“Bạn chỉ có thể trở thành nhà lãnh đạo tài ba khi bạn có thể tự lãnh đạo tốt bản thân mình” (You can only be a great leader when you can lead yourself well first) – nhà thần học Richard Norris.

Tự lãnh đạo bản thân là gì? Đó là khả năng tự làm chủ bản thân.

Làm chủ bản thân là một việc không đơn giản, nhưng chắc chắn là nó rất quan trọng, nếu không thì John Maxwell – một học giả về lãnh đạo, trong quyển sách “Phát triển nhà lãnh đạo trong bạn” đã không viết: “Dại thời muốn chinh phục cả thế giới / Khôn thời chỉ muốn thắng bản thân mình” (When we are foolish we want to conquer the world. When we are wise, we want to conquer ourselves).

Chiến thắng bản thân luôn là một cuộc chiến thách thức và quan trọng nhất trong sự nghiệp của người thành đạt. Thành công hay không đa số đều khởi nguồn từ đây. Việc làm đúng ngay từ đầu của nhà lãnh đạo/CEO/ khởi nghiệp gia cũng vì thế, nên bắt đầu từ đây.

Làm sao để làm chủ bản thân mình một cách tốt nhất? Sau đây là những điều quan yếu nhất tôi muốn chia sẻ với các bạn trẻ đang lập nghiệp:

Hiểu rõ về mình

Binh pháp có nói: “Biết người biết ta, trăm trận trăm thắng”. Trong đó “biết ta” là yếu tố cơ bản, dễ khai thác nhất nhưng lại thường bị xem thường, bỏ qua nhiều nhất.

Biết mình muốn gì. Hoài bão, mơ ước, tầm nhìn của mình là gì? Những sứ mệnh nào mình muốn gánh vác? Những giá trị cốt lõi nào mình đang tôn thờ? Hay nói nôm na là biết mình đang ở đâu, muốn đi về đâu và định đi đến đó như thế nào, bằng cách nào, với những nguồn lực nào.

Xác định rõ đích đến/điều mình muốn đạt là điều vô cùng quan trọng để định hướng cho mọi hoạt động, mọi nỗ lực của mình trong mọi việc. Đây chính là chiếc la bàn không thể thiếu trên đường lập nghiệp.

Nếu như bạn vẫn còn mơ hồ về điều mình mơ ước, hãy bình tĩnh ngồi xuống, lấy một cây viết ra và suy nghĩ thật kỹ trước khi trả lời các câu hỏi sau: “Mình muốn trở thành người như thế nào sau 10/15/20 năm?”. Có sự nghiệp thành đạt? Có gia đình hạnh phúc? Có sức khỏe tốt?…

Tại sao mỗi dịp xuân về, các công ty dịch vụ thường hay gửi đến khách hàng của họ lời chúc “Một năm mới có thật nhiều sức khỏe, thành công và hạnh phúc”? Bởi vì ba yếu tố sức khỏe, thành công và hạnh phúc tuy 3 mà 1, chúng có quan hệ mật thiết và tương hỗ lẫn nhau.

Người thành đạt là người có tư duy chiến lược, sự minh mẫn, nhạy bén trên thương trường, sự kiên trì, dũng cảm trong chiến đấu/cạnh tranh… Tất cả những yếu tố đó đều đòi hỏi một “phần cứng” vô cùng nền tảng, đó chính là một cơ thể khỏe mạnh. Sức khỏe của bạn đã đủ tốt chưa – cả về thể chất lẫn tinh thần? Bạn có giữ được sự dẻo dai và sáng suốt đều đặn trong 8 giờ làm việc mỗi ngày không? Năng suất làm việc của bạn bị giảm dần khi thời gian trôi qua trong ngày hay theo năm tháng?

>> Làm chủ bản thân, tạo sự khác biệt

Bạn đã ăn uống điều độ, đúng giờ không? Trong tình hình an toàn thực phẩm có nhiều vấn đề như hiện nay, ngoài ăn uống điều độ, ăn đủ chất ra, chúng ta còn phải biết cách chọn lựa thực phẩm sạch khi ăn uống.

Bạn có đi ngủ đúng giờ và ngủ đủ 8 tiếng đồng hồ không? Chất lượng giấc ngủ là quan trọng nhất, nhưng số giờ ngủ cũng không nên xem thường. Khi chúng ta ngủ, não sẽ tự tiến hành sắp xếp, điều chỉnh lại những lệch lạc, thay đổi trong cơ thể (như máy tính defragment vậy) để điều hòa lại mọi thứ cho ổn định, góp phần quan trọng cho việc giữ gìn sức khỏe. Nếu sau khi ngủ dậy mà chúng ta còn cảm giác lừ đừ, mệt mỏi, nghĩa là giấc ngủ đó chưa tốt, cần phải tìm hiểu ngay lý do để phòng ngừa tái phát.

Bạn có tập thể dục đều đặn không? Đây là câu hỏi rất ít người trả lời “có”. Ai cũng biết tập thể dục là vô cùng quan trọng và cần thiết, nhưng không nhiều người có được nếp tập luyện đều đặn, nhất là giới trẻ lại càng ít xem trọng việc này.

Cần hiểu rằng việc tập thể dục đều đặn không chỉ đơn thuần giúp chúng ta rèn luyện sức khỏe thể chất từ đó tác động đến tinh thần, mà còn giúp chúng ta rèn luyện một ý chí kiên cường, tự chủ. Chính việc tự mình “bắt” mình mỗi ngày hoặc tuần 3 ngày phải tham gia tập luyện đều đặn một môn nào đó đúng giờ giấc sẽ rèn luyện khả năng tự chủ của mình, nghĩa là mình làm chủ được bản thân mình, không để cho sự lười nhác, ham vui, ngại khó chiến thắng bản thân mình. Khả năng làm chủ bản thân đa phần được tôi luyện từ đây.

Gia đình hạnh phúc và sự thành đạt

Mối quan hệ với mọi người trong gia đình là một chất xúc tác quan trọng khi chúng ta ra ngoài lập nghiệp. Một gia đình trên dưới thuận hòa sẽ là một hậu phương vững chắc, giúp bạn yên tâm khi làm việc và có động lực phấn đấu. Ngược lại, bạn sẽ không thể yên tâm để tập trung vào công việc và động lực cũng dễ bị mất đi từ đó.

Chúng ta thấy rõ 3 yếu tố trên có liên quan mật thiết với nhau: Phải có sức khỏe tốt, có gia đình hạnh phúc thì mới có sự thành đạt.

Dale Carnegie – tác giả quyển sách nổi tiếng Đắc nhân tâm đã từng nói: “Thành công là có những gì mình thích; Hạnh phúc là thích những gì mình có”. Tôi định nghĩa sự thành đạt như thế này: “Thành đạt là đạt được những gì mình thích nhưng không phải đánh đổi những thứ mà sau này không thể mua lại bằng tiền”. Đó chính là sức khoẻ và hạnh phúc!

Biết rõ điểm mạnh và điểm yếu của mình

Điểm mạnh là vốn liếng quan trọng để thành công nên cần phải phát huy tối đa. Điểm yếu là rào cản ngăn lối đến thành công nên cần phải khắc phục và cải tiến.

Làm chủ bản thân là biết rõ mình mạnh cái gì để gia tăng sự tự tin và hiểu mình yếu cái gì để khắc phục.

Làm chủ bản thân là luôn có thái độ lạc quan, tích cực trên thương trường: tự tin vào điểm mạnh của mình và không khiếp sợ trước điểm mạnh của đối phương; không tự ty về điểm yếu của mình, luôn tìm cách cải thiện và tìm điểm yếu của đối phương để có sách lược tiến công hiệu quả.

Biết rõ những giá trị mà mình theo đuổi

Giá trị là những niềm tin bền vững và lâu dài về những điều được coi là quan trọng trong các tình huống khác nhau. Niềm tin này định hướng các quyết định và hành động của chúng ta. Nói cách khác, giá trị chính là nhận thức về những điều tốt hay xấu, đúng hay sai.

Giá trị là cơ sở để hình thành nên văn hóa doanh nghiệp, vì thế hãy hiểu rõ, chọn lựa, kiến tạo và duy trì những giá trị tích cực bạn đang có liên quan mật thiết đến ngành nghề doanh nghiệp bạn cần phát triển.

Có tính kỷ luật

Tính kỷ luật là yêu cầu không thể thiếu để làm chủ chính mình. Soạn giả Joseph Joubert từng nói: “Hãy hiền dịu bao dung với tất cả mọi người trừ chính mình”.
Làm chủ bản thân là biết “ép” mình vào khuôn khổ kỷ luật, biết nhập gia tùy tục, thích ứng mọi sự thay đổi để đạt được mục tiêu của mình.

Tính kỷ luật sẽ giúp chúng ta tăng thêm sức mạnh của bản thân, như triết gia Lucius Amaeus Seneca đã nói: “Người có sức mạnh lớn nhất là người biết kiểm soát bản thân mình”.

Tóm lại, nền tảng của mọi thành công đều bắt nguồn từ việc biết tự lãnh đạo bản thân mình. Để có thể làm chủ doanh nghiệp thành công, phải biết làm chủ chính mình trước đã. Muốn làm chủ chính mình phải hiểu thật rõ về mình, đồng thời không ngừng lắng nghe và học hỏi.

Một sự khởi đầu đúng cách là đã thành công một nửa!

Có thể bạn đã từng nghe ai đó nói rằng đừng quá bận tâm về việc xây dựng quan hệ tốt với sếp, chỉ cần làm tốt công việc mà mình được giao là đủ.

Tuy nhiên, một lời khuyên hay được chia sẻ bởi các chuyên gia tư vấn nghề nghiệp là: làm cho bản thân mình trở thành người được tin cậy là chưa đủ, mà hãy biến mình trở thành người không ai thay thế được. Hãy nhớ rằng, chỉ được đánh giá là “kết quả công việc đạt yêu cầu” thì không đủ để cho bạn được thăng chức đâu.

Việc xây dựng quan hệ với sếp không phải chỉ là việc giao tiếp cá nhân, mà còn là cách bạn thể hiện mình trong công việc.

Để trở thành người không ai thay thế được trong mắt sếp, hãy thử xem xét 4 phương pháp sau đây:

1. Chủ động làm một việc quan trọng dù chưa được yêu cầu

Trong công việc, bạn sẽ rất dễ bị cuốn vào guồng quay của những việc phải làm hàng ngày, và không nghĩ tới chuyện gì khác ngoài làm đủ và kịp những việc đó. Một khi hoàn tất dự án cũ, bạn chuyển sang dự án tiếp theo với hy vọng sẽ được sếp khen ngợi về những gì đã hoàn thành và được hướng dẫn thêm cho dự án mới. Nhưng rốt cuộc là chả có gì xảy ra cả, và bạn bắt đầu thấy lo lắng cho con đường thăng tiến của mình.

Giải pháp ở đây là bạn cần chủ động tìm kiếm một việc nào đó nằm ngoài trách nhiệm hiện tại của bạn, nhưng có thể mang lại nhiều lợi ích cho công ty. Thông thường, các vị sếp sẽ để ý đến những nhân viên có nhiều ý tưởng, biết dám nghĩ dám làm một cách có hệ thống, ngay cả khi không ai yêu cầu.

Thách thức ở đây là bạn cần phải tìm một việc gì đó mà kỹ năng và thời gian của bạn đủ đáp ứng, nhưng nó có thể sẽ không khó khăn như bạn nghĩ đâu. Bạn có thể bắt đầu từ những việc đơn giản như tìm được cách sắp xếp lịch họp hiệu quả hơn, hay tìm ra được cách tiết kiệm chi phí cho bộ phận của bạn.

Sếp có thể sẽ không có thời gian đánh giá hết các dự án mà bạn tham gia, nhưng vị sếp nào cũng luôn chủ động tìm kiếm những người biết mang lại lợi ích cho công ty, và những người như thế sẽ có ngày được tưởng thưởng xứng đáng.

Có một điều bạn cần ghi nhớ, đó là khi đề xuất cải tiến một điều gì đó thì đừng trực tiếp công kích cách làm hiện hành. Bạn có thể đưa ra đề nghị một cách tế nhị kiểu như: “Tôi đang muốn xem xét cách chúng ta trả lời phản hồi của khách hàng trong thời gian gần đây, sếp nghĩ sao về chuyện này? Tôi có một vài ý tưởng để làm cho quy trình trở nên suôn sẻ hơn”.

Một khi nhận được sự ủng hộ của sếp, hãy bảo đảm là bạn làm đúng những gì đã hứa. Khi đó, bạn sẽ được mọi người xung quanh nhìn nhận một cách tích cực hơn, và có thêm cơ hội được đề bạt lên những vị trí cao cấp hơn.

2. Chủ động đào tạo đồng nghiệp và cấp dưới

Hãy thử dìu dắt và chỉ bảo tận tâm cho một nhân viên mới hay một nhân viên dưới quyền trong nhóm của mình. Lợi ích đầu tiên bạn đem lại là nhân viên đó sẽ được huấn luyện và tiến bộ nhanh hơn so với những gì sếp của bạn mong đợi. Thứ hai, điều đó sẽ giải phóng thời gian cho sếp đảm nhận các nhiệm vụ khác.

Một điều tuyệt vời nữa là kỹ năng lãnh đạo của bạn sẽ có cơ hội được tỏa sáng, thông qua việc chia sẻ các kinh nghiệm và giúp các nhân viên khác phát triển kỹ năng của mình.

Không phải ai cũng có khả năng lãnh đạo bẩm sinh, và không phải ai có kỹ năng lãnh đạo cũng có cơ hội để được thể hiện. Việc chủ động dìu dắt một thành viên trong nhóm là cách tuyệt vời để tự tạo cho mình cơ hội và gây được sự chú ý.

3. Làm thật giỏi những công việc đơn giản nhất

Chuyện này nghe hơi có vẻ ngớ ngẩn, đúng không? Nhưng bạn thử nghĩ lại xem, nếu làm không tốt những công việc đơn giản hàng ngày thì sẽ dẫn đến rất nhiều rắc rối, không chỉ cho bạn mà còn cho sếp và nguyên nhóm của bạn. Chỉ cần một vài sai sót nhỏ là có thể làm cả nhóm bị mắc kẹt tiến độ.

Hãy bảo đảm rằng bạn bảo đảm được sự chỉn chu và cầu toàn trong từng chi tiết nhỏ. Điều đó sẽ giúp sếp an tâm rằng bạn luôn đem lại sự hoàn hảo trong mỗi nhiệm vụ, dự án mà bạn được giao, và sếp chẳng cần mất nhiều công sức kiểm tra lại. Bằng cách đó, bạn sẽ có thể yêu cầu được tham gia những dự án nhiều thách thức hơn, và sếp sẽ không có bất kỳ e ngại nào trong việc giao phó chúng cho bạn.

4. Suy nghĩ trước một bước (nếu được 3 bước thì càng tốt)

Đây là một trong những món quà tuyệt vời nhất bạn có thể dành tặng cho sếp.  Hãy chủ động nghĩ tới những gì sẽ diễn ra nối tiếp sau khi vai trò của bạn trong dự án đã kết thúc.

Quá nhiều người dần buông xuôi với dự án mà họ tham gia khi vai trò của họ gần hoàn tất, và đem lại kết quả không được hoàn hảo như kỳ vọng của những người đang chờ đợi. Là người biết suy nghĩ trước một bước, bạn không chỉ nghĩ cho mình mà còn cho những người sẽ nhận được kết quả công việc của bạn.

Bạn cần cho sếp thấy rằng mình là người có cái nhìn toàn cảnh. Hãy nghĩ ra cách để các công đoạn sau của dự án trở nên dễ dàng hơn. Chúng có thể là những sửa đổi nhỏ nhặt, nhưng nếu bạn có thể giảm tải phần việc của những người tiếp nối, bạn sẽ được cảm ơn vì điều đó.