rong những năm gần đây, Charoen Sirivadhanabhakdi không còn là cái tên quá xa lạ – bởi danh hiệu “ông hoàng” M&A, với những khoản đầu tư đình đám trên nhiều lĩnh vực như bất động sản, phân phối, bán lẻ, bao bì, đồ uống… không chỉ ở Thái Lan mà còn các nước trong khu vực Châu Á và đặc biệt là Việt Nam.
Ông chủ Alibaba có vẻ ngoài nhỏ nhắn nhưng bên trong ẩn chứa sức mạnh của những giấc mơ lớn khiến cả thế giới phải ngước nhìn
Từ một công ty được thành lập trong căn hộ khiêm tốn ở Hàng Châu năm 1999, Ma biến Alibaba thành đế chế hàng đầu ở Trung Quốc và vươn ra thế giới. Ông là minh chứng sống động cho câu nói bất hủ: “Tuy tôi không cao, nhưng mọi người vẫn phải ngước nhìn”. Thậm chí, Ma trở thành “người khổng lồ” thật sự nếu tính trên bình diện về cả vật chất lẫn sức mạnh lan tỏa tinh thần.
Năm 2018, ông xếp thứ 20 trong danh sách người giàu nhất thế giới do Forbes công bố với giá trị tài sản 39 tỷ USD. Ma từng nhiều lần là người giàu nhất Trung Quốc trước khi bị ông chủ Tencent Ma Huateng vượt mặt.
Người đàn ông này trở thành biểu tượng truyền cảm hứng khắp thế giới. Với khả năng tiếng Anh tốt, Ma càng dễ khiến thế giới cảm nhận về mình ở mức độ cá nhân nhất. Ông hài hước, thích chia sẻ nhưng không bao giờ khoe mẽ, có cuộc sống giản dị với những sở thích rất bình thường. Ma không ngần ngại thừa nhận từng bị Đại học Harvard từ chối đến 10 lần.
Nhưng đó không phải trái đắng duy nhất ông chủ Alibaba từng nếm trải.
Jack Ma tên thật là Ma Yun, sinh ngày 15/10/1964 tại Hàng Châu, Trung Quốc. Ông là con thứ trong gia đình có ba anh em với mức thu nhập chỉ 7 USD một tháng. Từ nhỏ Ma đã là một cậu bé rất ốm yếu và thường đánh nhau với bạn bè.
Từ một công ty được thành lập trong căn hộ khiêm tốn ở Hàng Châu năm 1999, Ma biến Alibaba thành đế chế hàng đầu ở Trung Quốc và vươn ra thế giới. Ông là minh chứng sống động cho câu nói bất hủ: “Tuy tôi không cao, nhưng mọi người vẫn phải ngước nhìn”. Thậm chí, Ma trở thành “người khổng lồ” thật sự nếu tính trên bình diện về cả vật chất lẫn sức mạnh lan tỏa tinh thần.
Năm 2018, ông xếp thứ 20 trong danh sách người giàu nhất thế giới do Forbes công bố với giá trị tài sản 39 tỷ USD. Ma từng nhiều lần là người giàu nhất Trung Quốc trước khi bị ông chủ Tencent Ma Huateng vượt mặt.
Jack Ma trong ngày Alibaba lên sàn chứng khoán New York. Ảnh: Andrew Burton.
Người đàn ông này trở thành biểu tượng truyền cảm hứng khắp thế giới. Với khả năng tiếng Anh tốt, Ma càng dễ khiến thế giới cảm nhận về mình ở mức độ cá nhân nhất. Ông hài hước, thích chia sẻ nhưng không bao giờ khoe mẽ, có cuộc sống giản dị với những sở thích rất bình thường. Ma không ngần ngại thừa nhận từng bị Đại học Harvard từ chối đến 10 lần.
Nhưng đó không phải trái đắng duy nhất ông chủ Alibaba từng nếm trải.
Jack Ma tên thật là Ma Yun, sinh ngày 15/10/1964 tại Hàng Châu, Trung Quốc. Ông là con thứ trong gia đình có ba anh em với mức thu nhập chỉ 7 USD một tháng. Từ nhỏ Ma đã là một cậu bé rất ốm yếu và thường đánh nhau với bạn bè.
Ma có những sở thích như bao đứa trẻ khác, trong đó có sưu tập dế và cho chúng đấu với nhau. Cậu bé có khả năng phân biệt kích thước và chủng loại dế chỉ dựa vào âm thanh chúng phát ra.
Sau chuyến thăm Trung Quốc của tổng thống Mỹ Nixon năm 1972, quê hương của Ma trở thành thánh địa du lịch. Ở tuổi trung học, ông đã bắt đầu thức dậy sớm, đến các khách sạn nổi tiếng và chủ động trở thành hướng dẫn viên cho khách nước ngoài để nâng cao khả năng tiếng Anh. Cái tên Jack chính là do một du khách đã đặt cho ông.
Không tiền bạc lẫn các mối quan hệ, cách duy nhất để thành công với Ma là thông qua giáo dục. Sau khi tốt nghiệp phổ thông, ông đăng ký thi cao đẳng nhưng trượt đến 2 lần. Chỉ đến lần thứ ba, sau bao nỗ lực Ma mới vào được Học viện Sư phạm Hàng Châu.
Sau khi tốt nghiệp vào năm 1998, ông bắt đầu tìm việc nhưng liên tục bị từ chối. Ma không hề kén chọn mà chỉ đơn giản muốn tìm một công việc kiếm sống nhưng hàng chục lần bị khước từ, kể cả KFC.
Cuối cùng, ông được nhận vào làm giáo viên tiếng Anh tại một trường đại học ở quê nhà với mức lương 12 USD một tháng. Tại đây, ông được biết đến là một thầy giáo có phong cách dạy học tự nhiên và thật sự yêu công việc của mình.
Ma không có bất cứ kinh nghiệm nào ở lĩnh vực máy tính hay lập trình nhưng hoàn toàn bị Internet quyến rũ khi lần đầu có cơ hội tiếp cận trong dịp đến thăm nước Mỹ vào năm 1995. Ma đã gõ từ “bia” trong dòng tìm kiếm và hoàn toàn bất ngờ khi không có bất cứ thông tin gì về sản phẩm Trung Quốc ở các kết quả. Đó chính là lý do nảy mầm khiến ông quyết định sáng lập một công ty về Internet tại đất nước mình.
Ông bắt đầu tìm đọc sách về các công ty nổi tiếng như GE, Microsoft, IBM và Walmart. Mọi người thường đọc sách tiếng Anh chỉ đơn giản để học tiếng, Ma thì khác, ông muốn tìm hiểu những ý tưởng thú vị của người Mỹ.
Bốn năm từ ngày trở về sau chuyến đi Mỹ, Ma tập hợp 17 người bạn tại căn hộ riêng và thuyết phục họ đầu tư vào tầm nhìn của ông về một thị trường online được đặt tên là “Alibaba” – nơi cho phép các nhà sản xuất đăng tải các sản phẩm mà khách hàng có thể mua trực tiếp.
Thời điểm đó, chỉ có ba thành viên trong công ty là có am hiểu về công nghệ. Porter Erisman, cựu Phó Chủ tịch Alibaba cho biết suốt thời gian làm việc, Ma luôn mô tả mình là một kẻ dốt công nghệ. “Ông luôn nói hai thứ duy nhất có thể làm là dùng email và lướt web. Rõ ràng Jack Ma không phải là người đàn ông của công nghệ”, Erisman nói.
Ma và các đồng sự Alibaba những ngày đầu. Ảnh: Phim tài liệu.
Bản thân Ma cũng tự nhận mình là “kẻ mù cưỡi những con hổ mù”. Không có bất cứ kiến thức gì về công nghệ và máy tính, họ đã xây dựng Alibaba những ngày đầu tiên. Vậy bí quyết của nhà sáng lập này là gì? Ông hiểu rất rõ sức mạnh của Internet trong kết nối giữa người mua và người bán. Ma cũng mong muốn có thể giúp đỡ cho các doanh nghiệp nhỏ.
Alibaba nhanh chóng thu hút sự quan tâm của nhiều người trên khắp thế giới, trong đó có Masayoshi Son – tỷ phú hiện giàu nhất nước Nhật, đứng sau công ty đầu tư nổi tiếng Softbank. Son đề nghị đầu tư 40 triệu USD nhưng Ma chấp nhận số tiền 20 triệu USD. Thời điểm này họ cũng gọi được 5 triệu USD từ Goldman Sachs.
Jerry Yang – đồng sáng lập và cựu CEO Yahoo từng phát ngôn như thế sau khi hai bên công bố thương vụ hợp tác vào 2005. Theo đó, họ đầu tư một tỷ USD vào Alibaba để đối lấy 40% cổ phần công ty. Yahoo đã hưởng lợi lớn khi thu về 10 tỷ USD thời điểm Alibaba IPO năm 2014.
Jerry Yang nói muốn hợp tác bởi nhìn thấy vị thế và tầm ảnh hưởng của Alibaba trong nền kinh tế Trung Quốc. “Nhưng quyết định một phần cũng vì đó là Jack Ma, một người rất đam mê khám phá về nền công nghiệp Internet và có tư duy thật sự của một doanh nhân”, ông chia sẻ.
Phó Chủ tịch Alibaba Porter Erisman nhớ lại những ngày đầu gia nhập công ty, ông chứng kiến Ma đến gõ cửa từng nhà để nói chuyện và thuyết phục mọi người nên dùng tiền để đưa việc kinh doanh lên thứ gọi là Internet. Nhà sáng lập đi khắp Trung Quốc, trên các con đường mà 100-200 người có thể quay lại lắng nghe ông nói rằng tại sao các doanh nghiệp cần phải có tương tác trực tuyến.
Ma cũng dựa vào sức mạnh cá nhân của mình để thuyết phục các nhà đầu tư. Trong khi nhiều người khác thường đưa ra những bản kế hoạch chi tiết, Ma chỉ đơn giản là đứng dậy, kể về câu chuyện và sứ mệnh của mình. Nhiều người đã bị ông thuyết phục, trong đó có Masayoshi Son và Jerry Yang.
Ma xây dựng tầm nhìn dựa trên những công ty thành công tại Mỹ như Yahoo và eBay. Những năm 2000, ông chuyển các hoạt động chính sang thung lũng Silicon vì tin rằng đó là cách tốt nhất để xây dựng doanh nghiệp toàn cầu. Nhưng Erisman nhận định đó là một “thảm họa”.
Tại đây, Alibaba không tìm được đúng người có khả năng làm thương mại và phải tuyển nhân sự từ New York, Miami đến San Francisco làm việc. “Sau khoảng một hai tháng gì đó, chúng tôi nhận ra dường như có gì đó sai sai bởi những người được tuyển có thể biết kinh doanh nhưng lại chẳng có kiến thức gì về Internet. Và nếu không biết gì về Internet thì chẳng thể nào kinh doanh được tại đây. Chúng tôi đã mắc nhiều sai lầm”, Ma thừa nhận.
Đó là một trong những thời điểm khó khăn nhất với ông chủ Alibaba. Erisman kể ông nhận rất nhiều cuộc gọi của Jack Ma, trong đó có câu hỏi: “Porter à, anh có nghĩ tôi là một người đàng hoàng không?”.
Lúc đó, Erisman hơi bối rối vì người bên kia đầu dây là Jack Ma – CEO của họ – một người chưa bao giờ nghi ngờ bản thân mình. Thời khắc ấy đánh dấu bước chuyển mình của Ma từ tư duy của một giáo viên tiếng Anh sang giám đốc điều hành – một người làm kinh doanh thật sự.
“Ma nhận ra khi là một giáo viên, hầu như không bao giờ ông ấy phải nói không. Nhưng ở vai trò của một CEO, bạn cần phải đưa ra những quyết định khó khăn. Trong trường hợp này, đưa công ty trở về Trung Quốc là một quyết định đầy đắn đo mà Ma buộc phải làm”, cựu Phó chủ tịch Alibaba cho biết.
Năm 2003, công ty quyết định ra mắt mô hình tương tự eBay mang tên Taobao với điểm khác biệt là không tính phí người dùng. Với Ma, nếu có thể đưa người mua và người bán đến gần nhau, một khi người bán kiếm được tiền thì ông cũng sẽ tạo ra doanh thu. Lúc đó eBay đã phản ứng bằng tuyên bố: “Miễn phí không phải là một mô hình kinh doanh”.
Thực tế cho thấy Alibaba nhanh chóng nổi tiếng với mô hình miễn phí ấy. Ma từng chia sẻ với Bloomberg là ông biết công ty sẽ thành công khi có khách hàng đề nghị trả tiền cho ông tại nhà hàng.
“Tôi là khách hàng của ông ở Alibaba. Tôi kiếm được rất nhiều tiền và tôi biết ông chẳng kiếm được đồng nào cả. Tôi sẽ trả bữa ăn này cho ông”, vị khách hàng nói.
Hiện nay, mỗi ngày có 200 triệu người mua sắm qua nền tảng di động của Alibaba. Năm 2014, họ lên sàn với giá trị vốn hóa đạt 150 tỷ USD trong đợt chào bán lớn nhất lịch sử các công ty niêm yết trên sàn chứng khoán New York, Mỹ. Qua đây, Jack Ma cũng trở thành người giàu nhất Trung Quốc thời điểm đó với giá trị tài sản 25 tỷ USD. Tháng 5/2017, tập đoàn công bố doanh thu hằng năm tăng 56% lên 23 tỷ USD.
“Những gì Jack Ma đạt được không có gì đáng ngạc nhiên, thậm chí còn ấn tượng hơn cả Jeff Bezos, Mark Zuckerberg và Elon Musk”, Gil Luria, Giám đốc nghiên cứu tại công ty dịch vụ tài chính DA Davidson Co ở Mỹ chia sẻ.
Jack Ma từng chia sẻ về tầm nhìn dài hạn của công ty và tính toán rằng Alibaba thành lập năm 1999, nếu tính 102 năm thì có nghĩa họ sẽ tồn tại qua ba thế kỷ.
Giờ đây, chỉ cần gõ từ khóa “tôm hùm” trên Alibaba.com, ngay lập tức sẽ có trên 1.200 sản phẩm xuất hiện. Nếu người tiêu dùng Trung Quốc muốn ăn cherry tươi, họ có thể đặt mua từ công ty ở Maryland, Mỹ với giá 300-500 USD một tấn.
Ảnh: AP.
Nhưng Ma còn muốn nhiều hơn thế. Đầu năm ngoái, trong chuyến thăm Mỹ, chủ tịch Alibaba có dịp gặp gỡ Tổng thống Donald Trump. Hai nhân vật đã thảo luận về kế hoạch hỗ trợ một triệu việc làm cho người Mỹ trong vòng 5 năm tới và họ đều muốn những món hàng “made in America” được bán ở Trung Quốc.
Quốc gia đông dân nhất thế giới hiện có khoảng 300 triệu người trung lưu và nhóm này cần nhiều sản phẩm cũng như dịch vụ chất lượng. Ma nói đây là thị trường vô cùng tiềm năng cho các doanh nghiệp Mỹ.
Theo ông, trong 30 năm qua, tiêu thụ hàng nội địa của Mỹ đã dẫn dắt nền kinh tế toàn cầu và hỗ trợ rất nhiều doanh nghiệp nhỏ ở Mỹ hay Trung Quốc bán sản phẩm ra nước ngoài. “Giờ đây, trong 30 năm tiếp theo, nhu cầu nội địa và sức mạnh của Trung Quốc sẽ thay đổi hàng triệu triệu doanh nghiệp nhỏ khắp thế giới”, ông nhận định.
Dù vậy, Ma cũng tỏ ra lo lắng với một thế giới mà ở đó trí tuệ nhân tạo và robot đang lấy mất rất nhiều việc làm của con người. Ông nói có thể bay 1.000 giờ trong năm nay để nói chuyện với Chính phủ và các lãnh đạo về sự chuyển dịch nhanh chóng của thế giới hiện nay. Nếu người làm kinh doanh không kịp thích ứng và đi chậm, vấn đề sẽ xảy ra.
Ông cảnh báo trong khi các ông lớn đang thống trị nền công nghiệp hiện nay, thế kỷ tiếp theo sẽ gọi tên những doanh nghiệp nhỏ. Theo Ma, cá nhân hóa chính là tương lai của 30 hay 100 năm tới và ông nghĩ rằng thách thức công nghệ sẽ xảy đến với các công ty lớn. Sức mạnh của doanh nghiệp nhỏ không chỉ ở mặt họ có thể bán hàng trong phạm vi khu vực của mình mà còn có thể tiếp cận thị trường thế giới thông qua Internet với chi phi tiết kiệm.
Còn tương lai Alibaba của Jack Ma thì không chỉ nằm ở thương mại điện tử. Họ có mảng điện toán đám mây với doanh thu ở mức 968 triệu USD tính đến hết tháng 3/2017, tăng 121% so với năm trước. Trong khi đó, mảng truyền thông số và giải trí, bao gồm cả nền tảng tương tự Youtube Youku Tudou và công ty bán vé sự kiện Damai có doanh số 2,1 tỷ USD, tăng 271%.
“Sứ mệnh của chúng tôi là mang đến cho người dùng trải nghiệm mua sắm vui vẻ và thật sự sống trong nền tảng của Alibaba. Vì thế ngoài mảng mua sắm, chúng tôi muốn họ dành nhiều thời gian hơn xem video, tìm kiếm thông tin, nghe nhạc, chơi game và làm nhiều việc khác với chúng tôi”, Yu Youngfu, Chủ tịch và CEO Youku Tudou cho biết.
Tháng 10/2016, Alibaba cũng công bố thông tin hợp tác với công ty sản xuất phim Amblin Partners của nhà làm phim Mỹ Steven Spielberg. Tập đoàn của Jack Ma nắm giữ 49,5% cổ phần Alibaba Pictures và tự sản xuất nội dung cũng như phát hành tại Trung Quốc.
Những mô hình kinh doanh khác cũng có thể được triển khai, không loại trừ hình thức kết hợp của tất cả các nền tảng lớn trên thế giới hiện nay như Amazon, Facebook, Google và Netflix.
Ảnh: Ryan Pfluger.
Thời điểm Alibaba lên sàn nghiễm nhiên biến Jack Ma thành một người cực kỳ giàu có. Tuy nhiên, cuộc sống của ông vẫn như vậy, ít khi mua sắm những thứ xa hoa đắt đỏ và vẫn giữ những sở thích khiêm tốn. Tỷ phú thích đọc và viết tiểu thuyết kung fu, chơi bài, thiền và tập thái cực quyền.
Ma thích mơ và mơ những giấc mơ rất lớn. Nhưng ông vẫn giữ đôi chân mình trên mặt đất với cuộc sống bình thường như bao người khác.
“Tôi không nghĩ là ông ấy có nhiều thay đổi, Ma vẫn là chính mình với phong cách của những ngày xưa ấy”, Xiao-Ping Chen, một người bạn của ông chủ Alibaba nói với tờ USA Today.
Một trong những mối quan tâm lớn nhất của Ma là về môi trường. Ông bắt đầu chú ý khi một người thân trong gia đình vợ bị bệnh mà nguyên nhân đến từ ô nhiễm. Chủ tịch Alibaba là thành viên của ban quản trị Tổ chức bảo tồn thiên nhiên toàn cầu và từng phát biểu về chủ đề này trong một phiên thảo luận của Sáng kiến toàn cầu Clinton năm 2015. Ông cũng là nhà tài trợ cho một khu bảo tồn thiên nhiên rộng 27.000 mẫu ở Trung Quốc.
Ma rất thường tham gia các buổi chia sẻ nhưng giữ cuộc sống riêng của gia đình khép kín với truyền thông. Bạn đời của ông là bà Zhang Ying – một đồng nghiệp thời Ma còn là giáo viên và họ có hai con: một trai và một gái.
Ông chủ Alibaba còn được biết đến là một người rất hài hước và có DNA của một ngôi sao giải trí. Ma luôn duy trì không khí vui vẻ tại văn phòng Alibaba.
Khi công ty bắt đầu có lợi nhuận, ông đưa mỗi nhân viên một bình xịt tạo bọt để quẩy. Vào những năm đầu của thập niên 2000, khi công ty quyết định thành lập Taobao, Ma khuyến khích nhân viên cùng thực hiện tư thế trồng cây chuối trong giờ nghỉ để giữ vững nguồn năng lượng.
Tại một sự kiện kỷ niệm của công ty, vị chủ tịch từng ăn mặc như một rocker và trình diễn trước 20.000 nhân viên. Tháng 9/2017, ông cũng hóa thân thành Michael Jackson và biểu diễn trước 40.000 khán giả tại lễ kỷ niệm sinh nhật thứ 18 của Alibaba.
Ma từng nhắc về ba thứ không nên chạm đến trong đời là tiền bạc, quyền lực và danh vọng. Theo tỷ phú, nếu muốn giữ quyền lực nơi công sở, giữ tiền vào túi riêng hay nắm danh vọng trên tay mình, chắc chắn vấn đề sẽ xảy ra.
“Nếu có tiền, hãy dùng nó để giúp đỡ nhiều người hơn. Nếu có quyền lực, hãy truyền sức mạnh cho người khác. Nếu có danh vọng, hãy đảm bảo mọi người cũng hãnh diện như bạn. Chỉ cần làm thế, bạn sẽ cảm thấy hạnh phúc”, ông nói.
Tỷ phú từng chia sẻ thời gian hạnh phúc nhất của ông là khi làm giáo viên với mức lương 12 USD một tháng, mô tả đó là “cuộc đời đẹp nhất mà tôi từng có”. Với ông, nắm giữ quá nhiều tiền là một gánh nặng.
Jack Ma chỉ muốn là một người dám mơ và thực hiện những giấc mơ của mình. Ông không cần nhiều hơn thế.
 |
“Ông Trần Đình Long thành lập Công ty Cổ phần Tập đoàn Hòa Phát, nhà phân phối phụ tùng và thiết bị máy móc thiết bị tại Hà Nội vào năm 1992. Hòa Phát đang sản xuất thiết bị văn phòng, ống thép, thép xây dựng và được xem là nhà sản xuất thép lớn nhất của Việt Nam”.
Đây là dòng mô tả ngắn gọn mà Forbes viết về ông Trần Đình Long – Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Hòa Phát – vị tỷ phú thứ 4 của Việt Nam sở hữu khối tài sản ròng 1,33 tỷ USD, tương đương hơn 30.000 tỷ đồng. Ông hiện xếp thứ 1.756 trong danh sách những tỷ phú giàu nhất thế giới. Theo thống kê mới nhất của tạp chí này, Việt Nam đã có thêm 2 vị tỷ phú USD nữa là ông Trần Bá Dương – Chủ tịch Công ty Cổ phần Ôtô Trường Hải (THACO) với 1,8 tỷ USD tài sản ròng và ông Trần Đình Long với 1,33 tỷ USD.
Tuy nhiên, những dòng mô tả này của Forbes không đủ để cho thấy độ giàu có và tầm ảnh hưởng của vị tỷ phú giàu thứ 4 Việt Nam.
“Ông vua” ngành thép Việt
Ngoài việc đang là lãnh đạo cao nhất tại Hòa Phát, cá nhân ông Trần Đình Long cũng nắm giữ tới 381,5 triệu cổ phiếu HPG, tương đương 25,1% vốn doanh nghiệp. Vợ ông, bà Vũ Thị Hiền cũng nắm giữ tới 110,5 triệu cổ phiếu, tương đương 7,2% vốn. Chỉ tính riêng số cổ phiếu tỷ phú này nắm giữ trên sàn chứng khoán đã có giá trị lên tới 26.800 tỷ đồng, xấp xỉ 1,18 tỷ USD. Ông cũng là người có khối tài sản lớn thứ 4 trên sàn chứng khoán Việt nhờ lượng cổ phiếu khổng lồ này.
 |
|
Việt Nam có thêm 2 tỷ phú USD mới trong danh sách Tạp chí Forbes công bố. Nguồn: Forbes. |
Tại Việt Nam không thiếu doanh nghiệp sản xuất thép, nhưng để chọn ra một doanh nghiệp ngang tầm Hòa Phát hiện nay gần như không có. Hòa Phát hiện nắm giữ trên dưới 1/4 thị trường thép xây dựng tại Việt Nam với doanh thu năm 2017 đạt trên 46.000 tỷ đồng và thu về khoản lãi ròng cao kỷ lục: Hơn 8.000 tỷ đồng, điều chưa một doanh nghiệp thép nào tại Việt Nam làm được.
Những năm trước đó, doanh thu của Hòa Phát đều đạt trên 20.000 tỷ đồng và lãi ròng đều trên 3.000 tỷ. Ông chủ Hòa Phát nổi tiếng với sự kín đáo và được giới doanh nhân đánh giá là người làm nhiều hơn nói.
“Trong huyết quản của tôi có thêm tế bào quặng và sắt”
Trong một lần chia sẻ với cổ đông, vị tỷ phú này cho biết hồi năm 1999 hỏi 9 người thì đến 10 người cho rằng Hòa Phát sẽ thất bại, nhưng thị phần của Hòa Phát cứ thế tăng lên theo từng năm và đến nay trở thành doanh nghiệp thép lớn nhất Việt Nam. Bên cạnh đó, Hòa Phát cũng đã lấn sân sang lĩnh vực nội thất, điện lạnh, bất động sản, nông nghiệp, tôn mạ và vừa tiếp nhận siêu dự án thép trị giá 3 tỷ USD ở Dung Quất (Quảng Ngãi).
Mới đây, khi trả lời báo giới về việc có sợ không khi dư luận đang phản ứng rất tiêu cực với các dự án thép tại Dung Quất, bởi hệ lụy ô nhiễm môi trường của các nhà máy thép trước đó, ông Long nói đã 25 năm từ ngày bị “ông trùm” gang thép thời bấy giờ nói “biết gì mà làm”. Đến nay, trở thành tập đoàn thép số 1 Việt Nam, ông đã trải qua quá nhiều chuyện nên miễn nhiễm với từ sợ. Tuy nhiên đối với ông, bảo vệ môi trường cũng chính là bảo vệ mình, tài sản của mình.
“Ngoài tế bào bình thường thì trong huyết quản của tôi có thêm tế bào quặng và sắt”, ông Long từng chia sẻ.
Làm bóng đá là gánh nặng nhưng êm vai
Ít người biết rằng, thời còn đi học ông từng là học sinh giỏi môn văn và luôn có mặt trong đội tuyển thi học sinh giỏi văn của trường. Ông cũng là một trong những cầu thủ nổi tiếng của đội bóng Đại học Kinh tế quốc dân Khóa 22. Đó là nguyên do dẫn đến cái duyên của ông với bóng đá.
 |
|
Ông Trần Đình Long (bên phải) thời còn làm bóng đá. Ảnh: Lâm Thỏa. |
Nhiều người từng thấy hình ảnh ông Long cùng bầu Đức ngồi trên khán đài cổ vũ bóng đá. Ông cũng từng được biết đến với vai trò bầu Long trong làng bóng đá Việt. Ông Long làm bóng đá từ năm 2003, khi Hòa Phát là nhà tài trợ chính cho câu lạc bộ (CLB) Hà Nội và lấy tên CLB Hòa Phát Hà Nội. Sau 3 năm thành lập, Hòa Phát Hà Nội chuyển sang mô hình chuyên nghiệp và chính thức được chuyển giao cho Công ty Cổ phần bóng đá Hòa Phát quản lý. Cũng trong năm này, Hòa Phát Hà Nội giành được danh hiệu đầu tiên sau khi thắng Gạch Đồng Tâm Long An của bầu Thắng ở trận chung kết cúp quốc gia, với tỷ số 2-0.
Tuy nhiên, sau nhiều thăng trầm với bóng đá, đến tháng 9/2011, ông Long đã dứt áo ra đi và giải thể đội bóng, chuyển giao nhân sự lại cho CLB bóng đá Hà Nội ACB. Sau này, bầu Kiên tiết lộ: “Anh Long và anh Tuấn bỏ bóng đá là vì quá uất ức sau khi đội bóng của mình bị trọng tài ‘đè ngửa ra’, ép phải thua khi tới làm khách của Hải Phòng”.
Sau khi bán toàn bộ cơ sở vật chất CLB, đã có nhiều tin đồn cho rằng Chủ tịch Hòa Phát sẽ quay lại làm bóng đá, song ông Long liên tục phủ nhận, thẳng thừng tuyên bố không bao giờ dính vào bóng đá Việt Nam nữa. Nhưng khi chia sẻ về cái duyên bới bóng đá, ông Trần Đình Long cho hay bóng đá là một gánh nặng nhưng lại là gánh nặng êm vai với ông.
“Làm bóng đá thích lắm. Bây giờ anh em gặp nhau vẫn nói 7 năm làm bóng đá rất hạnh phúc”, ông từng chia sẻ với báo chí.
Ông Trần Đình Long cũng được biết đến là một trong 2 người sắm máy bay riêng sớm nhất của Việt Nam. Từ năm 2010, ông đã mua một chiếc trực thăng EC 135P2i, 6 chỗ ngồi với giá gần 5 triệu USD.
Đặc biệt, để nuôi chiếc máy bay này, mỗi tháng ông Long phải tiêu tốn thêm 2 tỷ đồng. Ông cũng từng phải thuê nguyên một mảnh đất rộng hàng chục ha tại Yên Bái để làm sân bay cho riêng mình. Tuy nhiên, sau một thời gian sử dụng, tỷ phú này đã bán máy bay cho công ty VinaCopter của Hong Kong.
Năm 2011, ông tiếp tục mua một chiếc trực thăng 12 chỗ ngồi mang mã VN-D668, có thể bay chặng dài Hà Nội – Đà Nẵng mà không cần tiếp thêm nhiên liệu. Chiếc trực thăng này thuộc sở hữu của riêng ông nhưng hiện được cho tập đoàn Hòa Phát thuê lại.
 |
Đôi khi, những bài học tốt nhất vẫn có giá trị khi được học lại nhiều lần.
Những bức thư của Warren Buffett gửi cổ đông của Berkshire Hathaway luôn là thứ được rất nhiều nhà đầu tư, đặc biệt là những nhà đầu tư theo trường phái đầu tư giá trị đón đọc mỗi năm.
Trong suốt nhiều năm qua, nhà đầu tư huyền thoại đã không ngừng chỉ trích những khoản phí cao một cách vô lý mà các nhà quản lý quỹ đang thu từ những nhà đầu tư.Trong bức thư năm nay, vị tỷ phú tiếp tục đề cập tới vấn đề này.
Ngoài ra, Warren Buffett cũng nhấn mạnh tới rủi ro của những trái phiếu mà nhìn có vẻ an toàn. Ông cũng tiếp tục khuyên nhà đầu tư nên gắn bó với một chiến lược đầu tư đơn giản.
Về các khoản phí mà các nhà đầu tư vào quỹ đang phải chịu, Warren Buffett viết “lợi nhuận thì năm có năm không, nhưng các khoản phí thì luôn phải nộp”, bởi phần lớn các quỹ tính phí trên giá trị tài sản ròng của nhà đầu tư.
Tuy nhiên, bức thư năm nay của huyền thoại xứ Omaha ngắn hơn đáng kể, chỉ có 17 trang, so với 29 trang của bức thư năm ngoái. Lần này, ông cũng không bình phẩm gì về một số khoản nắm giữ lớn nhất của Berkshire.
Để minh họa cho phê phán của mình với các nhà quản lý quỹ, vị chủ tịch và CEO của Berkshire đã từng đánh cược cho mục đích từ thiện với công ty quản lý quỹ Protégé Partner. Ông thách thức nhà quản lý tài sản ở đây lựa chọn một nhóm các quỹ phòng hộ có thể đánh bại một quỹ đầu tư theo chỉ số S&P 500 trong 10 năm. Vụ cá cược kết thúc vào ngày 31/12/2017, và kết quả là chỉ số S&P 500 đã chiến thắng một cách dễ dàng.
Ông cũng kể ra một bài học khác từ vụ cá cược này. Trong 5 năm qua, 2 bên đã mang số tiền đặt cược để đầu tư vào cổ phiếu của Berkshire, thay vì đầu tư vào trái phiếu kho bạc bởi lợi suất trái phiếu kho bạc giảm. Kết quả vượt trội của cổ phiếu Berkshire khiến giá trị số tiền từ thiện mà quỹ của Buffett nhận được từ vụ cá cược cao hơn gấp đôi so với cam kết ban đầu là 1 triệu USD. Qua đó, ông tiếp tục khuyên các nhà đầu tư nên gắn bó với cổ phiếu mặc dù đây là phương tiện rủi ro hơn trong ngắn hạn.
Lỗi lầm tệ hại
Ông cho rằng thật là một sai lầm tệ hại với các nhà đầu tư có tầm nhìn dài hạn lại cho đo lường rủi ro của danh mục đầu tư bằng tỷ lệ trái phiếu so với cổ phiếu trong danh mục đầu tư của mình. Trớ trêu thay, đây lại là cách mà các quỹ hưu trí, quỹ tài trợ đại học hay các quỹ tiết kiệm tư nhân đang làm. Warren Buffett viết “thông thường, các trái phiếu được xếp hạng cao trong một danh mục đầu tư lại làm gia tăng rủi ro cho danh mục đó”. Đối với Warren Buffett, việc danh mục không sinh lời cũng là một loại rủi ro, như ông đã từng đề cập.
Lời khuyên về việc tập trung vào cổ phiếu của Warren Buffett đến trong bối cảnh chưa đầy một tháng trước thị trường cổ phiếu Mỹ vừa trải qua ngày sụt giảm tồi tệ nhất trong 7 năm qua. Ông cảnh báo và phản đối việc sử dụng đòn bẩy tài chính để đầu tư vào cổ phiếu bởi nó có thể làm trầm trọng thêm sự tổn thương khi thị trường xảy ra biến động.
Ông cho rằng thậm chí khi khoản vay mượn là nhỏ và vị thế của nhà đầu tư đang hoàn toàn không bị đe dọa ngay lập tức bởi thị trường sụt giảm, tâm trí họ vẫn có thể bị giao động và sợ hãi khi đầu tư dựa trên tiền vay nợ. Một tâm trí như vậy không thể nào đưa ra những quyết định tốt.
Ông cũng dành nhiều phần trong bức thư để giải thích kết quả kinh doanh của Berkshire trong năm 2017, được hỗ trợ bởi một khoản thu khổng lồ từ cuộc đại tu chính sách thuế được thực hiện trong năm bởi chính phủ của Tổng thống Mỹ Donald Trump. Tuy nhiên, các doanh nghiệp bảo hiểm trong tập đoàn có trụ sở tại bang Omaha này lại báo cáo một khoản lỗ kế toán hiếm hoi trong nhiều năm.
Ngoài ra, bức thư cũng đề cập tới một số thách thức trong việc tìm kiếm các thương vụ lớn trong năm qua. Hiện tại, lượng tiền và tương đương tiền của Berkshire đã đạt tới 116 tỷ USD tại thời điểm cuối năm. Nhưng Buffett nói hầu hết các doanh nghiệp mà ông xem xét để mua trong năm vừa qua đều quá đắt.
Ông viết “Chúng tôi cần thực hiện một số vụ thâu tóm lớn. Nhưng chúng tôi chỉ thấy thỏa mãn chừng nào có thể giải ngân số tiền dư thừa của Berkshire vào những tài sản sinh lời hiệu quả”.
Tuy vây, trong năm qua, Buffett đã thực hiện một thương vụ mà ông cho là hợp lý khi mua một phần cổ phiếu trong một doanh nghiệp sở hữu chuỗi trạm dừng xe tải có tên Pilot Flying J. Ông viết “Tôi không thể nào cưỡng lại việc thực hiện thương vụ này”.
Đây là một công ty bán xăng và dầu diesel có tới hơn 5.200 trạm bơm trên những tuyến đường liên bang ở Mỹ.
Kế hoạch thành công
Buffett viết rằng mục tiêu của Công ty là nhằm gia tăng lợi nhuận của các doanh nghiệp trong tập đoàn, ngoài lĩnh vực bảo hiểm, thông qua những thương vụ thâu tóm. Các mảng hoạt động ngoài bảo hiểm của Berkshire hiện được điều hành bởi Greg Abel – người đã được đề cử để phụ trách vị trí này trong tháng 1 vừa rồi. Trong khi đó, mảng bảo hiểm được quản lý bởi Ajit Jain. Cả hai cũng được bổ nhiệm vào hội đồng quản trị như một phần kế hoạch chuẩn bị cho tương lai tại Berkshire.
Ông viết “Các bạn và tôi đều rất may mắn khi có Ajit và Greg làm việc tại Berkshire. Mỗi người trong số họ đều đã ở Berkshire nhiều thập kỷ, và dòng máu của Berkshire đã chảy trong mạch máu của họ. Tính cách và tài năng của mỗi người đều rất phù hợp với Berkshire. Điều đó nói lên tất cả”.
Vị doanh nhân 87 tuổi này nhắc lại rằng trong khi ông ấy “chưa bao giờ cảm thấy tốt hơn”, công ty đã có kế hoạch hành động trong trường hợp ông đột xuất không thể tiếp tục điều hành công ty được nữa.
Ông viết “các nhà quản lý của chúng tôi hiểu được những điều này. Và tất cả các ứng viên được giới thiệu đều đã chuẩn bị sẵn sàng cho Berkshire và là những người mà tôi hoàn toàn tin tưởng”.
 |
 |
|
Ảnh: Quý Hòa |
Fintech là từ dùng để chỉ các công ty kinh doanh dịch vụ tài chính dựa trên nền tảng công nghệ. Theo nghiên cứu của Boston Consulting Group (BCG), gần 53 tỷ USD đã được dành cho các công ty Fintech và hiện có khoảng 3.500 công ty Fintech trên thế giới. Những công ty này hỗ trợ rất nhiều ngành nghề, trong đó lĩnh vực tài chính – ngân hàng được hưởng lợi nhiều nhất.
Fintech trong lĩnh vực tài chính – ngân hàng kết nối người cho vay với người đi vay, thanh toán hóa đơn bằng một ứng dụng trên smartphone, quản lý danh mục đầu tư bằng robot tự động…
Rõ ràng, Fintech đang thay đổi diện mạo ngành tài chính – ngân hàng. Theo một khảo sát của PwC trong báo cáo Fintech toàn cầu năm 2017, tỷ lệ khách hàng sẵn sàng hợp tác với các công ty Fintech trong lĩnh vực thanh toán chiếm 84%, ngân hàng điện tử chiếm 68%, tài chính cá nhân là 60%, cho vay cá nhân chiếm 56%, tiếp theo đó là tiết kiệm, bảo hiểm và quản lý tài sản.
Blockchain và tiền điện tử
Blockchain đang là chủ đề nóng nhất trong làng công nghệ, tuy nhiên Blockchain chỉ là một phần của Fintech.
Blockchain là công nghệ lưu trữ và truyền tải thông tin bằng các khối được liên kết với nhau và mở rộng theo thời gian, do đó được gọi là chuỗi khối (blockchain).
Mỗi khối chứa đựng các thông tin về thời gian khởi tạo và được liên kết với các khối trước đó. Blockchain được thiết kế để chống lại sự thay đổi dữ liệu. Thông tin trong blockchain không thể bị thay đổi và chỉ được bổ sung thêm khi có sự đồng thuận của tất cả các nút trong hệ thống. Ngay cả khi nếu một phần của hệ thống blockchain sụp đổ, những máy tính và nút khác sẽ tiếp tục hoạt động để bảo vệ thông tin.
Dựa trên công nghệ Blockchain, các đồng tiền kỹ thuật số đã được phát minh, điển hình là đồng Bitcoin, Ethereum, Zcash, Monero… đã tạo nên xu hướng đầu cơ, giao dịch tiền ảo với vốn hóa thị trường lên đến hàng trăm tỷ USD.
Xu hướng công nghệ tài chính – ngân hàng
Ứng dụng của Blockchain là khá đa dạng, tác động đến hầu hết lĩnh vực hoạt động của ngành tài chính – ngân hàng, như tiền gửi, thanh toán và chuyển tiền, bảo hiểm, tín dụng tiêu dùng và doanh nghiệp nhỏ, quản trị rủi ro, an toàn bảo mật, tài trợ thương mại, bao thanh toán, giao dịch ngoại hối, giao dịch chứng khoán; các dịch vụ hỗ trợ khác như nhận biết khách hàng, phòng chống rửa tiền, chống tài trợ khủng bố.
Nhiều ngân hàng lớn trên thế giới như Morgan Stanley, Barclays, Goldman Sachs, BNY Mellon, JP Morgan Chase, HSBC… đang áp dụng công nghệ Blockchain trong kinh doanh và xu hướng này ngày một tăng. Điển hình là Barclays tiến hành một giao dịch đột phá (liên quan đến xuất khẩu bơ) bằng việc sử dụng công nghệ Blockchain vào năm 2016.
Ngân hàng Wells Fargo và Commonwealth Bank of Australia đã sử dụng công nghệ Blockchain để xử lý và thực hiện các giao dịch liên quan đến xuất khẩu bông vải từ Mỹ sang Trung Quốc. Hãng IBM đang xây dựng công nghệ Blockchain dành riêng cho bảy ngân hàng lớn nhất châu Âu, gồm Deutsche Bank, HSBC, KBC, Natixis, Rabobank, Societe Generale và Unicredit để tăng hiệu quả giao thương quốc tế cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa.
Đối với các giao dịch trên thị trường tài chính, trong tháng 6/2017, Hãng Daimler của Đức sở hữu thương hiệu Mercedes-Benz hợp tác với Landesbank Baden-Wurttemberg đã phát hành 100 triệu euro trái phiếu doanh nghiệp dựa trên công nghệ Blockchain. Công nghệ Blockchain sẽ tự động hóa toàn bộ quá trình từ lập và thực thi hợp đồng đến xác nhận trả nợ và trả lãi của tổ chức phát hành và trái chủ.
Công nghệ Blockchain có thể ứng dụng cho hợp đồng hoán đổi nợ xấu (CDS) và các hợp đồng tương lai, hợp đồng kỳ hạn trên thị trường tài chính phái sinh để quản lý và thanh toán. Điều này giúp tiết kiệm chi phí nhân lực để thực hiện một số bước thủ công cần yếu tố con người và giảm chi phí giao dịch, tăng tính bảo mật trong các giao dịch tài chính phức tạp như hiện nay.
Có thể thấy, Fintech là nơi dịch vụ tài chính và công nghệ giao thoa. Tại đây, các doanh nghiệp khởi nghiệp trong lĩnh vực công nghệ tận dụng sức mạnh của công nghệ để tạo ra sự thay đổi, trải nghiệm mua sắm hoàn toàn mới cho khách hàng về các sản phẩm và dịch vụ của các công ty dịch vụ tài chính cung cấp.
Bên cạnh đó, Fintech cũng giúp doanh nghiệp tài chính truyền thống tiết kiệm chi phí và tạo ra một kênh tiếp cận khách hàng hiệu quả trong bối cảnh sự thống trị của công nghệ đã thay đổi rất lớn hành vi mua sắm của người tiêu dùng. Đây là xu hướng tất yếu và là một phần của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4, mở ra một kỷ nguyên mới không chỉ của ngành tài chính – ngân hàng mà còn là của các ngành nghề, các lĩnh vực sản xuất, kinh doanh.
Hội nhập
Việt Nam với hơn 90 triệu dân, phần lớn là người trẻ, 80 – 90% dân số sử dụng internet, smartphone và mạng xã hội nhưng chỉ có 30% dân số sử dụng thẻ ngân hàng và 3% sử dụng thẻ tín dụng. Đây chính là một thị trường vô cùng tiềm năng để các doanh nghiệp Fintech, các công ty khởi nghiệp tìm kiếm cơ hội kinh doanh, bắt kịp với xu hướng của thế giới.
Trong 5 năm trở lại đây, starup trong các loại hình Fintech đã xuất hiện những tên tuổi như FundStart, Comicola, Betado, FirstStep (gọi vốn), Momo, Moca, ECPay, Mobivi,VT Pay, VNPay, 123Pay, Payoo, Napas, PeaceSoft, VTC Pay, Smartlink, WePay, Ví FPT (dịch vụ thanh toán), LoanVi, Trust Circle (dịch vụ cho vay trực tuyến), BankGo, Moneylover, Mobivi, remit.vn (chuyển tiền), F88 (quản lý dữ liệu tài chính cá nhân, cầm đồ online), Robo Invest (đầu tư tự động), sàn Bitcoin, Blockchain…
Các “ông lớn” trong ngành công nghệ của Việt Nam cũng không đứng ngoài “cuộc chơi” Fintech. Cuối tháng 12/2016, Zion – công ty con của VNG ra mắt ví điện tử ZaloPay hoạt động song song với cổng thanh toán 123pay trước đó, tích hợp cộng đồng 70 triệu người dùng chat Zalo. Vietnam eSports của dịch vụ chơi game Garena đã cho ra mắt ví điện tử TopPay với hơn 20.000 điểm giao dịch trên toàn quốc và số lượt tải về TopPay trên Play Store vượt ngưỡng 100.000.
Đối với lĩnh vực tài chính – ngân hàng, Lienvietpostbank cung cấp dịch vụ Ví Việt cho phép khách hàng gửi, rút tiền mặt, chuyển khoản, thanh toán tiền hàng hóa, dịch vụ và sử dụng các dịch vụ khác do LienVietPostBank cung ứng qua internet, điện thoại di động hoặc các thiết bị điện tử. Đối với lĩnh vực chứng khoán, Techcom Securities cung cấp Robo Advisor với công cụ TCWealth, với mỗi kế hoạch tài chính, TCWealth sẽ mô tả dòng tiền chi tiết, đưa ra thông tin cá nhân như thu nhập hằng tháng, thời gian muốn đầu tư…
Về mặt pháp lý trong lĩnh vực Fintech, từ năm 2008, Ngân hàng Nhà nước đã cho phép nhiều công ty không phải là ngân hàng cung ứng dịch vụ thanh toán trên cơ sở thí điểm nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển của thị trường. Đến nay, Ngân hàng Nhà nước đã cấp phép hoạt động cho 20 tổ chức cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán. Tuy nhiên việc này về cơ bản mới chỉ đáp ứng được một phần cho lĩnh vực công nghệ tài chính trong thanh toán, chưa có khung pháp lý đầy đủ, đồng bộ cho các lĩnh vực tài chính khác.