Kinh doanh Ý tưởng Tài chính – Chứng khoán Bất động sản Chuyện làm ăn Thương mại điện tử Mô hình chia sẻ nhà ở bùng nổ tại châu Á

Khởi điểm ở Mỹ và châu Âu, song hiện mô hình căn hộ chia sẻ (co-living) lại nở rộ tại Trung Quốc, Hong Kong, Ấn Độ…

Mô hình chia sẻ nhà ở bùng nổ tại châu Á

Mô hình căn hộ chia sẻ co-living khởi phát tại Mỹ, châu Âu nay đã bùng nổ mạnh mẽ tại nhiều thành phố lớn của châu Á. Nguồn: treehugger

Theo báo cáo Thu hẹp khoảng cách nhà ở của Jones Lang LaSalle (JLL), thế hệ millennials ở châu Á ngày càng chuộng văn hóa chia sẻ nhiều hơn. Họ sống cùng nhau trong một mô hình mới là co-living – nơi tập trung những người có cùng sở thích và lối sống. Nghĩa là bên cạnh chia sẻ nơi làm việc, phương tiện di chuyển, họ còn chuộng cả mô hình chia sẻ nhà ở.

Báo cáo cho thấy co-living đang tăng trưởng ở châu Á, đặc biệt ở các thị trường như Hong Kong và Trung Quốc – nơi mà nhà ở bình dân luôn là vấn đề nóng. Trong khi việc cùng thuê nhà giữa các sinh viên và giới trẻ rất thịnh hành ở nhiều quốc gia, thì sự chuyên nghiệp trong quản lý tạo ra sự khác biệt của co-living.

Hầu hết các nhà khai thác chú trọng vào những yếu tố mang tính cộng đồng như mở lớp học yoga, những buổi chiếu phim, những bữa tiệc có khách mời đặc biệt với thức uống miễn phí và những buổi hội thảo có chủ đề thú vị cho cư dân.

Giám đốc Nghiên cứu thị trường tại Hong Kong JLL – Denis Ma – cho biết, với những thách thức của thị trường nhà ở Hong Kong, sự xuất hiện của co-living mang đến một giải pháp hữu hiệu: một phương án thay thế để mọi người có thể sống cùng nhau như gia đình, giảm bớt tiền thuê, hoặc sống cùng nhau trong những căn phòng chia nhỏ. Hơn nữa, các yếu tố cộng đồng được đề cao trong mô hình co-living giúp cải thiện phúc lợi cho cư dân.

Tại Trung Quốc, mô hình co-living xuất hiện vào năm 2012 với thương hiệu YOU+ International Youth Community cùng một vài nhà điều hành khác. Đến cuối năm 2016, đã có gần 90 thương hiệu trên khắp đất nước. Trong đó có thể kể đến là căn hộ Vanke Port với 60.000 căn. Dự án được quản lý bởi một trong những nhà khai thác lớn nhất Trung Quốc. Trong khi đó, YOU+ đã cán mốc phát triển 16 dự án, Mofang tăng trưởng lên 15.000 căn hộ, ZiRoom điều hành 7 dự án và Coming Space quản lý 10.000 căn hộ.

Theo bộ phận nghiên cứu thị trường của JLL tại Trung Quốc, nhu cầu co-living của thế hệ millennials tại thị trường tỷ dân rất lớn. Chỉ riêng trong 5 năm qua, đã có 43 triệu sinh viên tốt nghiệp. Với mức giá nhà ở đắt đỏ tại thị trường cấp 1 và các thành phố cấp 2 của Trung Quốc, sinh viên sẽ mất ít nhất 3 – 5 năm để bắt đầu đi mua nhà, đồng nghĩa với việc họ phải đi thuê hoặc tìm phương án ngắn hạn. Do đó, co-living chắc chắn là một lựa chọn hấp dẫn.

Lấy cảm hứng từ co-living, một số nhà khai thác đã gộp nơi ở vào công việc. Tại Ấn Độ, hiện có 4 nhà khởi nghiệp phát triển co-living ở Gurgaon và 2 ở Bengaluru.

Trong khi đó tại Singapore, Aurum Investments – công ty con của thương hiệu co-living Collision8 – đã đầu tư vào công ty khởi nghiệp co-living Hmlet. Ngoài ra còn có nhà khởi nghiệp 5Lmeet có trụ sở tại Bắc Kinh đã mở rộng phạm vi ra chia sẻ các tiện ích: mang đến cho cư dân một không gian văn phòng mở và nhiều tiện ích như nhà hàng, phòng gym và không gian sự kiện.

Đơn vị này cho biết, với những khó khăn trong việc mua nhà và sự thiếu hụt nguồn cung, thị trường co-living đang thu hút các nhà đầu tư và những chủ nhà đang có tài sản, đặc biệt trong lĩnh vực khách sạn. Khách sạn giá rẻ và bình dân là một trong những loại hình bất động sản đầu tiên được chuyển đổi thành co-living do có kích thước phù hợp và có kinh nghiệm quản lý. Tuy nhiên, để chuyển đổi các loại tài sản khác sang co-living sẽ phải mất nhiều thời gian và tiền bạc nhằm đảm bảo tuân thủ luật pháp.

Một yếu tố khác cần được chú trọng là sự bền vững và tính hợp thời. Những dự án co-living có thiết kế và trang trí hiện đại sẽ thu hút được nhiều cư dân. Vì vậy, những không gian chia sẻ này có duy trì được phong độ sau nhiều năm hao mòn hay không cũng sẽ phụ thuộc rất nhiều vào việc bảo trì, bảo dưỡng và sửa chữa của nhà điều hành.

CEO Vascara: Thành công không phải là “ăn may”

Yêu thích thời trang, sự logic cùng quan điểm mọi thứ phải vận hành chặt chẽ, CEO trẻ Lê Cảnh Bích Hạnh đã đưa Vascara trở thành điểm đến mua sắm đầy hứng thú cho các cô nàng hiện đại và tinh tế.

lecanhbichhanhgiamdocdieuhanhc-4697-3248

Nữ CEO Vascara – Lê Cảnh Bích Hạnh. Ảnh: baodautu

Khởi đầu màu hồng

Trong năm 2017, Vascara có doanh thu tăng 60% so với năm 2016. Số cửa hàng tăng 66% (thêm 40 cửa hàng), đạt tổng số 100 cửa hàng. Với việc đón tiếp 1,2 triệu lượt khách hàng, tỷ lệ mua hàng tại các cửa hàng của Vascara lên đến 83%. Mức độ nhận biết thương hiệu Vascara trên toàn quốc đạt 68%, đứng thứ 2 chỉ sau Biti’s trong ngành giày dép, túi xách. Cửa hàng online phát triển vượt bậc với doanh thu quý IV/2017 tăng 500% so với cùng kỳ năm 2016.

Đó là hàng loạt con số ấn tượng trong năm 2017 của Vascara – một thương hiệu thời trang nội địa dành cho nữ giới ở phân khúc trung bình. Thành công chung có sự góp mặt của tất cả “người Vascara”, nhưng trên hết, đó là màn “dậy thì thành công” của CEO 29 tuổi Lê Cảnh Bích Hạnh.

Hạnh ngồi vào ghế nóng của Vascara từ năm 2017, sau 6 năm phụ trách Bộ phận Tiếp thị và Bán hàng. Những thành công năm qua không hẳn là “cú ăn may” của Hạnh, mà nói đúng hơn là thành quả quá đỗi ngọt ngào sau gần chục năm lăn lộn với nghề.

So với các bạn cùng lứa, Hạnh may mắn vì được sinh ra trong một cái nôi về kinh doanh. Sau 2 năm học thạc sĩ ở Anh, Hạnh trở về, vừa tự mày mò, vừa vận dụng những kiến thức mình đã được giảng dạy để áp dụng khi vào vị trí Giám đốc Bộ phận Tiếp thị và Bán hàng của Vascara. Khi đó, Hạnh tập trung vào việc củng cố, phát triển hệ thống nhân sự, nền tảng chuyên môn trưng bày và hệ thống điều chuyển, dự báo hàng hóa, rút ngắn thời gian lưu kho và giảm đáng kể số lượng hàng tồn mà vẫn đảm bảo tăng trưởng.

Có lẽ Hạnh “nếm mật nằm gai” đã đủ lâu, hy sinh đã nhiều, chắt chiu từng chút một, được hỗ trợ hết mình của các đồng nghiệp, hay cũng có thể nói đây là thời điểm thích hợp, mà ở ngưỡng cửa tuổi 30, Hạnh đã được hai chữ “thành công” gõ cửa, khi được cất nhắc lên vị trí CEO.

Thống nhất chiến lược phát triển trong 5 năm tới của Vascara với chủ đầu tư và đội ngũ quản lý là điều Hạnh bắt tay làm đầu tiên cho Vascara khi lên làm CEO. Hiện Vascara có 100 cửa hàng trên cả nước. Trong năm nay, Hạnh đặt mục tiêu tăng trưởng ít nhất 30 cửa hàng tập trung vào miền Bắc. “Vascara cần phải tìm hiểu kỹ hơn để đáp ứng gu mặc đồ đẹp và tinh tế của người tiêu dùng ngoài Bắc”, Hạnh nói.

Nhắc đến Hạnh – Vascara, người ta sẽ nghĩ ngay đến một cô nàng da ngăm, tóc dài, ít nói. Niềm yêu thích lĩnh vực bán lẻ đến với Hạnh sau khi cô sang Anh học thêm bằng thạc sĩ về marketing. Khi ở London, Hạnh tiếp xúc với nhiều cách làm bán lẻ hoàn toàn khác so với những gì Hạnh biết vào thời điểm đó.

Theo Hạnh, bán lẻ ở nước ngoài vừa là nghệ thuật, vừa là khoa học theo hệ thống và công nghệ mạnh kết hợp với thẩm mỹ khi thiết kế và trưng bày. Trong khi đó, tại Việt Nam lúc đó, các nhãn hàng quốc tế như Mango, Charles & Keith giúp những người trong nghề có thêm kiến thức, nhưng lại không dạy cách làm thế nào. Hạnh quyết tâm học và tìm hiểu.

“Một người yêu thích thời trang, sự logic và mọi thứ phải vận hành chặt chẽ như tôi đã bị lôi cuốn vào những bài toán phức tạp về vận hành của ngành bán lẻ thời trang”, Hạnh nói.

Ở tuổi 24, lúc chân ướt, chân ráo bước vào Vascara phụ trách Bộ phận Tiếp thị và Bán hàng, nhiều người tỏ vẻ hoài nghi về khả năng thành công của Hạnh, bởi ngành bán lẻ ở Việt Nam làm theo kinh nghiệm là chính. Nhiều người có vài chục năm kinh nghiệm, với đủ chiêu trò thị trường, cũng chưa chắc đã làm tốt.

Hạnh đã phải “vứt” bớt kiến thức bài vở đi để tìm cách cân bằng lại. Với kiến thức được học cùng với niềm yêu thích kinh doanh và cái duyên rất riêng, Hạnh đã chinh phục những đồng nghiệp và tệp khách hàng khó tính nhất.

Tên gọi Vascara hình thành ngẫu nhiên vào năm 2007 bởi hai cổ đông, trong đó có một người là chú của Hạnh. “Chú rất đam mê thời trang. Hai chú cháu thường đi công tác chung và trao đổi đủ thứ về kinh doanh thời trang. Có lẽ tôi không thích bán lẻ đến vậy nếu không có chú”, Hạnh nói về người chú hơn mình một giáp và cho biết ông đang làm thiết kế sản phẩm tại Vascara.

Độc và lạ

Số liệu của Bộ Công thương cho thấy, nhu cầu tiêu dùng của thị trường nội địa đối với mặt hàng giày dép mỗi năm đạt trên 1,5 tỷ USD. Trong đó, các doanh nghiệp trong nước mới chỉ đáp ứng được khoảng 40%. Tuy hấp dẫn, nhưng thị trường này đang phân mảnh vì các tiểu thương nhập hàng chủ yếu từ Trung Quốc về kinh doanh. Bên cạnh đó, với sự đổ bộ đồng loạt của các thương hiệu quốc tế như Zara, H&M, thị trường thời trang trong nước đang trở nên sôi động và khắc nghiệt hơn.

Vascara vẫn trung thành với phân khúc khách hàng của mình, đó là những người phụ nữ công sở hiện đại và tinh tế. Vascara đã đầu tư vào phát triển Bộ phận Thiết kế sản phẩm. Quyết định này đã giúp Vascara nhanh chóng tăng số lượng cửa hàng trong một thời gian ngắn. Nhưng chìa khóa nằm ở việc công ty có thể tạo ra được những xu hướng thời trang trong giới văn phòng theo phong cách của Vascara.

Hạnh khá thận trọng, hay nói đúng hơn là không thích bị đem ra so sánh với các đối thủ trong ngành, vì như thế vô hình sẽ tạo sự thiệt thòi cho các bên, khi mỗi tên tuổi đều có thế mạnh riêng. Hạnh tin rằng, với bộ phận thiết kế có thâm niên, thì sản phẩm sẽ là yếu tố cạnh tranh của Vascara.

Yếu tố độc, lạ trong sản phẩm của Vascara thể hiện ở việc được chăm chút rất nhiều về thiết kế và chất lượng, với những quy trình nghiên cứu và dùng thử sản phẩm để đảm bảo trải nghiệm tốt nhất cho người tiêu dùng. “Chỉ cần phục vụ tốt khách hàng của mình là được, vì sơ sẩy một chút sẽ mang đến những hậu quả khó lường. Tôi chỉ biết cố gắng hết sức”, Hạnh nói.

Nói thế không có nghĩa Vascara tránh được khó khăn. Việc phát triển hệ thống Vascara tại Việt Nam gặp 3 áp lực: thiếu nhân lực có kiến thức trong ngành, đồng nhất hình ảnh thương hiệu cửa hàng và thị trường giày dép, túi xách, ví nữ càng ngày cạnh tranh.

Ngành thời trang nói riêng và bán lẻ nói chung thay đổi rất nhanh và sai sót là khó tránh. Hạnh xem đó là một phần của công việc và thích ứng với những thay đổi nhanh nhất có thể. Hạnh không để tâm đến mình phạm những sai lầm nào, mà quan tâm nhiều đến việc sửa chữa các sai lầm đó trong bao lâu và hiệu quả đem lại ra sao.

Chẳng hạn, việc xây dựng bộ hướng dẫn thi công và trưng bày thống nhất cho hệ thống cửa hàng đã tốn của Vascara một năm “thử và sai”. Một cái bóng đèn đặt sai cũng sẽ ảnh hưởng đến quyết định mua hàng của khách hàng. Vậy nên, nếu chỗ này sai thì lại thử ở chỗ khác. Khó như vậy, nhưng kết quả của việc “thử đúng” sẽ rất tuyệt vời.

Nhờ bộ hướng dẫn thi công và trưng bày nói trên, Vascara rút ngắn được một nửa thời gian thi công cửa hàng, tăng tuổi thọ công trình, tăng doanh thu các cửa hàng cũ được thiết kế và trưng bày lại thêm 20%.

Dễ dàng bắt gặp Hạnh ở các cửa hàng Vascara. Ngoài việc giúp ích cho quản lý, điều hành và lên kế hoạch kinh doanh, cũng như nắm bắt xu hướng thời trang, Hạnh còn là khách hàng thường xuyên của các cửa hàng và cả cửa hàng online của Vascara. Hạnh khoe vừa mới tậu một chiếc túi da thật mà Vascara mới tung ra thị trường.

Gần đây, Hạnh thích hàng nội thất của Muji và Chủ tịch Tadamitsu Matsui là một trong những thần tượng của Hạnh, vì cách quản lý chuỗi cực kỳ linh hoạt và sáng tạo. Hạnh đang học hỏi mọi lúc, mọi nơi, mọi góc độ, dù đã và đang dần hạ gục đối thủ trong ngành. Cô vẫn luôn tìm kiếm nét mới lạ cho sự thể hiện tiếp theo. Vậy nhưng vào lúc này, Hạnh chỉ biết dồn sức vào việc hoàn thành trọn vẹn từng kế hoạch, lộ trình cô đã vạch ra cho Vascara trong 5 năm tới.

Câu nói của Isaac Asimov: “Mọi quyết định sáng suốt thường phải lưu tâm đến những diễn biến có thể xảy ra trong tương lai” đang có sức ảnh hưởng nhất đến Hạnh. Cô gái thích nghe người đối diện kể chuyện nhiều hơn này nhận ra mình phải phát triển tầm nhìn và trí tưởng tượng của bản thân, cũng như khả năng nhận biết và phân tích những dữ kiện mới. Đó là cách Hạnh trải nghiệm trong cuộc sống riêng cũng như kinh doanh.

Thành công mở lối khi dám “đi ngược chiều”

Với triết lý “không có người hoàn thiện, không có việc hoàn thiện, chỉ có ý thức hoàn thiện và định hướng hoàn thiện”, Lưu Thị Thanh Mẫu – CEO Công ty cổ phần Đầu tư và Xây dựng Phúc Khang – đã trở thành người tiên phong, định vị doanh nghiệp mình bằng những giá trị khác biệt.

Thành công mở lối khi dám "đi ngược chiều"

Doanh nhân Lưu Thị Thanh Mẫu – CEO Công ty cổ phần Đầu tư và Xây dựng Phúc Khang. Ảnh: Baodautu

“Ngược chiều” nhưng nhạy bén

Trò chuyện với Lưu Thị Thanh Mẫu giữa bộn bề công việc những ngày cuối năm, vẫn thấy ở chị sự an nhiên, điềm tĩnh của người hiểu rõ con đường sắp tới của mình, của doanh nghiệp mình, bên cạnh tư duy nhạy bén với những quan điểm độc và lạ.

Từng tốt nghiệp hai trường đại học (ngành Luật và Đông phương học), nhưng Thanh Mẫu khẳng định: “Tôi chỉ có một nghề duy nhất là kinh doanh bất động sản”. Ngay từ năm 3 đại học, Thanh Mẫu đã dấn thân vào con đường kinh doanh bất động sản. Nhờ sự nhạy bén trong kinh doanh, chị đã nhanh chóng trưởng thành với nghề đã chọn.

Năm 2009, khi nền kinh tế bắt đầu “ngấm đòn” khủng hoảng, hàng loạt doanh nghiệp địa ốc đóng cửa, Thanh Mẫu lại cùng các đồng sự thành lập Phúc Khang. Thời điểm ấy, chỉ có các dự án căn hộ được cho là còn “cửa sáng”, nhưng Phúc Khang lại chọn phân khúc đất nền vùng ven để khởi đầu, với quan điểm rằng 80% người Việt xuất thân từ nông dân.

“Thời điểm đó, việc Phúc Khang đầu tư vào phân khúc này bị nhiều người ví như đụng vào ‘xác chết’, bởi đây là phân khúc không ai làm và rất khó thành công”, Thanh Mẫu bộc bạch. Dũng cảm “đi ngược chiều”, chị đã hoạch định cho Phúc Khang một chiến lược kinh doanh bài bản và khác biệt.

Theo đó, Phúc Khang chọn hướng phát triển với mô hình đô thị sinh thái, chọn vị trí dự án với tiêu chí “bám” vào các khu vực có bán kính cách trung tâm TP.HCM khoảng 30 km trở lại, nằm trong chiến lược phát triển hạ tầng giao thông của quốc gia. Về vấn đề tài chính, Thanh Mẫu phân tích, khi thị trường gặp khủng hoảng, doanh nghiệp phải tính đến phương án tích lũy và số đông, thay vì thu 100% giá trị bất động sản của 100 khách hàng, hãy thu 10% của 1.000 khách hàng. Như vậy, doanh nghiệp vẫn đảm bảo doanh thu và khách hàng cũng dễ dàng tích lũy để sở hữu bất động sản.

Giải pháp của Phúc Khang lúc đó đã “đánh” đúng vào nhu cầu và tâm lý của khách hàng. Các dự án do tập đoàn tham gia đầu tư như Eco Sun (Đồng Nai), Eco Village (Long An), Eco Town (TP.HCM) và đặc biệt hơn cả là Dự án Làng Sen Việt Nam tại Long An, với quy mô hơn 65 hécta, hơn 2.450 nền, dự kiến bán trong 18 tháng, nhưng chỉ sau 6 tháng đã hết hàng.

Khát vọng “nâng tầm”

Khá thành công với dòng sản phẩm khu đô thị vùng ven, đến năm 2015, Phúc Khang bất ngờ chuyển hướng đầu tư vào thị trường căn hộ. Diamond Lotus Riverside tại quận 8, TP.HCM của Phúc Khang là dự án tiên phong tại Việt Nam áp dụng tiêu chuẩn Mỹ (LEED). Nói về sự chuyển hướng này, Lưu Thị Thanh Mẫu chia sẻ, chị muốn thực hiện khát vọng “nâng tầm” Phúc Khang, muốn làm ra các sản phẩm khó hơn, yêu cầu trình độ kỹ thuật, thiết kế, công nghệ cao hơn.

“Người Nhật đến Việt Nam mua căn hộ tiêu chuẩn Nhật thì bình thường, nhưng mua căn hộ tiêu chuẩn Mỹ mới là điều đáng nói. Điều đó giống như một món khai vị mới, kích thích để người ta phải ‘nếm’ sản phẩm. Tôi đang nghĩ đến việc thu hút Việt kiều tại Mỹ, châu Âu về Việt Nam mua căn hộ xanh chuẩn Mỹ của Phúc Khang”, Thanh Mẫu đầy tự hào khi nói về kế hoạch kinh doanh của mình. Chị tiết lộ, trong năm 2018, Phúc Khang sẽ xây dựng những căn nhà cho người Nhật theo tiêu chuẩn Mỹ tại TP.HCM.

Sự chuyển hướng của Phúc Khang không chỉ dừng lại ở câu chuyện “nâng tầm” mà sâu xa hơn còn thể hiện chữ “tâm” của doanh nghiệp trong đầu tư bất động sản. Với các giải pháp về giảm nhiệt, thông khí, tăng cường cây xanh, giảm CO2…, giải pháp về vitamin D cho trẻ để giảm bệnh tật cho thế hệ thứ 3…, những căn nhà theo tiêu chuẩn xanh của Phúc Khang được xây dựng với mục tiêu mang đến cho cư dân cuộc sống xanh ngay trong chính căn hộ của mình.

Sự tiên phong luôn đi kèm với khó khăn. Khó khăn lớn nhất của Phúc Khang khi chọn đầu tư căn hộ tiêu chuẩn xanh là sự hoài nghi của khách hàng về kinh nghiệm trong đầu tư căn hộ tiêu chuẩn xanh của Tập đoàn, hơn nữa, dòng sản phẩm này cũng chưa từng được đầu tư tại Việt Nam.

Tuy nhiên, Phúc Khang đã xóa tan những hoài nghi đó bằng chính những sản phẩm của mình. Đến thời điểm hiện tại, Dự án Diamond Lotus Riverside đã được hoàn thiện, 100% sản phẩm được khách hàng đón nhận.

Nỗ lực xúc tiến đầu tư

Những nỗ lực trong hành trình đi tìm sự khác biệt của Phúc Khang Corporation đã thu hút được sự quan tâm của các nhà đầu tư từ đất nước mặt trời mọc. Cuối năm 2017, Tập đoàn Mitsubishi của Nhật Bản đã chính thức “bắt tay” cùng Phúc Khang thành lập liên doanh Phuc Khang Mitsubishi Corporation Holding (PKMC) theo tỷ lệ góp vốn Mitsubishi 49%, Phúc Khang 51%.

Khoản đầu tư đầu tiên của PKMC được giải ngân thực hiện ngay trong tháng 1/2018 có giá trị 30 triệu USD vào dự án Diamond Lotus Riverside tại quận 8, TP.HCM. Sau đó, liên doanh này sẽ tập trung nghiên cứu, đầu tư, phát triển các quỹ đất hiện hữu của Phúc Khang có giá trị trên 500 triệu USD, với tổng quy mô 20 ha trong khu vực trung tâm TP.HCM và 1.000 ha ở các vùng lân cận, có bán kính cách TP. HCM 20 – 30 km.

Nhắc lại “mối lương duyên” với Mitsubishi, Thanh Mẫu cho biết, đến bây giờ, chị vẫn xem đó như một giấc mơ, bởi chưa bao giờ nghĩ Phúc Khang có thể bắt tay với một đối tác lớn như vậy.

Thanh Mẫu kể, cuối năm 2014 – 2015, sau khi thành công với Dự án Làng Sen Việt Nam tại Long An, được biết Học viện Matsushita (Nhật Bản) tổ chức khóa học cho các doanh nhân nước ngoài, Lưu Thị Thanh Mẫu quyết định “khăn gói” sang Nhật.

“Khóa học đã dạy tôi rất nhiều, từ những việc tưởng chừng đơn giản như cách quét rác quanh Học viện, đến việc pha trà đạo, học kiếm đạo và những bài học về đạo đức xã hội, đạo đức kinh doanh. Những điều đó đã giúp tôi nhận thức rõ hơn về nước Nhật, về triết lý kinh doanh của người Nhật, về những giá trị đạo đức có sức mạnh trên cả những quy định của luật pháp…”, Lưu Thị Thanh Mẫu chia sẻ.

Sau đó, Lưu Thị Thanh Mẫu đã chủ động xúc tiến đầu tư bằng nhiều chuyến đi sang Nhật. Trong lần làm việc với Tập đoàn Mitsubishi, Thanh Mẫu đã tạo ấn tượng mạnh với phía đối tác bằng bài trình bày về khát vọng và chiến lược kinh doanh của mình. Đặc biệt, những triết lý kinh doanh của Thanh Mẫu có nhiều điểm tương đồng với Mitsubishi. “Sau bài trình bày, vị lãnh đạo cao cấp của Mitsubishi đã bắt tay tôi và nói, ông ấy rất ấn tượng về Phúc Khang”, Thanh Mẫu bồi hồi kể lại.

Những nhà khởi nghiệp trẻ bước ra từ ngõ hẹp

Có vài trăm triệu đồng mang ra thử nghiệm ý tưởng có thể là quyết định nhất thời của tuổi trẻ nhưng họ không có ý phiêu lưu mà quyết tâm đi tới bằng tư duy sáng tạo để cho ra đời những sản phẩm gần gũi cuộc sống.

Những nhà khởi nghiệp trẻ bước ra từ ngõ hẹp
TCS đưa các sản phẩm ngải cứu và máy hơ ngải cứu TCS đến các hội chợ để giới thiệuvới người tiêu dùng

TCS đưa các sản phẩm ngải cứu và máy hơ ngải cứu TCS đến các hội chợ để giới thiệuvới người tiêu dùng

Làm đúng những gì chưa đúng

Xuất thân là dân chế tạo máy, Hà Văn Lộc từng làm việc cho một công ty sản xuất nệm. Thích những loại thảo dược, biết trong y học cổ truyền người ta đốt ngải cứu hơ vào các huyệt đạo trị được nhiều bệnh, anh cùng bạn bè nghĩ đến việc làm sản phẩm từ cây thuốc này.

Đầu tiên nhóm tìm học công thức làm viên ngải cứu và cách hơ ngải cứu. Thời điểm đó trên thị trường đã có máy hơ ngải cứu, nhưng giá đến 3 triệu đồng. Lộc nghiên cứu làm máy giá rẻ hơn.

Chiếc máy hơ ngải cứu TCS thiết kế nhỏ gọn, dễ sử dụng ra đời, ưu điểm là có ống đựng viên ngải cứu giúp tàn không bị rơi ra ngoài, vỏ máy bằng gỗ (thay vì bằng nhựa như máy đang có trên thị trường), giữ nhiệt giúp thời gian hơ được lâu hơn, điểm thoát khói tập trung nên hơi nóng và lượng dược chất vào một huyệt đạo tốt hơn. Máy hơ ngải cứu TCS là sản phẩm thành công đầu tiên của Lộc và nhóm cộng sự, bán giá 1,6 triệu đồng, được khách hàng đón nhận.

Có máy hơ ngải cứu rồi, công việc nghiên cứu viên, nhang ngải cứu thuận lợi hơn nhiều. Đốt thử nhang ngải cứu đang bán trên thị trường, Lộc cảm nhận khói bốc ra không rõ mùi, thậm chí có loại còn có mùi khó chịu. Tìm hiểu cách làm của người khác, Lộc nhận ra các loại nhang ngải cứu đó có keo kết dính, đó là nguyên nhân gây mùi khói khó chịu.

Nhang nguyên chất ngải cứu giữ được màu xanh diệp lục là tiêu chuẩn Lộc và nhóm cộng sự đặt mục tiêu phải làm cho được. Sau nhiều lần thất bại, nhóm đã thành công. Đưa một số người dùng thử, ai cũng cảm nhận được mùi thơm đặc trưng của ngải cứu, nhang ngải cứu có độ nóng cao, dễ dàng thấm sâu vào huyệt đạo.

Năm 2016, Hà Văn Lộc và nhóm cộng sự tự tin giới thiệu cho nhiều người dùng hai loại nhang nguyên chất ngải cứu: loại viên ngắn dùng cho máy hơ ngải cứu TCS (dùng được cho cả các loại máy khác) và loại dài cầm tay hơ theo cách truyền thống.

Tự tin mình đã làm đúng những gì chưa đúng của loại sản phẩm từng có trên thị trường, Lộc đem máy hơ ngải cứu và viên ngải cứu tham gia cuộc thi Nhà sáng tạo xuất sắc nhất (Best Innovator Award) năm 2016. Đây là cuộc thi do Chương trình Praxispartnership của Đại học Leipzig (Đức) phối hợp với Đại học Việt Đức và Chi nhánh Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam tại TP.HCM tổ chức dành cho doanh nghiệp nhỏ và vừa, cá nhân và nhóm khởi nghiệp.

Vượt qua 30 đội dự thi, máy hơ ngải cứu và viên ngải cứu TCS của Hà Văn Lộc giành giải nhất. Phần thưởng 20 triệu đồng không lớn nhưng giá trị lớn nhất là Lộc đã có được “bảo chứng” khẳng định chất lượng sản phẩm.

Sản phẩm của Lộc còn được các chuyên gia Đức hỗ trợ quảng bá tại thị trường Đức và được người dùng Đức đánh giá cao. Từ đó giúp nhóm tham khảo nhu cầu từ thị trường châu Âu để có kế hoạch tiếp cận, nhưng trước mắt, từ các tín hiệu tích cực đó, nhóm quyết định thương mại hóa ngay sản phẩm tại thị trường Việt Nam.

Niềm vui tiếp tục đến khi sau cuộc thi, Lộc được Trung tâm Ươm  tạo nông nghiệp công nghệ cao hỗ trợ đất trồng ngải cứu sạch, được tạo điều kiện về máy móc, thiết bị, phòng thí nghiệm để nghiên cứu sản phẩm mới, được các chuyên gia giỏi hướng dẫn.

Chương trình Hỗ trợ đổi mới, sáng tạo và khởi nghiệp thuộc Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM đã dành 700 triệu đồng cho Công ty TNHH Sài Gòn TCS của Lộc. Tất cả hỗ trợ đó đã tiếp động lực cho TCS trong năm 2017 đưa ra thị trường thêm hai sản phẩm mới là nhang hỗ trợ điều trị, phòng ngừa viêm xoang và tinh dầu giả hương sả chanh.

Bước vào một lĩnh vực không được cho là “dễ ăn”, nên dẫu “ngõ hẹp” nhưng không nhiều người đi nên vẫn rộng lối bước tới. Lộc cho biết hiện mỗi tháng TCS bán được hơn 1.000 hộp viên ngải cứu. Nhưng theo tính toán của Lộc, TCS hiện mới đạt khoảng 5% thị phần viên ngải cứu.

Một thị trường lớn mà Lộc đang hướng tới là các bệnh viện y học cổ truyền và hàng ngàn phòng khám đông y ở các tỉnh, thành, nhưng vấp phải khó khăn là đưa sản phẩm đi xin chứng nhận “sản phẩm an toàn cho sức khỏe” thì được cho biết là tiêu chuẩn Việt Nam chưa có qui định về khói nên không cơ quan nào kiểm định.

Lộc chia sẻ: “Nếu trong nước không làm được thì ra nước ngoài kiểm nghiệm. Tốn kém nhưng phải làm để công bố chất lượng sản phẩm có cơ sở khoa học rõ ràng, như vậy mới thuyết phục được các cơ sở y tế và người tiêu dùng về lâu dài”.

Xà bông Cocosavon tham gia hội chợ

Xà bông Cocosavon tham gia hội chợ

Nuôi nghiệp nhờ lòng tốt của khách hàng

Dám nghĩ, dám làm là tố chất cần có của người khởi nghiệp. Thất bại ba lần bốn lượt vẫn còn đủ ý chí khởi nghiệp. Đó là chuyện của chàng trai 8X (sinh năm 1986) Nguyễn Trung Đức – người sáng lập Công ty TNHH Sản xuất – Thương mại – Dịch vụ Cô Ba.

Đang làm cho một công ty xuất khẩu nông sản, năm 2010, thấy dầu dừa trắng do nhiều cơ sở sản xuất được ưa chuộng vì có thể dùng làm thực phẩm, mỹ phẩm, Đức bỏ việc, đi phân phối dầu dừa, nhưng công việc không bền.

Tình cờ nói chuyện với vài thương nhân nước ngoài làm việc lâu năm trong lĩnh vực quà tặng và hàng tiêu dùng tại Việt Nam, một người Nhật đặt vấn đề với Đức sản xuất loại xà bông mang thương hiệu và hồn quê Việt Nam.

Từ đó, Đức ấp ủ sản xuất mẫu xà bông thảo mộc sử dụng nguyên liệu tự nhiên có ở các miền quê Việt Nam, như dầu dừa, dầu tràm, dầu quế, bột chùm ngây, bột nghệ, cám gạo, rau má, nhàu, khách hàng dùng cảm thấy không chỉ sạch, an toàn mà còn tốt cho da, và quan trọng là nhận được cả giá trị vật chất xứng đáng lẫn giá trị văn hóa như một món quà trong mỗi bánh xà bông.

Năm 2013, Đức tìm hiểu cách làm xà bông trong, loại bỏ chất hại da, thêm vào thảo mộc tự nhiên. Công thức tưởng đơn giản nhưng bắt tay vào làm thì trầy trật “lên bờ xuống ruộng”.

Đức đặt máy nhỏ làm thử nghiệm cả chục lần, mỗi lần cho ra khoảng 5 kg xà bông thương hiệu Cocosavon. Nâng niu từng bánh xà bông thành phẩm trong suốt, cứng cáp, đặc biệt không bị vữa nhanh khi gặp nước, Đức liền mang đi chào hàng. Một nữ khách hàng chuyên phân phối hàng tiêu dùng nói với Đức: “Xà bông này nên bán theo dạng hàng cao cấp, quà tặng ở các shop, spa, hay các khu du lịch, trung tâm thương mại” và cô đặt 10.000 bánh chuyển ra Hà Nội.

Đức vui khôn xiết, đặt máy lớn để làm khối lượng nhiều, nhưng không ngờ kết quả sản phẩm không giống như làm thử nghiệm, dù áp dụng đúng công thức. Ra đến Hà Nội thì xà bông chảy hết. Hàng bị trả về, mất cả vốn. Phân tích lại cách sản xuất, Đức hiểu ra, sản xuất khối lượng nhỏ dễ kiểm soát nhiệt độ nên xà bông đạt độ cứng, bền. Điều động viên Đức lúc đó là cô khách hàng không bỏ, ngược lại khuyến khích Đức làm lại.

Cảm kích trước tấm lòng ấy, Đức quyết tâm làm lại nhưng lúng túng chưa biết kiểm soát thời gian đông cứng xà bông khi sản xuất số lượng lớn. Không tự giải thích được mình sai chỗ nào, Đức mang xà bông đến Trường Đại học Bách khoa gặp một giảng viên hóa nhờ giúp đỡ và sẵn sàng trả tiền.

Giảng viên này yêu cầu Đức cho xem công thức sản xuất xà bông, hẹn sẽ trả lời. Lần sau đến, vị giảng viên ấy không tư vấn mà tỏ ý thích thú công thức sản xuất xà bông của Đức và dự định tự làm. Đức mất niềm tin, không dám hỏi ai nữa, tự mày mò khắc phục!

Trong thời gian sửa sai, Đức chưa dám giới thiệu sản phẩm cho khách hàng mới, mà vẫn trông cậy vị khách hàng khó tính nhưng tử tế kia, nhờ cô tiếp tục là người thẩm định chất lượng. Thấy sự chân thành của Đức, cô khách hàng kiên nhẫn đặt hàng sau mỗi lần Đức sửa sai với điều kiện sản phẩm chưa hoàn chỉnh thì trả về.

Hơn một năm xà bông bị trả về do hai lần mềm, hai lần nhão, hai lần do đóng gói bao bì không kỹ, một lần xà bông thôi màu. Trả giá cho sự làm sai trong hơn một năm, chi phí không thể đo lường vì với người khác nó không là số tiền lớn, nhưng với Đức vốn liếng chắt chiu để khởi nghiệp là cả gia tài.

Đến nay, Đức đã hoàn thiện chất lượng xà bông thảo mộc, có 5  nhà phân phối  trong nước, bán hàng bằng thương hiệu Cocosavon, còn khách hàng gia công nhiều hơn, phần lớn làm hàng xuất khẩu và Công ty TNHH Sản xuất – Thương mại – Dịch vụ Cô Ba cũng có riêng vài khách hàng nước ngoài. Nhưng đối với Đức, cô khách hàng đầu tiên là một người ơn trong bước đầu lập nghiệp đầy khó khăn.

Bám đúng định hướng, xà bông Cocosavon gói cả giá trị vật chất lẫn giá trị văn hóa như một món quà, Đức đưa khung cảnh đậm chất dân gian Việt Nam lên vỏ hộp gắn với nguyên liệu đặc trưng từng vùng miền, như nông dân hái trà ở Bảo Lộc, hái nhàu ở Nam bộ, cô gái vườn dừa Bến Tre, hoa hoàng lan ở phố cổ Hà Nội…

Xà bông Cocosavon có mặt trong các gian hàng quà tặng ở các shop, spa, các khu du lịch, trung tâm thương mại, đã theo khách du lịch đi khắp nơi.

Đã có được thành công bước đầu, đặt tâm huyết cho giai đoạn phát triển tới, Đức bộc bạch, lý do đặt tên Công ty là Cô Ba vì rất yêu quý thương hiệu xà bông Cô Ba nổi tiếng trước kia ở Sài Gòn.

Không dùng hình ảnh hay thương hiệu Cô Ba trên sản phẩm, tên Cô Ba chỉ là cách Đức tự nhắn nhủ mình cố gắng xây dựng một thương hiệu xà bông Việt Nam uy tín, nổi tiếng theo xu hướng mới: xà bông thảo mộc, xà bông là sản phẩm dưỡng da, làm đẹp.

Startup trẻ Nguyễn Đức Máy và giấc mơ nông nghiệp công nghệ cao

Xuất thân là dân công nghệ, KS. Nguyễn Đức Máy – nhà đồng sáng lập startup Demeter lại được biết đến như là người gắn liền với lĩnh vực nông nghiệp.

Startup trẻ Nguyễn Đức Máy và giấc mơ nông nghiệp công nghệ cao

Nguyễn Đức Máy phát biểu tại Diễn đàn Kinh tế mới ở Bangkok, Thái Lan Ảnh: Digital Age Mag

Thông qua việc ứng dụng các giải pháp công nghệ cao vào nông nghiệp, Nguyễn Đức Máy cùng các cộng sự đang góp phần thay đổi cách canh tác ở Việt Nam.

Lên đồi, xuống phố

Tháng 10/2015, sau khi trở thành quán quân Giải thưởng Tài năng Lương Văn Can 2015 do Báo Doanh Nhân Sài Gòn tổ chức với đề án Giải pháp nông nghiệp thông minh, Nguyễn Đức Máy và Phạm Ngọc Anh Tùng (một trong những thí sinh đoạt giải Lương Văn Can mùa đầu tiên) cùng các cộng sự thành lập Demeter (Công ty TNHH Công nghệ UFO), hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp công nghệ cao.

Ngay sau đó, Demeter hợp tác với Công ty CP Cầu Đất (Cầu Đất Farm), đem đề án này đến Đà Lạt (Lâm Đồng) để ứng dụng vào nông trại Cầu Đất. Demeter đã giúp chuyển đổi Cầu Đất Farm từ một nông trại truyền thống chỉ trồng trà thành một nông trại công nghệ cao với đa dạng nông sản: trà, cà phê và rau củ quả.

Nhóm tiến hành thử nghiệm trên hệ thống nhà kính 1ha, và biến Cầu Đất Farm thành nông trại đầu tiên tại Việt Nam ứng dụng IoT (internet vạn vật) trong nông nghiệp. Tháng 9/2016, Nguyễn Đức Máy được bổ nhiệm làm Phó giám đốc Cầu Đất Farm, rồi đầu năm 2017, được Bộ Thương mại Thái Lan mời tham gia Diễn đàn Kinh tế mới tổ chức tại Bangkok với vai trò là diễn giả của Việt Nam.

Đến tháng 5/2017, kết thúc hợp tác với Cầu Đất Farm, Máy cùng đội ngũ Demeter chuyển hướng hoạt động vào TP.HCM. Nhằm mở rộng quy mô, gọi vốn để có thêm nhiều nhà đầu tư cùng chung sức thực hiện các giải pháp công nghệ cho nông nghiệp, Demeter quyết định chuyển đổi công ty TNHH thành công ty cổ phần, đồng thời mở thêm mảng thủy sản.

Nói về bước đi này, Máy chia sẻ: “Việc áp dụng công nghệ vào trồng trọt đòi hỏi giá trị đầu tư ban đầu cao nhưng cần có thời gian dài để thu kết quả. Còn với thủy sản, chúng tôi nhận thấy ngành này đang rất cần các giải pháp công nghệ cao để sản phẩm xuất khẩu đáp ứng các điều kiện thị trường những nước tiên tiến”.

Tháng 6/2017, Demeter trở thành đối tác của Tập đoàn Intel trong mảng IoT cho nông nghiệp. Hiện tại, Demeter cùng với Intel và một đối tác Malaysia thực hiện giai đoạn đầu một chương trình về tôm ở Cà Mau trên diện tích 170ha. Máy cho biết, thông thường, để hợp tác với Intel, doanh nghiệp phải có doanh số trên 50 triệu USD/năm, nhưng Demeter được “đặc cách” vì mảng IoT trong nông nghiệp vẫn còn là “một vùng đất mới đang được khai phá”.

“Không chỉ ở Việt Nam, lĩnh vực IoT trong nông nghiệp còn mới mẻ cả trên thị trường thế giới. Người ta đang nói nhiều về cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, nhưng ngành nông nghiệp mới chỉ dừng lại ở 3.0. Lúc trước, canh tác nông nghiệp được thực hiện bằng máy móc với số lượng lớn, còn xu hướng bây giờ là “canh tác chính xác”, tức tưới tiêu chính xác, dự báo chính xác, sản lượng chính xác.

Thế mạnh của Demeter là phần mềm, chúng tôi tận dụng thế mạnh về phần cứng của Intel cũng như các đối tác khác của Intel để tạo ra giải pháp bền vững, tối ưu cho thị trường. Từ đó, sản phẩm có thể tạo ra những lợi thế cạnh tranh so với đối thủ, chẳng hạn như nền tảng bảo mật tốt.

Chúng tôi không cần xây dựng nhóm nghiên cứu nữa, mà chỉ tập trung làm việc dựa trên thế mạnh phần mềm của mình” – Máy giải thích về cơ hội hợp tác với “ông lớn công nghệ” Intel. Ba tháng qua, Demeter đang thử nghiệm các giải pháp công nghệ cho mảng trồng trọt tại Đà Lạt, Đắk Lắk, và mảng nuôi thủy sản ở An Giang, Cần Thơ.

Chủ yếu nhắm đến phân khúc B2B, nhưng nhận thấy mô hình nông nghiệp nhỏ lẻ hiện đang chiếm phần lớn trong nền nông nghiệp nước nhà, Demeter muốn góp phần bằng cách “lấn sân” sang B2C. Từ đó, giải pháp trồng trọt cho hộ gia đình D-Family ra đời. D-Family đã giành được giải “Ứng dụng xuất sắc nhất” của cuộc thi Vietnam IoT Hackathon 2017 hồi tháng 10/2017 và đã chính thức ra mắt tại sự kiện TECHFEST 2017 (ngày 14 – 15/11/2017) diễn ra tại Hà Nội.

“Từ khi mới thành lập, chúng tôi đã mong muốn những sản phẩm của Demeter đem đến giải pháp tốt cho nông dân, cho thị trường và cho các nhà đầu tư nông nghiệp. Vấn đề còn lại là thời điểm. Chúng tôi tin rằng, sau một vài năm tiếp cận thị trường, 2018 sẽ là năm nông nghiệp công nghệ cao bắt đầu tạo ra những sản phẩm có giá trị vượt bậc, trong đó có các sản phẩm của Demeter” – Máy chia sẻ.

Gập ghềnh mà thú vị

“Những ngày đầu khởi nghiệp, tôi bị nhiều người hỏi tại sao từ bỏ cơ hội ra nước ngoài làm việc để đi con đường bấp bênh như vậy, nhưng sau khi tôi được nhận Giải thưởng Tài năng Lương Văn Can, họ đã thay đổi suy nghĩ.

Sau đó, nhiều người lại hỏi tôi tại sao học kỹ sư mà lại đi làm nông nghiệp, đi “ở ẩn” trên Đà Lạt, nhưng khi tôi tạo ra được những thay đổi, có được một số thành công nhất định, họ lại nghĩ khác đi.

Sau đó, cũng có nhiều người hỏi tại sao đang làm Phó giám đốc Cầu Đất Farm lại nghỉ, chuyển hướng phát triển sang TP.HCM, nhưng tại đây, tôi gặt hái được một số thành công, họ lại thay đổi cách nhìn.

Bây giờ, con đường khởi nghiệp của tôi đã khơi dậy được tinh thần dấn thân nơi nhiều bạn bè, họ cũng bắt đầu “bắt chước” theo. Chính tôi cũng từng được truyền cảm hứng bởi những người dám dấn thân như vậy, chẳng hạn như trưởng nhóm Demeter” – Máy kể.

Tạm gác lại “bầu trời sự nghiệp rộng lớn trước mắt” để làm một điều gì đó khác biệt so với “khuôn mẫu bình thường”, Máy tự nhận thấy con đường khởi nghiệp quả là gập ghềnh, thậm chí bấp bênh, nhưng rất thú vị, giúp chàng kỹ sư cơ điện tử 25 tuổi trưởng thành nhanh. Hơn hai năm khởi nghiệp, nếu xét ở lĩnh vực tài chính, Máy cho biết điều mình thu được là… nợ nần.

Máy đầu tư nhiều tiền bạc, thời gian để đi xuyên Việt, đi đến nhiều nước để học hỏi những điều mới. “Khi còn trẻ, trái tim còn giàu nhiệt huyết, trí óc còn ham học hỏi, tôi tự nhận thấy mình phải đi để thấy những mô hình mới mẻ rồi áp dụng vào thực tế ở địa phương mình. Nếu chỉ quanh quẩn trong một môi trường thì sẽ bị “phân vùng hóa”, không phù hợp với xu hướng thời đại” – Máy bộc bạch.

Nhờ được va đập, trải nghiệm khá nhiều lĩnh vực trên con đường khởi nghiệp, Máy cho biết cái “được” lớn nhất là niềm vui vì thấy được mục tiêu sống lớn nhất. “Tôi rất thích câu nói “Bạn có thể kiếm nhiều tiền hơn, nhưng không thể có nhiều thời gian hơn”. Thời gian của chúng ta vốn hữu hạn, nhưng nhiều người lại nghĩ nó là vô hạn.

Họ nghĩ những phần việc không làm hôm nay thì có thể để ngày mai, nhưng nếu ngày mai họ làm, thì họ lại bỏ mất một cơ hội nào đó, như gặp được một người giỏi, biết được một điều thú vị nào đó. Không một ai, không một công nghệ nào giúp biết được ngày mai, vì vậy, khi đang có thời gian, hãy hiện thực hóa những ý tưởng của mình. Còn sự giàu có thì có thể ập đến bất cứ lúc nào” – Máy vui vẻ chia sẻ.

Hành trình khởi nghiệp của nhà đồng sáng lập Demeter chưa dừng lại ở đó, hiện Máy còn giữ vai trò tư vấn cho một số chương trình có liên quan đến lĩnh vực du lịch, giáo dục và nông nghiệp tại quê hương là tỉnh Thừa Thiên – Huế.

“Chúng tôi kỳ vọng Demeter gọi vốn thành công, thậm chí có thể tiến tới vòng Series B, Series C để khi có đủ nguồn lực, nền tảng Demeter có thể được ứng dụng không chỉ ở thị trường Việt Nam mà còn mở rộng ra các nước như Lào, Thái Lan, Campuchia, Myanmar, Indonesia – những quốc gia có nền nông nghiệp mang nhiều nét tương đồng với Việt Nam” – Nguyễn Đức Máy nói về những kỳ vọng gửi gắm vào Demeter.