Với mức chi dùng đến 13 tỷ đồng mỗi tháng cho thức ăn vặt, giới trẻ Việt Nam đang mở ra một xu thế mới cho các doanh nghiệp thực phẩm lớn như Sài Gòn Food, Vissan, Vĩnh Thành Đạt…

Nhập cuộc

Cuối tháng 10, Vissan – một “đại gia” trong ngành chế biến thực phẩm đã tung ra thị trường hàng chục sản phẩm ăn vặt như da heo chiên giòn, gà sấy rong biển, phá lấu… Trong đó, da heo chiên giòn là món ăn vặt mới nổi trên thị trường và đã được Công ty xuất khẩu sang Hàn Quốc. Ông Nguyễn Ngọc An – Tổng giám đốc Công ty Vissan cho rằng thị trường thức ăn vặt rất tiềm năng và có sức hút không thua kém nhóm thực phẩm chế biến, món ăn tiện lợi.

Sau thời gian nghiên cứu và nắm bắt xu hướng, Vissan quyết định chế biến các món ăn vặt từ thịt gà, da heo, thịt heo… “Da heo chiên giòn, gà sấy rong biển và phá lấu là những món giới trẻ rất thích. Để đảm bảo an toàn, Công ty đã nhập nguyên liệu từ châu Âu, chế biến với nhiều vị khác nhau. Nhóm thức ăn vặt sẽ đem lại doanh thu tốt cho Công ty trong thời gian tới”, ông An cho biết.

Được biết đến với món cháo tươi dinh dưỡng, lẩu ăn liền…, nhưng từ khi có sự xuất hiện của thương hiệu cửa hàng tiện lợi nổi tiếng thế giới 7-Eleven, Công ty Sài Gòn Food đã nhanh chân trở thành nhà cung ứng thức ăn vặt cho đơn vị này. Để khai thác lĩnh vực mới, Sài Gòn Food đã đầu tư thêm nhà xưởng với diện tích 10.000m2, kho lạnh 3.000 tấn để sản xuất 100.000 suất ăn tươi mỗi ngày.

Trong nhà máy này có riêng một dây chuyền sản xuất thức ăn tươi, thức ăn vặt cho 7-Eleven. Hiện tại, Sài Gòn Food cung cấp khoảng 20 món ăn vặt như bắp xào, gỏi cuốn, bì cuốn, bò bía, hột vịt xào me… cho hệ thống 22 cửa hàng tiện lợi 7-Eleven tại TP.HCM. Cũng nhanh chân tham gia thị trường này là Công ty Vĩnh Thành Đạt với các món ăn vặt như trứng cút phá lấu, trứng gà tiềm, trứng vịt kho…

Bà Lê Thị Thanh Lâm – Phó tổng giám đốc Sài Gòn Food cho rằng thức ăn vặt không chỉ thu hút giới trẻ mà cả những người lớn tuổi. Những món ăn vặt khi đưa vào chuỗi cửa hàng tiện lợi có giá cao hơn so với quán ăn hè phố nhưng bù lại đảm bảo chất lượng, khách hàng có thể truy xuất nguồn gốc.

“Thị trường thức ăn vặt đầy hấp lực về lợi nhuận và doanh thu. Với năng lực sẵn có, chúng tôi tiếp tục nghiên cứu cho ra những món mới phù hợp thị hiếu khách hàng”, bà Thanh Lâm cho biết.

Theo số liệu khảo sát của Hãng Nghiên cứu thị trường Decision Lab cuối năm 2017, bình quân mỗi tháng giới trẻ Việt Nam bỏ ra 13 tỷ đồng cho thức ăn vặt. Còn theo thống kê của Euromonitor, đến cuối năm 2017, Việt Nam có khoảng 149.000 điểm bán thức ăn đường phố, tính cả ki-ốt trên xe lưu động và ki-ốt cố định tại mặt tiền nhà, với doanh thu 46.900 tỷ đồng mỗi năm.

Thị trường rộng mở

Theo ước tính của các công ty nghiên cứu thị trường, đến năm 2020, thị trường thức ăn vặt sẽ tăng gần gấp đôi so với năm 2015 (518 triệu USD), lên 1 tỷ USD. Theo nghiên cứu của Decision Lab, với khoảng 14,4 triệu người Việt thuộc thế hệ Z (sinh năm 1995 trở về sau) dễ thích nghi với lối sống hiện đại, cập nhật nhanh xu hướng dẫn đến thói quen ăn uống, khẩu vị của nhóm đối tượng này có những bước đột phá.

Thực tế thị trường cho thấy thức ăn vặt tăng trưởng mạnh thời gian qua. Ông Trương Chí Thiện – Giám đốc Công ty CP Thực phẩm Vĩnh Thành Đạt cho biết trong 2 năm 2017 và 2018, doanh thu nhóm hàng thức ăn vặt tăng cao với sức tăng trưởng hơn 100% nên Công ty phải đầu tư, mở rộng nhà máy để tăng sản lượng.

Thời gian đầu, sản phẩm hướng đến sự tiện lợi cho bà nội trợ, nhưng sau đó trở thành món ăn vặt cho giới trẻ, dân văn phòng. Tương tự, ông Phạm Thanh Hùng – Phó tổng giám đốc Công ty Ba Huân cho biết, những món ăn vặt do Công ty sản xuất, bán tại hệ thống cửa hàng tiện lợi, siêu thị như chân gà chua cay, xiên que, xúc xích, bánh flan omega 3… có doanh số khá tốt.

Theo bà Lê Thị Thanh Lâm, ngành này gần đây phát triển mạnh vì các doanh nghiệp đã đáp ứng được vấn đề vệ sinh thực phẩm – nỗi lo lớn nhất của người tiêu dùng đối với thức ăn đường phố. Sức tiêu thụ thực phẩm tươi tại hệ thống 7-Eleven đang tăng, và tại các cửa hàng có mặt bằng rộng, doanh thu từ các món ăn vặt khá tốt. Từ 50 món ban đầu trong ngày khai trương hồi tháng 6/2016, đến nay, Sài Gòn Food cung cấp gần 100 món ăn tươi (từ thức ăn vặt đến thức ăn văn phòng) cho chuỗi 22 cửa hàng 7-Eleven.

Trong vai trò một nhà tư vấn nhượng quyền thương hiệu, bà Nguyễn Phi Vân – thành viên sáng lập và phát triển Công ty World Franchise Associates khu vực Đông Nam Á cho rằng, có nhiều yếu tố để các công ty phát triển món ăn vặt. Đó là hiện nay, Việt Nam quá dư thừa các nhà hàng cao cấp khai thác nguồn khách có thu nhập cao, trong khi lượng người có thu nhập trung bình rất lớn.

Và mặc dù số lượng điểm bán thức ăn đường phố khá nhiều nhưng những chuỗi có thương hiệu chỉ chiếm 0,59% – một tỷ lệ rất nhỏ so với nhiều lãnh thổ và các nước châu Á. Chẳng hạn như tại Đài Loan, tỷ lệ này là 30%, Philippines là 21%, Singapore là 10%, Hong Kong là 5%… “Thị trường còn nhiều khoảng trống cho nhóm khách hàng này để khai thác. Và món ăn vặt nếu phát triển một cách bài bản sẽ dễ dàng thu hút khách hàng và sinh lợi cao”, bà Nguyễn Phi Vân nhận định.

Theo báo cáo “Những bước chuyển trong ngành hàng thực phẩm” do Nielsen Việt Nam công bố, thực phẩm là một trong 3 nhóm ngành hàng tăng trưởng nhanh nhất trong năm 2017 tại Việt Nam. Báo cáo này cũng cho biết các nhà sản xuất rất chủ động trong việc giới thiệu sản phẩm mới đến người tiêu dùng và thực tế, trong năm 2017 đã có hơn 2.000 sản phẩm mới được các nhà sản xuất thực phẩm tung ra thị trường.

Tuy nhiên, không quá 15% trong số này thành công như mong đợi. “Nhà sản xuất nào có thể cho thấy những nỗ lực nhằm xây dựng hình ảnh “tốt cho sức khỏe” để đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng thì đó sẽ là người chiến thắng trên thị trường”, ông Nguyễn Anh Dũng – Giám đốc cấp cao Bộ phận Dịch vụ Đo lường Bán lẻ của Nielsen Việt Nam đánh giá. 

Nếu bạn muốn cải thiện doanh số bán hàng, thì Cutco – một công ty kinh doanh dao bếp và dụng cụ cắt gọt với tuổi đời gần 70 năm – là một nơi rất đáng để học tập.

Theo tạp chí Inc., trong số 1,5 triệu nhân viên kinh doanh xuyên suốt chiều dài lịch sử của doanh nghiệp này, có một người sở hữu nghệ thuật bán hàng nổi bật hơn cả – John Ruhlin.

Điều gì đã giúp cho Ruhlin vượt trội hơn so với những đồng nghiệp của mình để có thể ghi tên vào lịch sử của Cutco?

Được biết, khi mới thực tập tại Cutco, Ruhlin đã từng có lần bán dao cho người bố của bạn gái mình: ông Paul Miller – một doanh nhân và luật sư ở địa phương. Ruhlin đã gợi ý ông Miller mua những con dao bỏ túi của Cutco để làm quà tặng cho khách hàng. Dù đã đồng ý, song Miller nói rằng, ông muốn mua dao gọt trái cây thay vì dao bỏ túi. Khi Ruhlin hỏi lý do, ông đã trả lời: “Phần lớn khách hàng của tôi là người đã lập gia đình, và vợ của họ thường xuyên phải dùng dao gọt. Từ rất lâu rồi, tôi đã học được rằng, nếu cậu biết chăm lo cho gia đình, thì mọi chuyện khác đều sẽ tự sắp xếp đâu vào đó”.

Khắc ghi bài học này, Ruhlin đã bắt đầu thay đổi phương pháp bán hàng của mình. Sau khi kết hợp nó với những chiến lược bán hàng mang đậm dấu ấn cá nhân và mục tiêu đặt khách hàng làm trọng tâm, công việc kinh doanh của anh phất lên một cách nhanh chóng. Sau này, Ruhlin còn trở thành nhà sáng lập và CEO của Ruhlin Group – công ty chuyên giúp các doanh nghiệp củng cố mối quan hệ thông qua việc sử dụng quà tặng. Đồng thời, anh cũng cho ra đời quyển sách về nghệ thuật tặng quà với nhan đề Giftology.

Nếu bạn muốn cải thiện doanh số bán hàng của mình, hãy xem qua 3 bài học dưới đây, được trích từ quyển sách của Ruhlin.

1. Hãy hào phóng

Sự hào phóng, rộng lượng là một phẩm chất mà chúng ta nên sở hữu trong cuộc sống cá nhân lẫn trong công việc. Con người vốn dĩ rất coi trọng sự hào phóng. Thế nên, nếu bạn cho đi một cách rộng rãi, thì người khác cũng sẽ đối xử với bạn một cách rộng lượng. 

Sau khi thành lập công ty của riêng mình, Ruhlin đã từng tham dự một buổi hội thảo của diễn giả nổi tiếng Cameron Herold. Với mong muốn được học hỏi nhiều hơn từ Herold, Ruhlin đã mời ông ăn tối và đi xem một trận đấu thể thao. Tuy nhiên, đến ngày hẹn của hai người, Ruhlin hay tin Herold đã rất mệt trong suốt tour hội thảo và chỉ muốn được nghỉ ngơi.

Biết được nhãn hiệu thời trang yêu thích của Herold là Brooks Brothers, Ruhlin đã mua hết tất cả những mẫu quần áo mới ra mắt trong bộ sưu tập mùa Thu tại cửa hàng, mỗi mẫu một bộ, và gửi đến tận phòng khách sạn của Herold. Khi Herold về đến phòng mình, ông đã choáng ngợp với hành động vô cùng chu đáo của Ruhlin. Dù chỉ giữ lại một vài món quà, song từ lúc đó trở đi, Herold đã luôn dành trọn thời gian cho Ruhlin, vào bất cứ khi nào Ruhlin cần.

2. Đừng chỉ tập trung vào bản thân mình

Trong quyển sách Networking Is Not Working, tác giả Derek Coburn đã chia sẻ về cách thức chuyển đổi từ trạng thái của một mối quan hệ 1.0 (hỏi người khác giúp gì được cho mình) sang mối quan hệ 2.0 (hỏi bản thân giúp gì được cho người khác) và cuối cùng là mối quan hệ 3.0 (tăng giá trị cho cả hai bên). Coburn cho biết, bằng cách sử dụng chiến lược này, ông đã có thể phát triển doanh nghiệp của mình hơn 300% chỉ trong vòng 18 tháng.

Tại sao phương pháp này lại hiệu quả như vậy? Mấu chốt nằm ở chỗ, chẳng ai muốn gặp bạn chỉ để nghe về bản thân bạn và nhu cầu của bạn. Họ cũng có những vấn đề của riêng mình. Vì thế, hãy quan tâm, hỏi han các khách hàng thân thiết hoặc tiềm năng của bạn xem họ đang cần điều gì, và xem xét những vấn đề mà họ muốn giải quyết.

Những người bán hàng giỏi nhất thường là những người đặt nhiều câu hỏi nhất. Chiến lược bán hàng của bạn nên xoáy vào việc thể hiện cho các khách hàng thấy công ty của bạn là giải pháp mà họ đang cần.

3. Hãy đối xử tử tế với người khác

Biết trân trọng người khác là một nghệ thuật ứng xử đơn giản nhưng hiệu quả mà bạn không nên bỏ qua. 

Có lần, Ruhlin từng gửi tặng một khách hàng tiềm năng 15 món quà trước khi người ấy đồng ý gặp anh. Điểm mấu chốt của phương pháp này không phải nằm ở số lượng hay giá trị của món quà. Chính việc đối phương chịu khó đào sâu tìm hiểu về sự quan tâm của một người mới là yếu tố ghi điểm. Sự quan tâm xuất phát từ chính bản thân của một người nào đó mới là yếu tố tạo nên sự khác biệt, chứ không phải là bản thân món quà.

Thành công trong kinh doanh hay buôn bán đều nằm ở yếu tố con người. Nếu bạn chịu khó tìm tòi và đặt nhu cầu của khách hàng lên hàng đầu, bạn sẽ gặt hái được thắng lợi lớn.

Mới đây, trong cuộc gặp phóng viên Báo Doanh Nhân Sài Gòn, ông Phidsanu Pongwatana – Tổng giám đốc MM Mega Market Việt Nam (MM VN) đã có những chia sẻ cởi mở về chiến lược kinh doanh của Công ty tại thị trường Việt Nam.

Các hoạt động của các trạm trung chuyển MM VN và chính sách đồng hành cùng nông dân, việc bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm, phát triển mô hình chuỗi sản xuất… Cùng với đó là kế hoạch chuẩn bị hàng hóa phục vụ người tiêu dùng trong dịp Tết sắp đến.

* Ông có thể chia sẻ những điểm chính trong chiến lược kinh doanh của MM VN thời gian tới?

– Trước khi sang Việt Nam, tôi đã có trên 30 năm kinh nghiệm điều hành các doanh nghiệp trong ngành bán lẻ ở khắp các thị trường trên thế giới như Thái Lan, Trung Quốc, Nhật Bản, Anh và Mỹ. Tôi nhận thấy được sự đầu tư bài bản của Tập đoàn TCC Thái Lan thông qua việc đồng hành với người nông dân Việt Nam, chuyển giao các công nghệ chăn nuôi từ khâu nuôi trồng đến chế biến, bảo quản và tiêu thụ.

Chúng tôi xác định Việt Nam là thị trường quan trọng tại Đông Nam Á với tiềm năng trên 93 triệu dân, nên đã có kế hoạch phát triển mạnh mẽ trong những năm tới. Cụ thể là trong 3 năm, bắt đầu từ 2019, cứ mỗi năm chúng tôi sẽ mở thêm nhiều kho mới, trước hết là ở Hà Nội và TP.HCM. Đồng thời, chúng tôi sẽ đầu tư xây dựng các Flatform (nền tảng kết nối) để đồng hành với người tiêu dùng là 2 trạm trung chuyển thịt tại 2 thành phố này.

* Trải nghiệm đặc biệt mà MM VN muốn đem  lại cho khách hàng là gì, thưa ông?

– Chúng tôi muốn khách hàng được trải nghiệm mô hình mua sắm tại các trung tâm hiện đại. Mô hình này trên thế giới đã phát triển, nhưng tại Việt Nam thì chưa có hoặc chưa đủ về các yếu tố an toàn vệ sinh thực phẩm, tính ổn định của hàng hóa, tính tiện lợi và quan trọng là giá cả ưu đãi.

Khi đến MM VN, khách hàng không chỉ được mua sắm, mà còn được cảm nhận trải nghiệm hoàn toàn mới. Theo đó, chất lượng dịch vụ, sự đa dạng sản phẩm và an toàn thực phẩm là những yếu tố quan trọng mà MM VN sẽ mang đến cho khách hàng.

Cụ thể, chúng tôi có sự cải thiện lớn về hình ảnh, cách bài trí các trung tâm, nhằm đem đến không gian mua sắm hiện đại, thuận tiện cho khách hàng.

Về sản phẩm, chúng tôi sẽ phát triển mạnh nhiều mặt hàng như quần áo, dệt may, nhựa gia dụng, đồng thời tạo ra những nhóm sản phẩm có giá trị cạnh tranh trên thị trường.

Về an toàn vệ sinh thực phẩm, chúng tôi sẽ đẩy mạnh kiểm soát bằng cách phát triển các chuỗi cung ứng thực phẩm an toàn và đẩy mạnh áp dụng QR code.

*An toàn vệ sinh thực phẩm là vấn đề được người tiêu dùng rất quan tâm. Vậy MM VN có chiến lược cụ thể gì cho vấn đề này?

– Nhiều năm qua chúng tôi luôn được đánh giá là đơn vị đảm bảo những yêu cầu khắt khe về vệ sinh an toàn thực phẩm. Vừa qua, chúng tôi đã vinh dự trở thành nhà cung cấp thực phẩm dùng để chế biến các món ăn cho hơn 200 vị nguyên thủ khắp thế giới trong Tuần lễ cấp cao APEC 2017 tại Đà Nẵng.

Đó cũng là thành quả tất yếu của quá trình hợp tác bền vững giữa MM VN và nông dân. Chẳng hạn như xây dựng trạm trung chuyển thịt heo tại Đồng Nai, đồng hành với bà con nông dân trong suốt quá trình từ chăn nuôi đến chế biến và phân phối, để thịt heo thành phẩm tại MM VN luôn tươi ngon, an toàn.

Ngoài ra, MM VN đã triển khai ứng dụng dán mã QR (mã hóa các thông tin về sản phẩm), nhằm hỗ trợ khách hàng truy xuất nguồn gốc thực phẩm bằng điện thoại di động thông minh.

* Nhân đây, ông có thể chia sẻ đôi điều về Trạm trung chuyển rau củ quả tại Đà Lạt, Trạm trung chuyển cá tại Cần Thơ, Trạm trung chuyển thịt heo tại Đồng Nai và Trạm trung chuyển trái cây tại Bến Tre?

– Trạm trung chuyển cá của MM VN tại khu vực Đồng bằng sông Cửu Long là điển hình của việc hợp tác công – tư trong phát triển thủy sản bền vững, nhằm thiết lập chuỗi cung ứng cá tươi chất lượng cao cho thị trường Việt Nam và gia tăng giá trị các sản phẩm nông nghiệp. Trạm trung chuyển này đi vào hoạt động từ năm 2011, hiện cung cấp sản lượng gần 2.000 tấn/năm với hơn 400 mặt hàng thủy hải sản.

Được đưa vào vận hành từ năm 2005, đến nay Trạm trung chuyển rau quả Đà Lạt của MM VN được đánh giá là một trong những trạm trung chuyển đạt điều kiện vệ sinh an toàn thực phẩm cho các sản phẩm rau quả ở Việt Nam. Với vùng nguyên liệu rộng 250ha, mỗi năm trạm trung chuyển này cung cấp hơn 12.000 tấn rau củ quả đạt tiêu chuẩn VietGAP. Hiện nay, MM VN đang hợp tác với gần 300 hộ nông dân để phát triển trạm trung chuyển này.

Trạm trung chuyển thịt heo tại Đồng Nai được MM VN hợp tác cùng nông dân Đồng Nai nuôi heo theo tiêu chuẩn VietGAP từ năm 2017, hiện nay sản lượng cung cấp cho các trung tâm MM VN phía Nam mỗi tháng gần 400 tấn. Không chỉ kiểm soát trong suốt quá trình chăn nuôi, khâu giết mổ và vận chuyển, MM VN còn đầu tư các thiết bị hiện đại, các xe tải chuyên dụng để đảm bảo độ tươi sống, an toàn cho sản phẩm. 

Còn Trạm trung chuyển trái cây Bến Tre mới được MM đưa vào vận hành nhằm cung cấp nguồn trái cây an toàn, chất lượng cao cho hệ thống 19 Trung tâm MM VN trên toàn quốc, đồng thời phục vụ mục tiêu xuất khẩu trái cây Việt sang Thái Lan, Trung Quốc và các nước thuộc thị trường Đông Nam Á. Trạm trung chuyển trái cây Bến Tre dự kiến hợp tác với khoảng 100 hộ nông dân, tập trung ở các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long, gồm Bến Tre, Tiền Giang, Cần Thơ, Long An, Trà Vinh, Vĩnh Long và Đồng Tháp.

* Cảm nghĩ của ông khi MM VN được vinh danh là “Doanh nghiệp vì nhà nông”?

– Chúng tôi rất tự hào khi những đóng góp của MM VN cho ngành nông nghiệp Việt Nam đã được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn ghi nhận. Từ trước đến nay, đội ngũ kỹ sư nông nghiệp của MM VN đều trực tiếp làm việc chặt chẽ với nông dân, các hợp tác xã từ lựa chọn giống, lên kế hoạch sản xuất, thu hoạch, vận chuyển trực tiếp đến các trạm trung chuyển. Những hộ nông dân tham gia hợp tác phải có nhật ký sản xuất, trong đó ghi chép lại chi tiết sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, thời gian thu hoạch và phải thực hiện kiểm nghiệm định kỳ theo tiêu chuẩn của MM VN. 

Nhờ tiên phong phát triển mô hình chuỗi sản xuất, cung ứng bền vững, 16 năm qua MM VN đã và đang tổ chức đào tạo cho hơn 20.000 nông dân, ngư dân, nhà sản xuất, cán bộ địa phương, trong đó nhiều nông dân đạt Chứng nhận thực hành nông nghiệp tốt như VietGap,

GlobalGap đáp ứng được những yêu cầu của nông nghiệp thời kỳ hội nhập. Những kiến thức này giúp nông dân sản xuất hiệu quả, tăng tính cạnh tranh, đạt lợi nhuận cao hơn, đồng thời nâng cao giá trị sản phẩm nông nghiệp khi tham gia thị trường nội địa, cũng như xuất khẩu nông sản Việt Nam sang các thị trường quốc tế.

* Kế hoạch của MM VN trong việc chuẩn bị hàng hóa cho người tiêu dùng trong dịp Tết Nguyên đán 2019 sắp đến?

– Với dự báo sức mua tăng cao trong những tháng giáp Tết sắp đến, MM VN đã chuẩn bị lượng hàng hóa dồi dào và phong phú để phục vụ người tiêu dùng. Chúng tôi cũng cam kết mức giá không tăng so với ngày bình thường, chủng loại hàng hóa đa dạng đáp ứng nhu cầu về đặc sản của người dân ba miền. Đặc biệt, MM VN cũng nghiên cứu, chuẩn bị các hộp quà theo ngũ hành: Kim, Mộc, Thủy, Hỏa, Thổ, nhằm đem lại may mắn trong ngày Tết.