuyến thăm Việt Nam của Tổng thống Mỹ đương nhiệm – ông Barack Obama. Bà Thảo đã bác bỏ ý kiến này.

Tuy nhiên, nguồn tin của Reuters cho biết đơn hàng hơn 200 máy bay này của VietJet có thể tái xác nhận hoặc có điều khoản hủy. Bà Thảo cho biết hoạt động kinh doanh của công ty đủ để thực hiện đơn hàng hơn 20 tỷ USD này mặc dù VietJet hiễn vẫn đang nợ 5.000 tỷ VND.

Người phát ngôn của Boeing cho biết thỏa thuận với VietJet không có gì thay đổi cho tới thời điểm này. Trong khi đó, Airbus từ chối bình luận về vấn đề này.

Kết thúc năm 2016, VietJet hiện có khoảng 40 máy bay và đặt mục tiêu tăng lên 200 chiếc vào năm 2023.

Rõ ràng, VietJet thực hiện điều này khi nhìn thấy triển vọng tăng trưởng. Số lượng hành khách tại khu vực châu Á-Thái Bình Dương đang tăng với tốc độ nhanh nhất thế giới. Lợi nhuận trước thuế của VietJet tăng gần gấp đôi trong năm 2016 để vượt mốc 100 triệu USD và dự kiến tăng 33% vào năm nay.

Bên cạnh đó, VietJet dự kiến huy động 170 triệu USD thông qua việc bán cổ phiếu vào tháng 2.

Cho tới thời điểm này, nhà phân tích Shukor Yusof của Endau Analytics cho rằng VietJet vẫn đang làm tốt. Tuy nhiên, ông có chút hoài nghi về việc VietJet có thể duy trì tốc độ tăng trưởng mạnh hiện nay mà không ảnh hưởng tới kết quả kinh doanh sau thuế.

Bùng nổ chuỗi cà phê

Cạnh tranh khốc liệt, giá mặt bằng đắt đỏ nhưng các chuỗi cà phê ngoại và nội vẫn không ngừng ra đời, gia tăng số lượng cửa hàng để đánh chiếm thị phần.

Tại các quán cà phê Coffee Bean & Tea Leaf hay Starbucks, McCafe… ở quận 1, TP HCM, người có thói quen uống cà phê khu vực này luôn trong tình trạng không đủ chỗ ngồi.

Nhân viên phục vụ một cửa hàng Coffee Bean & Tea Leaf cho biết, lượng khách tại đây luôn ổn định từ khi khai trương đến nay. Đặc biệt, vì nằm ngay vị trí ra vào của trung tâm thương mại nên vào ngày cuối tuần, khách quen thường phải gọi điện đặt chỗ trước.

Cũng đón khách miệt mài, nhân viên Starbucks tại đường Lê Lợi cho hay, cửa hàng không chỉ tiếp đón khách ngoại quốc mà khách Việt cũng đến rất đông. Nhiều lúc cửa hàng phải tăng công suất phục vụ mới đáp ứng nhu cầu.

Cũng chính vì lượng khách đến cửa hàng ngày càng đông, việc bành trướng của các hãng cà phê ngoại này ngày càng “thần tốc”.

Khi mới bắt đầu vào thị trường Việt Nam, The Coffee Bean & Tea Leaf khá vất vả, tuy nhiên, tới nay đơn vị này đã có 13 cửa hàng tại TP HCM và 2 cửa hàng tại Hà Nội. Theo đại diện của hãng, chiến lược trong thời gian tới là mỗi năm mở 3 cửa hàng.

Nhiều quán cà phê ngoại ở Sài Gòn dù giá khá cao nhưng vẫn hút khách. Ảnh: SB.

“Thị trường cà phê ở Việt Nam khá đặc biệt, chỉ cần mở ra là có khách. Chưa có xứ sở nào uống nhiều cà phê như Việt Nam, do đó, đây chính là thời điểm chúng tôi bắt đầu đẩy mạnh mở thêm cửa hàng sau 5 năm có mặt tại Việt Nam”, người đại diện của hãng cho hay.

Thuộc dòng cao cấp hơn, và cũng chỉ có mặt từ 2013 nhưng tới nay Starbucks đã có 24 cửa hàng (18 tại TP HCM và 6 tại Hà Nội). Định vị thương hiệu cao cấp tiếp cận nhóm khách hàng ngoại quốc và giới văn phòng có thu nhập cao nên đồ uống của Starbucks luôn có mức giá trong nhóm cao nhất tại Việt Nam, phổ biến từ 85.000 đến trên 100.000 đồng mỗi ly.

So với giá thuê mặt bằng đang ngày một tăng ở Việt Nam, đặc biệt là ở các trung tâm như Hà Nội, TP HCM, sự bành trướng của những thương hiệu lớn này rất đáng nể.

PJ’s Coffee – thương hiệu cà phê Mỹ vừa đặt chân vào Việt Nam được 4 tháng cho biết, chi phí để đầu tư một cửa hàng tại Việt Nam của họ khoảng 250.000 USD, trong đó giá thuê mặt bằng tại TP HCM gấp 2-3 lần ở New Orleans (Mỹ). Vì vậy, giá thức uống tại cửa hàng cũng đang phổ biến quanh mức 50.000-100.000 đồng một ly.

Chia sẻ với phóng viên, ông Rick Yvanovich, nhà sáng lập và CEO Công ty TRG International – đơn vị nhượng quyền quản lý hoạt động PJ’s Coffee tại Việt Nam cho biết, ông phải mất gần 3 năm để thuyết phục hãng này chuyển nhượng mô hình chuỗi cà phê. Sở dĩ Việt Nam là điểm đến đầu tiên của thương hiệu là do thị trường nơi đây rất tiềm năng dù cạnh tranh khốc liệt. Sau 4 tháng thăm dò thị trường thì tới nay đơn vị đã mở được cửa hàng thứ 2.

“Việc New York Dessert Café vừa phải dừng chân ở thị trường Việt Nam có thể do họ ít thay đổi, còn chúng tôi mỗi cửa hàng là một sáng tạo mới và cửa hàng sau sẽ rút kinh nghiệm từ cửa hàng trước. Điển hình là cửa hàng thứ 2 lớn hơn cửa hàng thứ nhất và cửa hàng này sẽ có học viện cà phê để khách hàng có thể trải nghiệm ngay tại đây. Cửa hàng thứ 3 dự tính sẽ có không gian riêng trồng cà phê”, Rick Yvanovich nói và cho biết, trong 5 năm công ty sẽ có 10 cửa hàng ở thị trường Việt Nam và sẽ mở rộng hơn nếu làm ăn thuận lợi.

Chuỗi cà phê thương hiệu Việt cũng đang nỗ lực gia tăng số lượng cửa hàng để cạnh tranh sòng phẳng với các “ông lớn” quốc tế. Ảnh: Phương Đông.

Không chỉ các chuỗi cà phê truyền thống, các ông lớn ngành F&B thế giới cũng không bỏ lỡ thời cơ chen chân vào thị trường đồ uống. Cụ thể, McDonald’s sau khi đã có 9 nhà hàng fastfood, đã cho ra đời tiếp hệ thống cà phê McCafé nằm ngay bên trong nhà hàng, hiện cũng khá hút khách vì giá khá mềm. Một ly cà phê truyền thống nơi đây khoảng 30.000 đồng, trong khi các loại như Espresso, Mocha, Cappuchino, Latte, Frappe có giá rẻ nhất là 25.000 đồng, đắt nhất là 80.000 đồng, tùy theo kích cỡ.

Cũng giống McDonald’s, một loạt nhà hàng bán kèm đồ uống như Tous les Jours, Paris Baguettes, Donkin’ Donut… cũng đang không ngừng mở rộng mảng đồ uống.

Không chịu cảnh thị phần dần vào tay các “ông lớn” nước ngoài, một loạt thương hiệu chuỗi đồ uống trong nước đang tăng cường sự hiện diện trên thị trường. Nhưng cạnh tranh sòng phẳng phải kể đến những cái tên nổi bật như: Phúc Long, Trung Nguyên, Saigon Café…

Giới sành và chuộng uống cà phê, trà tại TP HCM sẽ dễ dàng nhận thấy một điều, ở đâu có Starbucks, ở đó không thiếu sự hiện diện của Phúc Long, Trung Nguyên.

Tại khu vực khách sạn New World, quận 1, nơi Starbucks mở cửa hàng lớn và đầu tiên, Phúc Long có tới 2 cửa hàng bao quanh. Và cũng giống như cửa hàng cà phê đến từ Mỹ, hai quán cà phê này hầu như lúc nào cũng kín chỗ, đông nhất là vào buổi trưa và cuối tuần.

“Chúng tôi không e dè các thương hiệu cà phê nước ngoài, bởi phân khúc khách hàng của chúng tôi ổn định khi nhắm đến đối tượng chính là người trẻ với chất lượng phục vụ và giá cả hợp lý”, đại diện của Phúc Long tự tin.

Mới góp mặt vào thị trường chuỗi ẩm thực từ tháng 7/2016, nhưng Saigon Café cũng chứng tỏ là một thương hiệu thuần Việt xứng tầm đối thủ với những chuỗi nhượng quyền đồ uống nổi tiếng. Trong vòng chưa đầy nửa năm, thương hiệu này đã khai trương gần 10 cửa hàng với chi phí đầu tư được tiết lộ không dưới 5 tỷ đồng cho mỗi cửa hàng, chưa bao gồm mặt bằng.

Theo báo cáo của hãng nghiên cứu thị trường Euromonitor, mô hình chuỗi cửa hàng cà phê tại Việt Nam đang đạt tốc độ tăng trưởng khoảng 7% một năm.

“Tuy vấp phải sự cạnh tranh khốc liệt với các thương hiệu đồ uống nổi tiếng của nước ngoài nhưng chỉ sau một thời gian ngắn hoạt động thì chúng tôi đã bắt đầu có lãi. Hiện doanh thu mỗi cửa hàng trung bình khoảng 1,5 tỷ đồng một tháng, sau khi trừ tất cả chi phí thì lợi nhuận ước tính dao động khoảng từ 20% đến 25%”, đại diện Saigon Café cho biết.

Cũng theo vị này, thị trường chuỗi cà phê còn nhiều tiềm năng nhưng để phát triển bền vững thì bắt buộc mỗi thương hiệu phải chọn ra một thế mạnh của riêng mình, đồng thời đảm bảo sự đồng nhất về sản phẩm và dịch vụ giữa các cửa hàng. Phần lớn thành công của thương hiệu này là nhờ lợi thế sở hữu mặt bằng thoáng đãng tại những vị trí đắc địa trong trung tâm thành phố như phố đi bộ, đối diện nhà thờ Đức Bà, góc đường 2 mặt tiền Đồng Khởi – Tôn Đức Thắng…

Theo báo cáo của hãng nghiên cứu thị trường Euromonitor, mô hình chuỗi cửa hàng cà phê tại Việt Nam đang đạt tốc độ tăng trưởng khoảng 7% một năm. Trong năm 2015, ước tính cả nước có hơn 26.000 cửa hàng, trong đó số lượng hoạt động theo mô hình chuỗi chỉ chiếm 2% (tương đương khoảng 500 cửa hàng) nhưng dự báo sẽ tăng trưởng mạnh trong vài năm tới về cả số lượng và nâng dần tỉ lệ so với mô hình cửa hàng cà phê độc lập, chuỗi nhượng quyền thương hiệu.

Báo cáo này cũng đưa ra những nhận định về xu hướng phát triển của mô hình chuỗi nhà hàng, cà phê. Theo đó, trong thời gian tới thì những thiết kế sáng tạo, đề cao tính hòa hợp với thiên nhiên cũng là yếu tố quan trọng quyết định thành công của các chuỗi nhà hàng, cà phê. Ngoài ra, sau khi chiếm lại thị phần từ tay các thương hiệu ngoại thì mô hình này lại tiếp tục cuộc chiến khốc liệt với mô hình ẩm thực mang đi (take away), ki-ốt đường phố áp dụng hình thức phục vụ mới dựa trên thực đơn cũ.

Tên miền và thương hiệu – vấn đề luôn mang tính thời sự

Chỉ cần gõ từ khóa “tranh chấp tên miền tại Việt Nam”, là sau vài giây ngắn ngủi, cỗ máy tìm kiếm Google Search sẽ cho bạn gần 1,5 triệu kết quả có liên quan.

Có vẻ như con số này đã phản ánh sức nóng của một chủ đề không mới nhưng chưa bao giờ hết tính thời sự trong sự phát triển mạnh mẽ của thương mại điện tử ngày nay.

Tên miền Internet, theo Thông tư số TT09/2008/TT-BTTTT của Bộ Thông tin và Truyền thông là tên được sử dụng để định danh địa chỉ Internet của máy chủ gồm các dãy ký tự cách nhau bằng dấu chấm “.”. Còn thương hiệu, theo định nghĩa của Tổ chức Sở hữu Trí tuệ thế giới (WIPO) là một dấu hiệu đặc biệt để nhận biết một mặt hàng hay một dịch vụ nào đó được sản xuất hay được cung cấp bởi một cá nhân hay một tổ chức.

Như vậy, tên miền và thương hiệu là hai khái niệm hoàn toàn độc lập với nhau. Tên miền không thuộc phạm vi điều chỉnh của Luật Sở hữu Trí tuệ ở Việt Nam. Nhưng, trên thực tế, thương hiệu bảo vệ công việc kinh doanh trong xã hội thực còn tên miền bảo vệ thương hiệu trong xã hội ảo trên mạng Internet. Như vậy, việc đăng ký tên miền có thương hiệu thực chất cũng là bảo vệ công việc kinh doanh của mỗi chủ thể.

Ảnh minh họa: Internet.

Quyền lợi và trách nhiệm

Khi nói đến vấn đề tranh chấp tên miền và thương hiệu, theo quy định của pháp luật Việt Nam nói riêng và thông lệ quốc tế nói chung thì đây dường như là hai đối tượng không có sự liên quan đến nhau cho lắm. Bởi theo quy định, nếu nhãn hiệu được hiểu là các dấu hiệu có chức năng chính là phân biệt hàng hóa, dịch vụ của các cá nhân và tổ chức khác nhau, thì tên miền lại được sử dụng với chức năng định danh địa chỉ Internet.

Theo những định nghĩa nêu trên thì quả là giữa nhãn hiệu và tên miền có sự khác biệt hoàn toàn về cả chức năng và môi trường sử dụng. Sự nhận định này về mặt pháp luật không ai chối cãi, tuy nhiên trên thực tế giữa chúng lại có mối quan hệ đặc biệt mật thiết. Có thể hiểu một cách nôm na như sau: nhãn hiệu, thương hiệu luôn gắn với một hay nhiều loại hàng hóa hay dịch vụ nhất định. Các doanh nghiệp muốn kinh doanh thuận lợi, ngoài yêu cầu về kiểu dáng thiết kế, tính năng và chất lượng sản phẩm thì hoạt động quảng bá thương hiệu cũng là một vấn đề không thể bỏ qua. Trong thời đại công nghệ số ngày nay, quảng bá hàng hóa và dịch vụ qua Internet là một giải pháp hữu hiệu và nhanh chóng, mà muốn thực hiện điều này thì không thể nào thiếu tên miền, bởi nó giống như việc bạn muốn mua hàng thì bạn cần có địa chỉ điểm đến vậy. Và theo thói quen, cần thứ gì thì bạn sẽ phải tìm kiếm thông tin về thứ đó trên mạng. Ví dụ, bạn muốn mua một chiếc áo sơ mi hiệu Zara, bạn sẽ tìm kiếm với từ khóa “Zara”. Cũng chính vì thói quen này của người tiêu dùng mà các doanh nghiệp thường chọn tên miền quảng bá sản phẩm cũng chính là tên nhãn hiệu, thương hiệu của sản phẩm đó. Sự nhất quán giữa tên miền và nhãn hiệu đã tạo nên tính nhất quán của bộ nhận diện thương hiệu. Và xuất phát từ điểm nhất quán này không ít cá nhân, tổ chức đã sử dụng tên miền chính là tên nhãn hiệu và đăng ký nhãn hiệu bằng tên miền.

Như vậy, từ thực tế này, những quy định về tên miền và nhãn hiệu cũng cần phải có những điểm nhất quán nhất định. Theo quy định về việc đăng ký tên miền, nguyên tắc để các cơ quan quản lý xem xét và cho phép đăng ký tên miền là “Đăng ký trước thì được sử dụng trước”, nên đôi khi tên miền được chủ sở hữu này đăng ký trước lại gây ra sự nhầm lẫn với nhãn hiệu hay tên thương mại của một chủ sở hữu khác đăng ký sau. Tiếp đến là quy định về quyền sở hữu Trí tuệ, mặc dù Điều 130 Luật Sở hữu trí tuệ đã chạm đến vấn đề khá nhạy cảm giữa nhãn hiệu và tên miền khi quy định việc “sử dụng tên miền trùng hoặc tương tự gây nhầm lẫn với nhãn hiệu, tên thương mại được bảo hộ của người khác hoặc chỉ dẫn địa lý mà mình không có quyền sử dụng nhằm mục đích chiếm giữ tên miền, lợi dụng hoặc làm thiệt hại đến uy tín, danh tiếng của nhãn hiệu, tên thương mại, chỉ dẫn địa lý tương ứng” là một trong những hành vi cạnh tranh không lành mạnh, nhưng cũng chỉ mới “chạm” tới vấn đề mà chưa thực sự giải quyết vấn đề. Các định nghĩa có liên quan cũng như chế tài cụ thể vẫn chưa được làm rõ trong trường hợp này.

Và từ chính những điểm hạn chế này của hệ thống quy phạm mà trong những năm gần đây ở Việt Nam diễn ra không ít những vụ tranh chấp thương hiệu và tên miền đình đám, và nạn nhân không chỉ có các doanh nghiệp trong nước như Trung Nguyên, Vietcombank mà còn có cả các tên tuổi lớn của nước ngoài như Samsung, Nokia, Heineken, Tiger Beer, Ford, Visa…

Ảnh minh họa: Internet.

Linh hoạt trong việc bảo vệ tên miền

Trong sự phát triển mạnh mẽ của Internet và truyền thông xã hội, các “nạn nhân” trong các cuộc tranh chấp tên miền phải chịu trách nhiệm khi đã lơ là, chủ quan trong việc bảo vệ quyền lợi sát sườn của chính mình. Theo giới chuyên gia thương mại điện tử, các cá nhân, tổ chức và doanh nghiệp phải tự tìm hiểu tình hình thực tế, nắm chắc quy định luật pháp hiện hành và linh hoạt trong cách ứng xử để tự bảo vệ quyền lợi liên quan đến thương hiệu và tên miền của mình. Việc đăng ký nhãn hiệu và tên miền là rất cần thiết nhưng chưa đủ mà cả hai cần phải được bảo vệ một cách đồng bộ và nhất quán như mối quan hệ giữa chúng vậy.

Nhãn hiệu mặc dù đã là của doanh nghiệp, song, doanh nghiệp cần sớm đăng ký quyền chủ sở hữu của tên miền có chứa từ khóa giống nhãn hiệu, ngược lại, đối với trường hợp đã đăng ký tên miền cũng phải tiến hành đồng thời với việc bảo hộ nhãn hiệu cùng tên. Trên thực tế, chi phí doanh nghiệp bỏ ra để thực hiện việc đăng ký, bảo hộ các đối tượng nói trên không đáng kể, còn chi phí để giải quyết các cuộc tranh chấp (khi xảy ra) có thể cao gấp hàng trăm, hàng ngàn lần mà kết quả vẫn không như ý muốn.

Từ những bài học về tranh chấp tên miền ở Việt Nam, giới chuyên gia tư vấn rằng các cá nhân, tổ chức và doanh nghiệp cần quan tâm hơn nữa đến việc bảo vệ tên miền. Trước hết, hãy bắt đầu bằng việc chọn những thương hiệu và tên miền của riêng mình. Kế tiếp, hãy luôn tra cứu trước khi đăng ký tên miền hoặc nhãn hiệu. Sau đó là tiến hành việc đăng ký tên miền kiểu “bao vây”, để không ai có thể đăng ký tên miền giống của tổ chức, doanh nghiệp của bạn về cả cách viết lẫn cách đọc; theo dõi và thực thi quyền sở hữu tên miền một cách triệt để, và cuối cùng, nhờ đến các cơ quan tư vấn về luật pháp khi thấy có yếu tố xâm phạm.

Hiểu đúng về việc đăng ký tên miền quốc tế

Nhiều doanh nghiệp vẫn cho rằng việc đăng ký và sử dụng tên miền quốc tế mang đến nhiều điều tiện ích hơn so với tên miền quốc gia, trước hết là không bị cơ quan chuyên ngành quản lý hồ sơ, thông tin đăng ký. Trên thực tế, việc này dẫn đến nhiều sự vi phạm trong việc chấp hành quy định pháp luật về quản lý, sử dụng tên miền quốc tế.

Đỗ Quang Trung

Theo thông tin từ cơ quan thanh tra chuyên ngành của Bộ Thông tin và Truyền thông, các cuộc kiểm tra việc chấp hành pháp luật về tài nguyên Internet cho thấy phần lớn các tổ chức, cá nhân đang sử dụng tên miền quốc tế đều không nắm vững các quy định về việc đăng ký, sử dụng tên miền quốc tế ở Việt Nam.

Theo quy định pháp luật hiện hành, Bộ Thông tin và Truyền thông là cơ quan thực hiện việc quản lý tên miền quốc gia Việt Nam “.vn” và tên miền quốc tế mà tổ chức quốc tế phân bổ cho các tổ chức, cá nhân ở Việt Nam (Khoản 1, Điều 12 Nghị định số 72/2013/NĐ-CP ngày 15/7/2013). Chương III về việc đăng ký và sử dụng tên miền quốc tế ở Việt Nam tại Thông tư số 24/2015/TT-BTTTT ngày 18/8/2015 của bộ này có quy định về việc quản lý và sử dụng tài nguyên Internet. Theo đó, tổ chức quản lý hồ sơ, thông tin về tên miền quốc tế, thông báo hoạt động, báo cáo đăng ký, duy trì phải báo cáo với Bộ Thông tin và Truyền thông. Nghĩa là, các chủ thể đăng ký, sử dụng tên miền quốc tế phải tuân thủ các quy định pháp luật tương tự như các chủ thể đăng ký, sử dụng tên miền “.vn”.

Trên thực tế, Việt Nam hiện có hơn 500.000 doanh nghiệp, trong đó số doanh nghiệp có hoạt động thương mại điện tử chiếm 45% (khoảng 220.000 doanh nghiệp), theo cuộc thống kê từ Cục Thương mại điện tử và Công nghệ thông tin của Bộ Công Thương. Tuy nhiên, số lượng chủ thể báo cáo về việc sử dụng tên miền quốc tế trên trang web Thongbaotenmien.vn chỉ vào khoảng 153.000. Như vậy, còn khá nhiều tổ chức, cá nhân đang đăng ký và sử dụng tên miền quốc tế mà không tuân thủ các quy định. Theo quy định tại Điều 23 Luật Công nghệ thông tin, mức xử phạt vi phạm hành chính với các hành vi này theo điểm a, Khoản 1, Điều 41 Nghị định 174/2013/NĐ-CP là từ 5 triệu đến 10 triệu đồng. Đối với hành vi cung cấp dịch vụ tên miền quốc tế mà không đăng ký hoạt động, không đáp ứng một trong các điều kiện để trở thành nhà đăng ký tên miền quốc tế ở Việt Nam thì “án phạt” nặng hơn, 50 triệu – 70 triệu đồng, theo quy định tại điểm b, Khoản 5, Điều 41 của nghị định nói trên.

Quá trình điều tra để phục vụ cho công tác xử lý vi phạm của các cơ quan chức năng cho thấy ai phạm đều tập trung vào nhóm chủ thể đăng ký, sử dụng tên miền quốc tế. Trong năm 2016, chỉ riêng số liệu do cơ quan cảnh sát điều tra gửi về Bộ Thông tin và Truyền thông đã cho thấy có hơn 30 trường hợp chủ thể sử dụng tên miền quốc tế có hành vi vi phạm, trong khi số lượng tên miền “.vn” có hành vi vi phạm tương tự bị phát hiện chỉ vài trường hợp. Một số chủ thể sử dụng tên miền quốc tế có dấu hiệu lừa đảo chiếm đoạt tài sản, một số khác có hành vi vi phạm về việc cung cấp thông tin trên mạng, thiết lập trang thông tin điện tử tổng hợp khi chưa có giấy phép của cơ quan nhà nước có thẩm quyền, có hành vi vi phạm bản quyền…

Trên thực tế, khá nhiều đại lý đăng ký tên miền quốc tế không thực hiện quy định về xác thực hồ sơ tên miền quốc tế như đối với tên miền “.vn”, dẫn đến tình trạng các chủ thể khi đăng ký sử dụng tên miền quốc tế không thực hiện nghĩa vụ thông báo thông tin hoặc thông báo không chính xác, không đầy đủ.

Theo Bộ Thông tin và Truyền thông, trong thời gian tới, việc truyền thông về pháp luật và kiểm tra việc chấp hành các quy định liên quan đến tên miền quốc tế sẽ được đẩy mạnh tại nhiều tỉnh thành trên cả nước.

Cuộc chiến thị phần ở thị trường bán lẻ Việt

Tiềm năng thị trường bán lẻ Việt Nam đang hút các nhà đầu tư và cuộc chiến thị phần đang diễn ra gay gắt giữa hai khối nội – ngoại.

Doanh nghiệp nội thay đổi toàn diện

Ngày 7/1, Saigon Co.op đã đưa vào hoạt động mô hình kinh doanh mới: chợ ẩm thực và mua sắm hiện đại Sense Market tại khu B Công viên 23 tháng 9. Đây là mô hình vừa đáp ứng đa dạng nhu cầu mua sắm, giải trí của khách hàng trong nước, vừa đáp ứng nhu cầu thưởng thức các món ngon châu Á của khách du lịch quốc tế.

Sense Market gồm khu ẩm thực Asiana Food Town với diện tích trên 1.500m2, tái hiện không gian văn hóa ẩm thực đường phố châu Á xưa với gần 100 gian hàng ẩm thực đường phố của Việt Nam, Nhật, Thái, Lào, Campuchia, Ấn Độ…, và khu mua sắm Taka Plaza rộng gần 2.000m2 với hơn 400 gian hàng. Bên trong Sense Market còn có cửa hàng thực phẩm Co.op Food, quầy dịch vụ viễn thông, chuyển đổi ngoại tệ…

Trước đó, vào cuối tháng 12/2016, Saigon Co.op đã đưa vào hoạt động mô hình cửa hàng tạp hóa hiện đại Co.opSmile có diện tích từ 20 – 200m2. Theo đại diện của Saigon Co.op, đến cuối tháng 1/2017, Saigon Co.op sẽ có 20 cửa hàng Co.opSmile và tăng lên 200 – 300 cửa hàng vào cuối năm 2017.

DN trong nước hoàn thiện mô hình kinh doanh để cạnh tranh với DN FDI. Ảnh: X.Th.

Cùng với hệ thống phân phối hiện hữu, Sense Market và Co.opSmile là sự đa dạng mô hình bán lẻ của Saigon Co.op. Chia sẻ tại lễ ra mắt thương hiệu Co.opSmile, ông Nguyễn Thành Nhân – Tổng giám đốc Saigon Co.op cho biết: “Nhằm đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu đa dạng, đa phân khúc của người tiêu dùng, bên cạnh đẩy mạnh phát triển nhanh mạng lưới kinh doanh hiện hữu, Saigon Co.op nghiên cứu phát triển các mô hình phân phối mới”.

Hai doanh nghiệp (DN) trong khối nội khác là Vingroup và Tổng công ty Thương mại Sài Gòn (Satra) cũng đang hoàn thiện các kênh mua sắm. Trong đó, Vingroup có chuỗi trung tâm công nghệ và điện máy Vinpro và Vinpro+, siêu thị Vinmart (tính đến cuối tháng 6/2016 có 50 siêu thị Vinmart, 825 cửa hàng tiện lợi, siêu thị mini Vinmart+) và 26 trung tâm thương mại.

Cùng với việc mở chuỗi, Vingroup còn đầu tư vào nông nghiệp với các chương trình trồng rau an toàn, xây dựng chuỗi cung ứng khép kín làm thế mạnh cạnh tranh. Satra cũng đa dạng các loại hình kinh doanh và chỉ riêng hệ thống cửa hàng tiện lợi Satrafoods từ đầu năm đến nay đã có thêm 26 cửa hàng.

Theo đại diện của Satra, trong tháng 1/2017, Satra sẽ đưa Satrafoods đến Cần Thơ và trong năm nay sẽ có thêm 55 cửa hàng ra đời, trong đó có 45 cửa hàng tại TP.HCM.

Thống kê của Bộ Công Thương cho thấy, thị trường bán lẻ Việt Nam trị giá khoảng 110 tỷ USD mỗi năm, tuy nhiên mới chỉ có 1/4 trong số này được thông qua kênh bán lẻ hiện đại.

Doanh nghiệp ngoại tăng đầu tư

Trong khi các DN trong nước phát triển mạng lưới, đa dạng hóa loại hình kinh doanh thì các DN nước ngoài thay đổi thương hiệu, tăng vốn đầu tư vào thị trường bán lẻ. Tháng 12/2016, Central Group cùng với Nguyễn Kim đã cùng lúc khai trương thêm 14 trung tâm mua sắm.

Thị trường bán lẻ Việt Nam trị giá khoảng 110 tỷ USD mỗi năm, tuy nhiên mới chỉ có 1/4 trong số này được thông qua kênh bán lẻ hiện đại.

Đây là một trong những hoạt động nhằm cụ thể hóa chiến lược mà Central Group Việt Nam và Big C công bố trong tháng 11/2016: đầu tư 30 triệu USD để nâng cấp 13 trung tâm bán lẻ Big C (trong số 34 siêu thị Big C hiện hữu) thành các trung tâm thương mại lớn để đón đầu nhu cầu của người tiêu dùng hiện đại.

Hướng đầu tư này sẽ giúp Tập đoàn tăng diện tích mặt bằng cho thuê lên gấp đôi so với diện tích hiện có là 470.000m2. Central Group Việt Nam và Big C Việt Nam cũng đặt mục tiêu đến năm 2021 đạt mức tăng trưởng gấp đôi về doanh số và số lượng siêu thị so với hiện nay, vì vậy, sẽ tập trung vào các chính sách cốt lõi về giá, khuyến mãi, sản phẩm đa dạng, phong phú.

Để hiện thực hóa kế hoạch này, Central Group Việt Nam và Big C Việt Nam sẽ tập trung vào các chính sách nền tảng, làm đòn bẩy thúc đẩy quan hệ hợp tác và phát triển cùng các DN như ký hợp đồng có thời hạn tối thiểu 3 năm với các DN vừa và nhỏ, hỗ trợ để sản phẩm của DN được phân phối ở tất cả các đơn vị trực thuộc Central Group Việt Nam (gồm Big C Việt Nam, Lan Chi, Nguyễn Kim, Robins, Zalora Việt Nam), bảo lãnh giúp DN nhỏ tiếp cận nguồn vốn vay ngân hàng với lãi suất ưu đãi.

Ông Philippe Broianigo – TGĐ Central Group Việt Nam và Big C cho rằng: “Sự phát triển của Central Group tại Việt Nam hoàn toàn dựa trên mối quan hệ với các đối tác và nhà cung cấp. Do đó, Tập đoàn phải xây dựng nền tảng hoạt động bền vững tại Việt Nam và việc này không thể nào thành hiện thực nếu thiếu tư duy hợp tác đôi bên cùng có lợi, đặc biệt là với các doanh nghiệp nhỏ và vừa”.

Một DN khối ngoại khác là Tập đoàn TCC (Thái Lan), sau 2 năm hoàn thành việc chuyển giao từ Tập đoàn Metro đã đổi tên và khai trương siêu thị MM Mega Market tại An Phú, TP.HCM vào ngày 10/1.

Ông Phidsanu Pongwatana – Giám đốc Điều hành Công ty TNHH MM Mega Market Việt Nam cho biết: “Tiếp nối những nỗ lực của Metro trong hơn 10 năm tại Việt Nam, chúng tôi đã và đang tiếp tục cải thiện kinh doanh đồng thời cam kết đồng hành cùng các nhà cung cấp, nông dân, người dân, khách hàng nhằm nâng cao tính hoạt động chuyên nghiệp của toàn chuỗi cung ứng để phục vụ người tiêu dùng ngày càng tốt hơn”.

Với thực tế đang diễn ra, tờ Nikkei (Nhật Bản) cho rằng thị trường bán lẻ Việt Nam sẽ đạt 150 tỷ USD vào năm 2020. Còn theo sự báo của Bộ Công Thương, đến năm 2020, Việt Nam sẽ có 1.300 siêu thị và 180 trung tâm thương mại…

Những mảng màu sáng tối trên bức tranh công nghệ 2016

Đầu năm 2017, chúng ta hãy cùng nhìn lại những nét chấm phá nổi bật nhất của làng công nghệ thế giới năm 2016.

Siêu cường công nghệ “nuốt chửng” cả thế giới

Lần đầu tiên trong lịch sử, các công ty công nghệ chiếm lĩnh 5 vị trí đầu bảng trên danh sách các doanh nghiệp đại chúng giá trị nhất thế giới. Giá trị thị trường của 5 siêu cường công nghệ gộp lại – Apple, Alphabet, Microsoft, Amazon và Facebook – là 2,4 nghìn tỷ USD vào ngày 27/12, chiếm hơn 11% giá trị các công ty trong danh sách S&P 500. Điều đó đồng nghĩa họ đang tiến dần đến mốc kỷ lục 16% vào thời kỳ đỉnh cao của bong bóng công nghệ tháng 3/2000. Tuy nhiên, tin xấu là họ đang trở thành mục tiêu của chính trị gia trên toàn cầu.

Quảng cáo trở thành cuộc đua song mã

Google của Alphabet và Facebook đều có hàng tỷ người dùng, công nghệ của họ giúp các công ty định vị tốt hơn khách hàng của mình để quảng bá sản phẩm trúng đích. Như một hệ quả, hai thế lực này cùng nhau chiếm 58% tất cả quảng cáo trực tuyến hoặc trên di động tại Mỹ. Do Google và Facebook là hai cái tên duy nhất mang đến doanh thu quảng cáo kỹ thuật số đáng kể, mọi công ty khác phụ thuộc vào quảng cáo – từ mạng lưới truyền hình đến hãng tin – đều phải tư duy lại cách tiếp cận kinh doanh của mình.

Ảnh minh họa: Institutional Investor.

Tham vọng không giới hạn của Amazon

Năm 2016, bất kỳ đối thủ nào trong ngành công nghệ cũng biết rằng họ không thể một ngày yên ổn với Amazon. Họ đang là “gã khổng lồ” về thương mại điện tử, giải trí và rất có thể là vận tải khi muốn kiểm soát cả đất liền, hàng không, đường biển cũng như các mảnh đất mới. Để chứng minh tham vọng của Amazon, mảng đám mây Amazon Web Service (AWS) – một loại điện toán Amazon tạo ra từ số 0 10 năm trước – đã đóng góp hơn 100% lợi nhuận hoạt động cho Amazon (sau khi tính toán các khoản lỗ quốc tế). Không ngoa khi nói AWS đã thay đổi hướng đi của Amazon lẫn ngành công nghệ.

Trung Quốc vươn dài tay ra quốc tế

Trong khi các “gã khổng lồ” công nghệ Trung Quốc như Baidu, Alibaba và Tencent tiếp tục bành trướng và phát triển vượt tưởng tượng, cạnh tranh khốc liệt đã mài dũa các ngôi sao mới như Didi Chuxing, công ty đánh bại Uber và nhiều ý tưởng công nghệ chỉ có trong tiểu thuyết ra đời tại Trung Quốc đã được sao chép khắp thế giới. Sức mạnh công nghệ Trung Quốc không chỉ mở rộng lợi thế trên sân nhà mà còn vươn dài ra các thị trường khác, dù không nhiều cái tên xâm nhập thị trường Mỹ thành công.

Một Apple bế tắc

Kỷ nguyên tăng trưởng ấn tượng của Apple dường như đã kết thúc. Năm nay, lần đầu tiên doanh thu Apple sụt giảm kể từ năm 2001. Công ty không thể thoát khỏi cục diện chung của toàn ngành smartphone và tiếp tục xung đột với chính phủ khắp thế giới trên nhiều phương diện: trốn thuế, sản xuất, hành pháp.

Startup vào giai đoạn khổ hạnh

Sau 2 năm gọi vốn không giới hạn cho các công ty công nghệ mới, dường như năm nay đã sụt giảm đáng kể. Tiền đầu tư vào startup vẫn duy trì ở mức cao nhưng đang có xu hướng giảm kể từ năm 2015. Một cách thông minh, nhiều công ty tư nhân bắt đầu quản trị lợi nhuận thay vì tìm mọi giá để tăng trưởng. Dù sao đi nữa, nếu bị rơi khỏi danh sách đầu tư, mọi chuyện còn tồi tệ hơn nhiều.

Ảnh minh họa: The Next Web.

Yahoo và Twitter không thể dung thứ

Các công ty Internet chỉ có hai con đường: hoặc tiến bộ, hoặc chết. Yahoo và Twitter đã trải qua một năm 2016 tồi tệ: Yahoo tìm ra được người muốn mua mình nhưng lại vướng phải hai vụ bê bối rò rỉ dữ liệu lớn nhất lịch sử, trong khi Twitter bán chẳng ai mua và còn bị mất hàng loạt nhân sự cao cấp. Cả hai đều hứng chịu sự trừng phạt khi không tăng trưởng cả về doanh thu lẫn người dùng.

Pin có một năm tồi tệ hơn bao giờ hết

Samsung buộc phải dừng sản xuất Galaxy Note 7 sau các báo cáo cháy nổ. Mỹ cũng ra lệnh thu hồi xe trượt điện vì pin quá nóng, còn Apple phải xử lý sự cố pin trên MacBook Pro 2016. Những thất bại đáng chú ý của pin trong thiết bị điện tử năm 2016 cho thấy sự yếu đuối của một trong những linh kiện điện toán thiết yếu nhất có mặt trong mọi thứ, từ smartphone đến xe tự lái.

Công nghệ cũ thu hẹp

Giới công nghệ vô cùng tàn nhẫn với những kẻ tụt hậu (như Yahoo và Twitter). Điều đó cũng đồng nghĩa với hàng loạt vụ sa thải nhân sự năm 2016 tại các công ty công nghệ cũ. Intel, Cisco, HP và các hãng khác tiếp tục cắt giảm lao động – trong vài trường hợp còn giảm mạnh – nhằm bù đắp doanh thu sụt giảm hoặc chuyển nguồn lực ra khỏi các mảng kinh doanh kém hiệu quả.