Khi thị trường di động đã bão hòa, Thế giới Di động sẽ chọn đâu là “nồi cơm” chính?

CTCP Đầu tư Thế giới Di động tiền thân là Công ty TNHH Thế giới Di động, thành lập vào tháng 3/2004, khai trương siêu thị đầu tiên tại TP.HCM. Sau khi nhận vốn đầu tư của Mekong Capital, năm 2007, doanh nghiệp chuyển sang mô hình công ty cổ phần.

Mặc dù tính đến nay đã 11 năm phát triển, song Thế giới Di động niêm yết trên sàn chứng khoán khá muộn so với nhiều doanh nghiệp khác. Ngày 14/7/2014, công ty niêm yết 62,7 triệu cổ phần trên HoSE, mã chứng khoán MWG.

Trải qua chừng ấy năm, tính đến tháng 10/2016, Thế giới Di động đang có tới 1.102 siêu thị trên toàn quốc, trong đó chuỗi Thegioididong.com có 929 siêu thị và chuỗi Điện máy Xanh có 173 siêu thị. Số lượng cổ phiếu đang lưu hành trên thị trường của MWG cũng đã lên tới 146,5 triệu cổ phiếu với thị giá nằm trong top những cổ phiếu có giá cao nhất sàn chứng khoán.

Thế giới Di động nổi lên trên thị trường đầu tiên phải kể đến mảng bán lẻ điện tử điện máy. Mặc dù doanh nghiệp không phải là kẻ tiên phong trong lĩnh vực này, song nhờ thái độ phục vụ và dịch vụ hậu mãi chu đáo nên mặc dù giá sản phẩm của Thegioididong.com thường cao hơn mặt bằng chung nhưng vẫn được nhiều người tin dùng.

Chưa an phận, doanh nghiệp vẫn tiếp tục phủ sóng hệ thống siêu thị. Tốc độ mở siêu thị của MWG khá chóng mặt khi chỉ tính riêng trong 10 tháng đầu năm 2016, MWG đã mở 469 siêu thị trên toàn quốc, ứng với tốc độ 3 ngày mở 2 siêu thị. Cùng với đó, công ty lấn sân sang lĩnh vực bán lẻ tạp hoá với chuỗi thử nghiệm mang tên Bách hoá Xanh.

Phát triển nhanh, mạnh mẽ song cùng đi cùng với đó là không ít thách thức.

Tốc độ tăng chi phí nhanh hơn doanh thu, hàng tồn kho cỡ “khủng”

Báo cáo tài chính quý III/2016 cho thấy, doanh thu thuần quý III đạt 11.126 tỷ đồng, tăng trưởng 67% so với cùng kỳ năm ngoái. Tuy nhiên cùng với đó, tổng chi phí bán hàng và chi phí chiếm 1.313 tỷ đồng, chiếm 71% lợi nhuận gộp và tăng 93% so với cùng kỳ 2015.

Đây là vấn đề tất yếu khi tốc độ mở cửa hàng nhanh, dẫn đến chi phí bán hàng và chi phí quản lý tăng cao trong khi các cửa hàng mới cần có thời gian để có được mức doanh thu ổn định.

Trong 9 tháng 2016, doanh thu mảng điện thoại tăng 50% trong khi số lượng cửa hàng tăng 85% và doanh số cửa hàng cũ tăng 10 – 11% cho thấy doanh thu của các cửa hàng mới thấp hơn khá nhiều so với cửa hàng cũ. Với số lượng siêu thị hiện tại và thị trường di động cũng đang tiến tới điểm bão hoà nên tốc độ mở cửa hàng của MWG có thể sẽ chậm lại vào năm tới.

Báo cáo tài chính quý III/2016 cho thấy, doanh thu thuần quý III đạt 11.126 tỷ đồng, tăng trưởng 67% so với cùng kỳ năm ngoái.

Cùng với bài toán chi phí, MWG cũng đang có khoản hàng tồn kho trên 6.611 tỷ, chiếm 65% tổng tài sản doanh nghiệp, tính đến cuối quý III/2016.

Điện thoại di động vẫn là mặt hàng có lượng tồn kho lớn nhất với tổng giá trị lên tới hơn 3.406 tỷ đồng, tăng 16,7% so với đầu năm và chiếm 51,5% tổng tồn kho.

Đứng thứ hai là thiết bị điện tử, chiếm 25,6% tổng tồn kho, đạt hơn 1.695 tỷ đồng. Đứng thứ ba và thứ 4 là phụ kiện và máy tính bảng, với giá trị tồn kho lần lượt đạt hơn 440 tỷ đồng và gần 377 tỷ đồng.

Thiết bị gia dụng là mặt hàng có giá trị tồn kho tăng mạnh nhất, với mức tăng lên tới 66,8% so với đầu năm, đạt hơn 332 tỷ đồng. Máy tính xách tay tăng 58,8%, lên gần 156 tỷ đồng.

Thị trường di động bão hoà, “nồi cơm” của MWG sẽ đi đến đâu?

Thị phần mảng di động của MWG hiện nay đã khoảng 38%, mặc dù vẫn đang dần chiếm khách hàng của các cửa hàng nhỏ lẻ song do thị trường mảng di động đã có dấu hiệu bão hoà nên tốc độ tăng trưởng mảng này sẽ dần chậm lại.

Mặc dù có thể kỳ vọng vào Điện máy Xanh song trên thực tế, thị trường điện máy khá khó cạnh tranh khi có rất nhiều đối thủ cạnh tranh đã tồn tại lâu đời và chiếm những vị trí đắc địa tại các thành phố lớn.

Người đứng đầu doanh nghiệp cũng đã nhìn thấy những thách thức trước mắt và đã nhanh chóng lập kế hoạch tiến vào lĩnh vực bán lẻ tạp hoá và thương mại điện tử.

Bách hóa Xanh của MWG khi ra đời đã có nhiều ý kiến trái chiều khi “ông lớn” này bỗng dưng muốn đi bán rau, bán thịt. Hệ thống này vẫn đang là một dấu chấm hỏi về mức độ lợi nhuận có thể đưa về cho doanh nghiệp.

Chính ông Nguyễn Đức Tài, Chủ tịch MWG cũng thừa nhận việc tuổi thọ sản phẩm tại Bách hoá Xanh rất thấp, do đó, vấn đề kiểm soát chi phí sẽ là một thách thức không nhỏ đối với MWG.

Ông Nguyễn Đức Tài, Chủ tịch MWG.

Cùng với đó, thay vì mở thêm nhiều siêu thị Thegioididong.com và Điện máy Xanh như thời gian trước, mục tiêu của MWG tới đây sẽ là mở 80 cửa hàng Bách hóa Xanh trong năm 2017 với diện tích từ 100-200m², cạnh tranh trực tiếp với cửa hàng bách hóa nhỏ và những chuỗi siêu thị mini khác.

Đây vẫn là một thử thách lớn của MWG, công ty cũng nhận rõ được điều này khi kéo dài thời gian thử nghiệm, và cũng xác định: sẽ phải có “học phí” đối với việc vận hành Bách hóa Xanh, tức là khả năng cao sẽ lỗ trong năm tới.

Về thương mại điện tử, ông chủ MWG cho biết doanh nghiệp đang vận hành 1 trang với ước vọng trở thành một “đại siêu thị online”, tuy nhiên vẫn chưa có nhiều người biết đến.

Trên nhiều “mặt trận”, MWG đều phải đối mặt với những đối thủ đáng gờm. Nếu MWG sau khi nhận được vốn của Mekong Capital để phát triển thì hiện tại, đối thủ là FPT Shop cũng đang có khả năng sẽ về tay đối tác ngoại và được sự hậu thuẫn vững chắc. Việc Lazada vừa được bán cho Alibaba cũng là một mối đe doạ đối với mảng thương mại điện tử của các doanh nghiệp Việt.

Do vậy, mặc dù xác định Bách hóa Xanh và thương mại điện tử sẽ là “nồi cơm chính” của MWG trong tương lai song hiệu quả và lợi nhuận đến đâu vẫn còn cần khá nhiều thời gian để xác định.

Nếu không có gì thay đổi, ngày 12.12 tới đây, Tổng công ty Bia Rượu Nước giải khát Sài Gòn (Sabeco) sẽ chính thức niêm yết cổ phiếu trên sàn TP.HCM (HSX).

Đây là thông tin được đưa ra trong cuộc trả lời phỏng vấn hãng tin Reuters mới đây của ông Phan Đăng Tuất, Vụ trưởng – Thường trực Ban Đổi mới và Phát triển Doanh nghiệp Bộ Công Thương. Như vậy, sau 8 năm trì hoãn, những mong chờ của giới đầu tư cuối cùng cũng đã được đáp ứng. Cơ hội để thị trường tiếp cận cổ phiếu số 1 ngành bia đã rộng mở.

Theo thông tin công bố, Sabeco có quy mô vốn điều lệ 6.413 tỉ đồng, tương ứng với 641,3 triệu cổ phiếu. Trong đó, Bộ Công Thương nắm 89,59% vốn, còn Heineken sở hữu 5%. Sau khi lên sàn, Bộ Công Thương sẽ thoái vốn khỏi Sabeco theo 2 đợt: đợt 1 thoái 53,59% vốn ngay năm 2016; đợt 2 sẽ bán tiếp 36% còn lại trong năm 2017.

Lộ trình thoái toàn bộ vốn nhà nước khỏi Sabeco đã làm giới đầu tư hoan hỉ. Hàng loạt các tên tuổi trong ngành bia thế giới như Kirin Holdings, Asahi (Nhật), Heineken (Hà Lan), Singha, ThaiBev (Thái Lan), AB InBev, SABMiller (Mỹ)… đang xếp hàng chờ mua cổ phiếu Sabeco. Mục tiêu của những nhà đầu tư chiến lược này là muốn nắm quyền chi phối ở Sabeco, để làm bàn đạp tấn công mạnh mẽ vào thị trường bia Việt Nam.

Lợi nhuận trước thuế lũy kế 9 tháng của Sabeco đạt 4.510 tỉ đồng, trong đó mảng bia góp 86%.

Việt Nam hiện đứng đầu Đông Nam Á, đứng thứ 3 châu Á và trong top 11 quốc gia uống bia nhiều nhất thế giới, theo báo cáo của Kirin Beer University. Nghiên cứu của Nielsen cũng chỉ ra, tốc độ tiêu thụ bia của Việt Nam luôn duy trì ở mức 2 con số suốt nhiều quý và vẫn tăng 9,2% tính đến cuối quý III/2016. Dự báo đến năm 2025, tiêu thụ bia rượu ở Việt Nam sẽ đạt tới 7 lít/người/năm. Ngoài ra, cơ cấu dân số trẻ, gần 62% dân số trong độ tuổi 15-54 và tầng lớp trung lưu giàu có ước tăng gấp đôi vào năm 2020, đạt 33 triệu người (theo Trung tâm Nghiên cứu Người Tiêu dùng và Khách hàng của hãng tư vấn Mỹ BCG) cũng là những yếu tố thúc đẩy ngành bia phát triển.

Trong bối cảnh đó, Việt Nam trở thành mảnh đất màu mỡ cho bất cứ công ty bia thế giới nào muốn đặt chân đến. Và Sabeco, với vị thế dẫn đầu, chiếm khoảng 40% thị phần ngành bia, giữ cách biệt so với các đối thủ như Habeco, Carlsberg đã trở nên cực kỳ hấp dẫn trong mắt giới đầu tư.

Bằng chứng là sau khi có thông tin Sabeco sắp lên sàn, cổ phiếu của Công ty giao dịch trên sàn OTC đã đạt 150.000 đồng/cổ phiếu, tăng gấp đôi so với khi chưa có thông tin niêm yết. Đáng chú ý, dù giá cổ phiếu của Sabeco đã tăng cao chót vót, người mua vẫn không sao tìm được lệnh bán để giao dịch. Điều này cho thấy kỳ vọng của nhà đầu tư rằng giá cổ phiếu sẽ còn tăng cao hơn nữa.

Trong khi đó, giá tham chiếu của Sabeco khi niêm yết, theo thông tin chưa chính thức, có thể sẽ ở mức 110.000 đồng/cổ phiếu. Nếu theo mức giá này, quy mô vốn hóa của Sabeco ước đạt 3,15 tỉ USD.Tính toán sơ bộ cho thấy, mức giá 110.000 đồng/cổ phiếu tương ứng với P/E khoảng 18,7 lần, không cao so với các doanh nghiệp trong top đầu về vốn hóa thị trường như Vinamilk, Vingroup… Báo cáo của Công ty Chứng khoán BIDV (BSC) cũng chỉ ra, so với P/E của Heineken, ThaiBev, Carlsberg, Asahi, San Miguel, Sapporo…thì P/E của Sabeco vẫn thấp hơn và đang ở mức hấp dẫn.

So sánh các chỉ số tài chính khác như ROE (lợi nhuận/vốn chủ sở hữu), ROA (lợi nhuận/tài sản), Sabeco cũng nổi bật. Chẳng hạn, ROA 2015 của Sabeco là 16,7%, ROE là 25,6%, cao hơn Habeco cũng như ThaiBev, Asahi..

Xét về kinh doanh, Sabeco tiếp tục ghi nhận doanh thu lũy kế 9 tháng đạt hơn 21.800 tỉ đồng, tăng 9% so với cùng kỳ. Lợi nhuận trước thuế tăng tới 21%, đạt 4.510 tỉ đồng, vượt kế hoạch đề ra cho cả năm 2016. Trong đó, đóng góp từ mảng bia chiếm tới 86%. Đáng chú ý, Sabeco đã tạo bức tranh kinh doanh tăng trưởng khả quan như thế suốt nhiều năm qua và chính thức trở thành doanh nghiệp tỉ đô từ năm 2012. Với tiềm năng của ngành bia, thị phần hiện đứng đầu, hoạt động kinh doanh của Sabeco dự báo sẽ còn tăng trưởng.

Rõ ràng, so với Habeco đang sa sút cả về kinh doanh lẫn thị phần, Sabeco đã vượt trội hơn hẳn. Vì thế, nếu như cổ phiếu của Habeco có thể tăng kỷ lục 100-200% chỉ trong một số phiên giao dịch sau khi lên sàn thì diễn biến ở Sabeco được giới phân tích dự đoán sẽ không hề thua kém. Đó là lý do vì sao thị trường kỳ vọng kịch bản tăng trần liên tục ở Habeco sẽ được lập lại tại Sabeco. Nói cách khác, mức giá của Sabeco sau khi lên sàn có thể sẽ còn vượt xa hơn con số 110.000 đồng/cổ phiếu.

Về mặt tâm lý, giới đầu tư yêu thích cổ phiếu Sabeco hơn vì mức cổ tức hằng năm mà công ty này chi trả đều ở mức khá cao. Điển hình, Sabeco đã chia cổ tức năm 2014 bằng tiền tỉ lệ 30% vốn điều lệ cho cổ đông và dự kiến sẽ duy trì mức này cho các năm tiếp theo.

Sabeco tiếp tục ghi nhận doanh thu lũy kế 9 tháng đạt hơn 21.800 tỉ đồng, tăng 9% so với cùng kỳ. Lợi nhuận trước thuế tăng tới 21%, đạt 4.510 tỉ đồng, vượt kế hoạch đề ra cho cả năm 2016.

Về lâu dài, mạng lưới phân phối rộng khắp của Sabeco, với 23 công ty con, 17 công ty liên kết và 5 liên doanh là đích nhắm tới của các nhà sản xuất bia lớn trên thế giới. Đó là chưa kể, thương hiệu bia Sài Gòn, bia 333 của Sabeco rất có giá trị. Thương hiệu ưa chuộng, lịch sử kinh doanh lâu đời, cùng những lợi thế của một công ty nhà nước chuyển sang được kỳ vọng sẽ tiếp tục tạo lực đẩy cho Sabeco.

Sabeco cũng là doanh nghiệp có tài chính vững mạnh. Theo báo cáo hợp nhất mới đây, Sabeco có tiền và tương đương tiền hơn 6.800 tỉ đồng. Đó là chưa kể còn gần 3.300 tỉ đồng tiền gửi có kỳ hạn. Số tiền này sẽ giúp Sabeco dễ dàng triển khai các chiến lược đầu tư của mình. Một điểm tích cực là Công ty đang tìm cách giảm các khoản đầu tư tài chính, đã khấu hao hơn 50% giá trị tài sản cố định hữu hình.

Tuy nhiên, cũng như Habeco, Sabeco đối mặt với những khó khăn từ tăng thuế tiêu thụ đặc biệt, buộc Sabeco phải trích dự phòng gần 2.500 tỉ đồng thuế tiêu thụ đặc biệt các năm trước cũng như bị áp lực cạnh tranh gay gắt từ các đối thủ ngoại. So với con số thị phần 43% mà Sabeco công bố tại thời điểm Đại hội cổ đông thường niên đầu năm 2016, thị phần hiện nay của Sabeco đã giảm, theo nghiên cứu của Nielsen.

Mặt khác, so với các đối thủ ngoại, các dòng bia mà Sabeco đang tập trung lại ở phân khúc cấp thấp và trung bình, cho tỉ suất lợi nhuận/doanh thu không cao, khoảng 17%, trong khi của Heineken Malaysia là 19,1%, Carlsberg 17,5%, theo Bloomberg.